I bob XII-XV asrlarda sharq mamlakatlarida geografiya

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

41 

 

Xulosa 

Ushbu  kurs  ishini  òrganish  va  tadqiq  etishdan  maqsad  shundan  iboratki 

XII-XV  asrlarda  Geografiya  va  kartografiya  fanlarini  rivojlanishi  va  uning 

tadqiqot  usullar  va  boshqalarni  mukammal  òrganish  va  ushbu  fanlarga  oid 

bilimlarni har tomonlama chuqur va mukammal òrganishdan iborat. Geografiya 

fani qadimdan yaxshi rivojlangan fan bòlib,bu fanning rivojlanishi qadim tarixga 

yani miloddan avvalgi yillarga tòģri keladi.Geografiya qadimgi fan bolib,uning 

òrganuvchi  tizimlari  ham  ancha  murakkab.Ushbu  fan  qadimdan  insonlarda 

qiziqish  uyģotgan  va  uni  òrganishga  chorlagan.Insonlar  ushbu  fan  òzlari  va 

kelajak avlodlari uchun organilishi zarur bolgan fan ekanligini bilgani uchun ham 

organganlar. Uzoq yerlarga sayohatlar uyushtirganlar va koplab boshqa yerlarga 

borganlar.Insonlar  òz  ehtiyojlarini  qondirish  maqsadida  ozlarini  yashash 

sharoitlarini yaxshilash va oson turmush tarzini òzlariga yaratish maqsadida ham 

harakat  qilganlar.Ular  tabiatda  bolayotgan  jarayonlarni  tushunishni  va  bilishni 

hohlashgan va shunga harakat qilishgan. 

Geografiya va kartografiya fanlari bir biriga uzviy boģliq bolib,ularni bir 

birisiz tasavvur etish mumkin emas.Ushbu fanlar birgalikda rivojlanib insoniyat 

uchun  qanchalik  zarur  ekanligi  ham  isbotlanib  kelinmoqda.Geografiya  fanini 

qadimdan olimlar rivoji uchun hissa qoshganlar,bazi olimlar yerlarni tasvirlab joy 

nomlarini  yozib  geografik  malumotlarni  toplagan  bolsa  yana  boshqa  insonlar 

uzoq  yerlarga  sayohatlar  uyushtirib  yangi  yerlarni  ochishgan  va  kartalarda 

tasvirlashgan.Bir soz bilan aytganda ushbu fanlarni biz uchun hayotimizda orni 

katta  va  beqiyos  ularni  organish  va  bilish  har  bir  inson  uchun  kerak.  Albatta, 

buning  uchun  avval  yashab  o‘tgan  geograflarning,  sayyohlarning  hayot  tarzini, 

amalga oshirgan ishlarini, yozgan asarlarini o‘rganish foydadan holi bo‘lmaydi. 

Zero, bu geografiya fanining olish tarixi ajralmas sahifalaridan hisoblanadi. 

Shunday  ekan  XII-XV  asrlarda  geografiya  va  kartografiya  rivojini 

o‘rganishni Zamaxhariy, Al-Idrisiy, Ibn Battuta, Marko Polo, Xristafor Kolumb, 

Villem  Rubruk,  Gonsales  de  Klavixo  kabi  buyuk  olimlarsiz,  sayyohlarsiz, 

geograflarsiz tasavvur qilib bo’lmaydi. 

---

42