I. G‘afurov, O. Mo‘minov, N. Qambarov tarjima nazariyasi

1^

mavjud. 0‘zbek tilida “qo‘l” tushunchasi bitta so‘z bilan ifodalanadi.
Ingliz tilida “hand” so‘zidan tashqari bu tushunchani tilda ifodalash
uchun yuqorida ko‘rsatilgan so‘z bilan birga ayni paytda “arm” so‘zi

ham ishlatiladi. Bundan tashqari “hand” so‘zi ko'chma ma’noda ham qoilanadi va ular ham o‘zbek tilidagi ko‘chma ma’nolarning aksariyatga to‘g‘ri kelsa ham, farq qiladigan jihatlari ko‘p. Xuddi shu narsaning teskarisi o‘zbek tilida kuzatiladi. 0‘zbek tilidagi “amma, xola” so‘zlariga “aunt”, “tog‘a, amaki” so‘zlariga “uncle”, “olcha, gilos” so‘zlariga “cherry” kabi bitta so‘z to‘g‘ri keladi.
Uchinchi guruhga tegishli so‘zlar tarjimasi alohida e’tiborga molik, chunki shu va shu kabi so’zlar tarjima jarayonida muammolar ( tug‘djradL)Masalan, They both married their cousins gapini tarjima

• 
  qiladigan bo‘lsak muammo paydo boMadi.Tarjimada muammo tug‘diradigan so‘z “to marry” fe’li bo‘lib, uning ikkita ma’nosi bor. Birinehi ma’nosi “uylan(tir)moq”, “turmushga chiq(ar)moq” tarjima uchun ikkinchi muammoli so‘z “cousin”dir. Uning o‘zbek tilidagi ma’nosi “jiyan”. Bu yerda tabiiy savol tug‘iladi gap qanday jiyan haqida borayotganini aniqlab olishimiz lozim. Ingliz tilida o‘g‘il jiyan va qiz jiyan uchun bitta “cousin” so‘zi qoMIanadi: o‘g‘il jiyan (cousin), qiz jiyan (nephew). YUqorida berilgan gapni tarjima qilish juda mushkul. Buning uchun kontekstni bilish lozim. Koniekstsiz bu gapni o‘zbek tiliga tarjima qilib bo‘lmaydi.
  

• 
  p ^ ism an ekvivalent bo‘lgan so‘zlar orasidan eng to‘g‘risini tanlash tarjimaning diqqat markazidagi hal etish zarur bo‘lgan dolzarb muammolaridan biri sanaladi. Bu tarjimada ekvivaienti (muqobili) bo‘lmagan so‘zlar tarjimasiga bevosita aloqadordir. Bu so‘zlar sirasiga boshqa davlatlarda qoMlanmaydigar. ismlar, geografik va joy nomlari hamda xos so‘zlar kiradi. Xos so'zlar tarjima nazariyasi adabiyotida realiylar sifatida qo‘llaniladi. Bunga, bir tomondan, ingliz tilidagi lobby, muffin, drugstore, ikkinchi tomondan o'zbek tilidagi tandir, somsa, qiz uzatish, uloq va shu kabi tushunchalar kiradi^