I bob shohruh mirzo va mirzo ulug‘bek shaxsiyati

Mirzo Ulug‘bek temuriylar sulolasining yirik vakili.

Mirzo Muhammad ibn Shohruh ibn Temur Ulugʻbek Koʻragon — Temuriylar davlatining hukmdori, Sohibqiron Amir Temurning farzandi Xuroson hukmdori Shohruh Mirzoning oʻgʻli. Buyuk oʻzbek olimi astronom va matematik. Mirzo Ulugʻbek 1411-yildan 1449-yilgacha “Movarounnahr” bugungi O’zbekiston, Tojikiston bugungi Turkmaniston, Qirgʻiziston, Janubiy Qozogʻiston, Eron v Afg’oniston Turkistonida hukmdorlik qilgan.Janubiy Qozogʻiston, Eron va Afgʻoniston Turkistonida hukmdorlik qilgan.
Mirzo Ulugʻbek oʻn beshinchi asrda yashab o‘tgan buyuk alloma Amir Temurning sevimli nabirasi va Shohruh Mirzoning oʻgʻli boʻlib, asl ismi Muhammad Taragʻaydir. Yoshligidan uni „Ulugʻ bek“ deya izzat qilishgan va yosh shahzoda keyinchalik ayni shu nom bilan mashhur boʻlgan. Xat-savod, diniy va dunyoviy ilmlarning asoslari yosh Muhammad Taragʻayga begona emas edi. U Buyuk Yulduz bilimdoni va riyoziydon boʻlgan, Qur’oni Karimni yoddan bilgan. Ulugʻbekning onasi Gavharshod begim boʻlsa ham, Temur saroyida hukm surgan anʼanaga koʻra shahzoda Sohibqironning katta xotini Saroymulk xonim tarbiyasiga topshiriladi. 3-4 yoshlaridayoq shayx Orif Ozariy unga murabbiy qilib tayinlanadi. U yoshligini koʻpincha Oʻrta Sharq va Hindistonda oʻtkazgan boʻlib, Amir Temur oʻlimidan keyin Samarqand yaʼni Koshgʻarni Mahmudga koʻra Samizkentda joylashgan. Keyinchalik otasi Shohruh Mirzo Hirotni o’z davlatining boshkenti etib belgilagach, o’n olti yoshlik Ulugʻbek 1409-yilda Samarqand boshchisi bo’lib, 1411-yilda esa Movarounnahr xonliklarining erkin hukmdoriga aylangan. 
Hukmdorlik yillari. Temur vafotidan soʻng temuriylar oʻrtasida hokimiyat uchun jang avj oldi. Kurashlar natijasida Xuroson va Movarounnahrda ikki mustaqil davlat yuzaga keldi. 1409-yilda Ulugʻbek markazi Samarqand boʻlgan Movarounnahrga hukmdor boʻldi. Ulugʻbek bobosi kabi harbiy yurishlar.qilmadi. 1425-yilda Shermuhammadxonni yengib, 1427-yilda Baroqxonga magʻlub boʻlgach, 20 yil mobaynida harbiy yurish amalga oshirmadi.