Tijorat magazinlarining tovar oboroti bo‘yicha guruhlar
№
|
Tovar oborot hajmi bo‘yicha guruhlar, mln.so‘m
|
Magazinlar soni
|
Tovar oborot hajmi, mln.so‘m
|
I
|
10 mln so‘mgacha
|
15
|
93.0
|
II
|
10-15
|
9
|
112.0
|
III
|
15-20
|
13
|
200.0
|
IV
|
20-30
|
3
|
68.0
|
V
|
30-50
|
8
|
378.0
|
VI
|
50-60
|
7
|
385.0
|
VII
|
60-70
|
3
|
180.0
|
VIII
|
70-100
|
8
|
600.0
|
IX
|
100-200
|
22
|
2400.0
|
X
|
200 va undan yuqori
|
12
|
3744.0
|
Jami
|
|
100
|
8160.0
|
Echilishi:
Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki ushbu keltirilgan guruhlash ma’lumotlari etarli darajada yaqqol va umumiy qonuniyatni ifodalab bera olmaydi. Bu erda faqatgina to‘plam tuzulishini ko‘rishimiz mumkin.
Tovar oborotning umumiy hajmi va bitta magazinga to‘g‘ri keladigan tovar oborot hajmi o‘rtasidagi bog‘lanish darajasini aniqlash maqsadida keltirilgan o‘nta guruh o‘rniga oltita guruhga ajratamiz. Masalan, ikkinchi guruhda ikkinchi va uchunchi guruh ko‘rsatkichlarini olamiz. YA’ni ikkinchi guruhga 10-20 mln.so‘m tovar oborot hajmiga ega bo‘lgan magazinlar, uchunchi guruhga 20-50 mln.so‘m tovar oborot hajmiga ega bo‘lgan magazinlar, to‘rtinchi guruhga 50-100 mln.so‘m tovar oborot hajmiga ega bo‘lgan magazinlar, beshinchi guruhga 100-200 mln.so‘m tovar oborot hajmiga ega bo‘lgan magazinlarni olamiz. Barcha ma’lumotlarni jadvalga joylashtiramiz(1.8-jadval).
1.8-jadval
Oraliqlarini yiriklashtirish usulida ikkilamchi guruhlash
№
|
Tovar oborot hajmi bo‘yicha guruhlar, mln.so‘m
|
Magazinlar soni
|
Tovar oborot hajmi, mln.so‘m
|
1
|
2
|
3
|
4
|
I
|
10 mln so‘mgacha
|
15
|
93.0
|
II
|
10-20
|
22
|
312.0
|
III
|
20-50
|
11
|
446.0
|
IV
|
50-100
|
18
|
1165.0
|
V
|
100-200
|
22
|
2400.0
|
VI
|
200 va undan yuqori
|
12
|
3744.0
|
Jami
|
|
100
|
8160.0
|
Oraliqlar nisbatiga asoslanib ikkilamchi guruhlashni amalga oshirish uchun 1.7-jadvaldagi tovar oborot hajmi bo‘yicha o‘nta guruh o‘rniga yiriklashtirilgan beshta guruhga ajratamiz.
Birinchi guruh 40 mln.so‘mgacha tovar oboroti hajmiga ega bo‘lgan magazinlar, ya’ni I. II. III. IV-guruhdagi magazinlar(15+9+13+3) va V-guruhning faqat bir qismi kiradi. Beshinchi guruhga 30-50 tovar oboroti hajmiga ega bo‘lgan magazinlar kiradi va guruh oraliq kattaligi 20 ga teng. Birinchi guruh 40 sonini tashkil etishi uchun 10 sonini ajratib olishimiz kerak:
Demak birinchi guruhga tegishli magazinlar soni: 15+9+13+3+4=44 Tovar oborot hajmi bo‘yicha ham shu nisbatda asosida hisoblaymiz:
Natijada tovar oborot hajmi: 93+112+200+68+189=662
Ikkinchi guruh uchun:
Magazinlar soni;
Tovar oborot hajmi;
Uchunchi guruh uchun:
Magazinlar soni;
Tovar oborot hajmi;
To‘rtinchi guruh uchun:
Magazinlar soni;
Tovar oborot hajmi;
Beshinchi guruh oralig‘i dastlabki guruh oralig‘iga mos tushganligi sababli uning ko‘rsatkichlarini o‘zgarishsiz qoldiramiz(1.9-jadval).
1.9-jadval
Oraliqlarini yiriklashtirish usulida ikkilamchi guruhlash
№
|
Tovar oborot hajmi bo‘yicha guruhlar, mln.so‘m
|
Magazinlar soni
|
Tovar oborot hajmi, mln.so‘m
|
1
|
2
|
3
|
4
|
I
|
40 mln so‘mgacha
|
44
|
662
|
II
|
40-80
|
16,7
|
954
|
III
|
80-120
|
9,7
|
880
|
IV
|
120-160
|
17,6
|
1920
|
V
|
160 va undan yuqori
|
12
|
3744
|
Jami
|
|
100
|
8160.0
|
Mustaqil ishlash uchun masalalar
1-masala. Quyidagi hodisalarni o‘rganish uchun lozim bo‘lgan kuzatuv ob’ektini, to‘plam birligini va kuzatuv dasturini aniqlang:
a) TMI sirtqi 2- kurs talabalarining uchinchi smestr natijalariga ko‘ra o‘zlashtirish darajasini;
b) TMI kunduzgi 1- kurs talabalarining birinchi smestr natijalariga o‘zlashtirishi darajasini.
2-masala. Buxgalteriya hisobi va audit yo‘nalishiga 2017-2018 o‘quv yilida o‘zbek guruhlarga qabul qilingan talabalarining yoshi bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:
18
|
19
|
20
|
18
|
18
|
18
|
19
|
19
|
16
|
20
|
21
|
21
|
18
|
16
|
18
|
22
|
22
|
19
|
21
|
18
|
20
|
20
|
16
|
16
|
22
|
18
|
21
|
21
|
18
|
24
|
19
|
19
|
19
|
19
|
21
|
21
|
21
|
21
|
18
|
16
|
24
|
20
|
20
|
20
|
16
|
16
|
24
|
18
|
18
|
18
|
19
|
19
|
19
|
16
|
16
|
23
|
17
|
16
|
22
|
16
|
22
|
25
|
25
|
19
|
19
|
19
|
16
|
23
|
16
|
17
|
22
|
20
|
22
|
22
|
16
|
16
|
19
|
19
|
19
|
17
|
18
|
18
|
23
|
23
|
17
|
20
|
22
|
20
|
21
|
16
|
16=2+2+4+7+5=20
18=10+7+7+3+5=32
22=4+7+5+1+3=
YUqoridagi ma’lumotlar bo‘yicha taqsimot qatorini tuzing va uni grafik orqali tasvirlang.
3-masala. Maktablar ro‘yxati uchun kuzatuv ob’ekti, to‘plam birligi, kuzatuv dasturi va o‘rganish maqsadini aniqlang. to‘plam birligi va uni qayd qilish usuli, maktab ro‘yxati o‘tkazishi vaqtini aniqlang
4-masala. Statistik kuzatuv natijasida quydagi ma’lumotlar olingan:
Sex
№
|
I/ch hajmi,
ming so‘m
|
Farqi,
ming so‘m
|
Ishchilar soni,
kishi
|
Farqi,
kishi
|
reja
|
haqiqat
|
reja
|
haqiqat
|
1
2
3
|
7750
9860
3300
|
8050
10200
3400
|
+ 300
+ 340
+ 100
|
1070
883
540
|
1090
901
526
|
+ 20
+ 28
- 14
|
|
20910
|
21650
|
+ 740
|
2443
|
2517
|
+ 34
|
Arifmetik usulda tekshiring va xatoni aniqlang.
5-masala. Statistik kuzatuv natijasida quyidagi ma’lumotlar savol-javob usulida olingan:
a) 1. FIO
2. Jinsi – erkak
3. YOshi – 19
4. Nikohdan o‘tganligi – yo‘q
5. Ma’lumoti – boshlang‘ich
6. Mashg‘ulot turi – ishchi
7. Mazkur hududda istiqomat qilish vaqti - 42
b) 1. FIO
2. Jinsi – erkak
3. YOshi – 61
4. Ma’lumoti – Bakalavr
5. Daromad manbai – stipendiya
6. Mashg‘ulot turi – buxgalter
Berilgan ma’lumotlarni mantiqiy usulda tekshiring va xatoni aniqlang.
6-masala. Korxonalar asosiy vositalarining qiymati bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:
Korxonalar
|
Asosiy vositalarining qiymati
(mln. so‘m.)
|
1
|
250
|
2
|
610
|
3
|
420
|
4
|
180
|
5
|
240
|
6
|
550
|
7
|
310
|
8
|
190
|
9
|
230
|
10
|
600
|
Berilgan ma’lumotlar asosida asosiy vositalarining qiymati bo‘yicha 3 ta teng intervalli guruhlarga ajrating. Har-bir guruhga tegishli korxonalar sonini ko‘rsating
7-masala. Xazorasp tumani, ulgurji savdo bozori maishiy-texnika tovarlari bilan savdo qiluvchi magazinlarining tovar oboroti 4-chorak yakuni bo‘yicha quyidagicha taqsimlangan.
№
|
Tovar oboroti hajmi
mlrd.so‘m
|
№
|
Ishchilarning yillik o‘rtacha soni, kishi
|
1
|
2.7
|
6
|
3
|
2
|
6.2
|
7
|
360
|
3
|
3.8
|
8
|
380
|
4
|
4.1
|
9
|
220
|
5
|
3.9
|
10
|
460
|
Berilgan ma’lumotlar asosida tovar oboroti hajmi bo‘yicha 3 ta teng intervalli guruhlarga ajrating. Har-bir guruhga tegishli magazinlar sonini ko‘rsating
8-masala. Korxonaning ishlab chiqarish ko‘rsatkichlari quyidagicha:
-
№
|
Ishlab chiqarilgan mahsulot, ming.t
|
Jami harajat, mln.so‘mda
|
Mahsulot birligi tannarxi, ming so‘mda
|
№
|
Ishlab chiqarilgan mahsulot, ming.t
|
Jami harajat, mln.so‘mda
|
Mahsulot birligi tannarxi, ming so‘mda
|
1
|
9.0
|
81
|
9.2
|
13
|
4.8
|
43
|
9.17
|
2
|
1.7
|
16
|
9.41
|
14
|
2.6
|
24
|
9.23
|
3
|
4.6
|
40
|
8.7
|
15
|
4.0
|
36
|
7.81
|
4
|
11.5
|
86
|
7.48
|
16
|
11.0
|
86
|
8.33
|
5
|
2.1
|
19
|
9.05
|
17
|
7.8
|
65
|
8.50
|
6
|
10.6
|
82
|
7.43
|
18
|
2.0
|
17
|
8.64
|
7
|
6.0
|
51
|
8.50
|
19
|
5.9
|
51
|
8.28
|
8
|
8.5
|
70
|
8.0
|
20
|
7.0
|
58
|
9.03
|
9
|
11.6
|
87
|
7.50
|
21
|
3.1
|
28
|
7.95
|
10
|
1.6
|
15
|
9.36
|
22
|
9.8
|
78
|
8.62
|
11
|
4.2
|
40
|
9.52
|
23
|
3.8
|
31
|
8.40
|
12
|
7.4
|
61
|
8.25
|
24
|
3.7
|
24
|
9.21
|
Mahsulot hajmi bilan uning tannarxi orasidagi bog‘lanishni aniqlash uchun teng intervalli 5 ta guruhga ajrating va natijalarini jadvalda tasvirlang.
9-masala. Tarmoqdagi 24 ta zavodning asosiy kapitali ishchilarning o‘rta soni bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:
№
|
Asosiy kapital qiymati o‘rtacha qiymati,
mln.so‘m
|
Ishchilarning yillik o‘rtacha soni, kishi
|
Ishlab chiqarish xajmi,
mln.so‘m
|
Reja bajarilishi, %
|
№
|
Asosiy kapital qiymati o‘rtacha qiymati,
mln.so‘m
|
Ishchilarning yillik o‘rtacha soni, kishi
|
Ishlab chiqarish xajmi,
mln.so‘m
|
Reja bajarilishi, %
|
1
|
3,0
|
360
|
3,2
|
103.1
|
13
|
3,0
|
310
|
1,4
|
89.4
|
2
|
7,0
|
380
|
9,6
|
98.7
|
14
|
3,1
|
410
|
3,0
|
88.6
|
3
|
2,0
|
220
|
1,5
|
101.2
|
15
|
3,1
|
635
|
2,5
|
100.2
|
4
|
3,9
|
460
|
4,2
|
96.3
|
16
|
3,5
|
400
|
7,9
|
100.1
|
5
|
3,3
|
395
|
6,4
|
106.1
|
17
|
3,1
|
310
|
3,6
|
103.9
|
6
|
2,8
|
280
|
2,8
|
94.5
|
18
|
5,6
|
450
|
8,0
|
94.2
|
7
|
6,5
|
580
|
9,4
|
92.9
|
19
|
3,5
|
300
|
2,5
|
99.5
|
8
|
6,6
|
200
|
11,9
|
106.8
|
20
|
4,0
|
350
|
2,8
|
99.8
|
9
|
2,0
|
270
|
2,5
|
105.4
|
21
|
1,0
|
330
|
1,6
|
104.8
|
10
|
4,7
|
340
|
3,5
|
98.6
|
22
|
7,0
|
260
|
12,9
|
101.5
|
11
|
2,7
|
200
|
2,3
|
102.4
|
23
|
4,5
|
435
|
5,6
|
96.7
|
12
|
3,3
|
250
|
1,3
|
105.3
|
24
|
4,9
|
505
|
4,4
|
100.0
|
Berilgan ma’lumotlar asosida:
a) Asosiy kapital qiymati bo‘yicha 3 ta teng intervalli guruhlarga ajratib taqsimot qatori tuzing. Xulosa qiling.
b) Ishchilar soni bo‘yicha 3 ta guruhga bo‘lib taqsimot qatori tuzing. Xulosa qiling.
10-masala. 9-masala ma’lumotlari asosida ishchilarning yillik o‘rtacha soni bo‘yicha 4 ta teng intervalli guruhga ajrating va taqsimot qatorini tuzing. Reja bajarilishi bo‘yicha alohida, rejadan tashqari bajarirgan ish bo‘yicha 3 ta teng intervalli guruhga ajrating
11-masala. Viloyat aholisining yoshi va soni bo‘yicha quyidagicha taqsimlangan:
№
|
Viloyat aholisining yoshi
|
Viloyat aholisining soni, ming kishi
|
1
|
4 yoshgacha
|
8,685
|
2
|
4-8
|
7,824
|
3
|
8-12
|
7,493
|
4
|
12-16
|
17,523
|
5
|
16-20
|
26,745
|
6
|
20-24
|
27,254
|
7
|
24-28
|
25,586
|
8
|
28-32
|
26,247
|
9
|
32-36
|
19,652
|
10
|
36-40
|
23,258
|
11
|
40-44
|
22,213
|
12
|
44-48
|
24,243
|
13
|
48-52
|
21,357
|
14
|
52-56
|
16,325
|
15
|
56-60
|
17,239
|
16
|
60-64
|
10,349
|
17
|
64-68
|
12,657
|
18
|
68-72
|
11,243
|
19
|
72-76
|
11,214
|
20
|
76-78
|
9,727
|
21
|
78-82
|
7,213
|
22
|
82-86
|
6,157
|
23
|
86-90
|
6,298
|
24
|
90-94
|
3,958
|
25
|
94-98
|
2,854
|
26
|
98-102
|
1,758
|
27
|
102 yosh va undan yuqori
|
1,281
|
Jami
|
|
376,353
|
Viloyat aholisining yoshi bo‘yicha guruhlar oraliqlarini yiriklashtirish usulida quyidagicha qayta guruhlang; 8 yoshgacha; 8-20; 20-40; 40-60; 60-90; va 90 yosh va undan yuqori.
12-masala. Tumandagi savdo do‘konlari bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:
-
Do‘konlar guruhi
(reja bajarish bo‘yicha)
|
Do‘konlar soni
|
Tovar oborot (mln. so‘m)
|
Reja
|
Haqiqat
|
90-95
95-100
100-102
102-105
105-110
110-115
115-120
120-125
125-130
|
2
3
2
4
2
3
5
4
2
|
130
220
90
250
150
324
240
250
180
|
120
215
91
262
161
362
282
300
227
|
Jami
|
27
|
1834
|
1920
|
Reja bajarishi to‘g‘risida yaqqolroq ma’lumotga ega bo‘lish uchun berilgan guruhlarni oralig‘ini kengaytirish usuli bilan 5 ta guruh hosil qiling. Har bir guruh uchun tovaroborot hajmi bo‘yicha reja bajarilishi darajasini hisoblang.
13-masala. Bank xodimlarining bir qismi, ularning ma’lumot darajasi va jinsi bo‘yicha o‘rganilib quyidagi ma’lumotlar olindi:
Do'stlaringiz bilan baham: |