I bob. Psixologik korreksiya haqida umumiy tushunchalar, maqsad va vazifalari

1.2 Psixologik korreksiyaning maqsad va vazifalari

Psixologik korreksiya yo‘nalishida psixologdan o‘quvchilar shaxsi va intellektini rivojlantirish jarayoniga faol ta’sir o‘tkazish va kasbga to‘g‘ri yo‘naltirishni taqozo qiladi. Ushbu yo‘nalishda psixolog quyidagi aniq ishlarni amalga oshiradi: ta’lim olish va kasb-hunar tanlashda qiynalayotgan o‘quvchilar, shaxsning motivatsion doirasi bilan bog‘liq muammolarni hal etish borasida individual va jamoaviy korreksiya ishlarini olib boradi; etim va ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalarning psixologik reabilitatsiyasini ta’minlaydi; mutaxassis sifatida o‘quvchining psixologik holatiga oid ma’lumotlarga munosabat bildirish, tarbiyasida salbiy holatlar mavjud bo‘lgan o‘quvchilar bilan korreksion ishlarni amalga oshiradi; ta’lim olish jarayonida o‘quvchilarning bilish faolligi hamda qiziqishlarini rivojlantirish, ularning intellektual passivligini korreksiya qiladi; individual yoki jamoaviy tartibda ota-onalar va pedagog xodimlarni jalb etgan holda o‘yin, muloqot, suhbat, trening, mashq va mashg‘ulotlar shaklida tadbirlar tashkil etadi; rivojlantiruvchi va psixokorreksion ishlar psixolog tomonidan har xil shakllarda, vaziyatlarda va holatlarda tashkil qilinadi; amaliy psixologning maxsus ishi, mashg‘uloti ayrim o‘quvchilar bilan alohida o‘tkazilishi mumkin bo‘lgan mashg‘ulotlar rejalashtiriladi; o‘quvchilarning har-bir faoliyati maxsus ravishda amalga oshirilib, o‘quvchilar guruhlariga tarbiyaviy ta’sir o‘tkazishga yo‘naltirilgan bo‘ladi; ota-onalar pedagogik jamoalarga pedagoglar ishtirokida kasbga yo‘naltiruvchi tarbiyaviy tadbirlar tarzida mashg‘ulotlar olib borish nazarda tutiladi;

rivojlantiruvchi va psixokorreksion muammolarni qamrab oluvchi korreksion faoliyatning psixologik qismi mutaxassislar tomonidan amalga oshiriladi. Mazkur ishning pedagogik jihati esa psixologning pedagoglar, ota-onalar bilan hamkorligida o‘tkaziladi; rivojlantiruvchi va psixokorreksion ishlar dastur shunday tuzilish kerakki, unda korreksion ishga jalb qilinuvchilar guruhining qadriyatli yo‘nalganligi, etnopsixologik va etnomadaniyati xususiyatlari o‘z aksini topsin; dasturni xalq, etno millat, elat tarixi, an’analari, rasm-rusmlari odatlari kabilarni hisobga olgan holda tuzish maqsadga muvofiqdir; maktab psixologi o‘quvchilarning psixik taraqqiyotidagi, xulqidagi dangasalik, hamda kasb tanlashga bo‘lgan nosog‘lom munosabatni tuzatish, korreksiya qilish dasturini ishlab chiqadi va amaliyotga tadbiq etadi. Buning uchun ular bilan maxsus mashg‘ulotlar, buzilishni kamaytirish mashqlarini o‘tkazadi,ijodiy (kreativ) qobiliyatlarni o‘stirish maqsadida treninglar olib boradi; o‘quvchilar va o‘qituvchilar o‘rtasidagi nomutonosiblikni yo‘qotish maqsadida maxsus mashg‘ulotlar o‘tkazish: ulardagi o‘qishdan, ijtimoiy muhitdan egallangan o‘rnidan, mavqiedan qoniqmaslik hissini kamaytirish uchun trening, rolli o‘yinlar, psixodramdan, ertakterapiyadan foydalanish; emotsional zo‘riqishning oldini olish va uni kamaytirish niyatida maxsus kabinetlarni jihozlash (xona ekran vositalari, autotrening, sotsial trening,texnik vositalarga, ilmiy uslubiy metodikalarga ega bo‘lish lozim). Korreksion ishlar ma’lum tartibda, ilmiy tanlov asosida, muayyan seans bo‘yicha o‘tkazilishi shart. Bunda emotsional zo‘riqishga uchragan shaxsning millati, yoshi, jinsi, individual-tipologik xususiyati, ta’sirlanish darajasi hisobga olinishi kerak: tuzatish ishlari mashg‘ulot, faoliyat kasb xususiyatiga mos, mutanosib bo‘lishi ta’sir o‘tkazish samaradorligini oshiradi: unda turli uslublarini qo‘llash ham zarur ma’lumotlar to‘plash va tanglikni yo‘qotish imkoniyatini yaratadi. Maktab psixologi tomonidan xizmat doirasida o‘quvchilarning psixik taraqqiyotidagi, xulq-atvor va shaxslararo o‘zaro muomala munosabatlaridagi nuqsonlar hamda kamchiliklarni asta-sekin tuzatish, korreksiya qilish dasturi ishlab chiqiladi va amaliyotga tatbiq etiladi. Buning uchun ular bilan maxsus mashg‘ulotlar o‘tkazadi, ijodiy qobiliyatlarni o‘stirish maqsadida treninglar olib boradi. Korreksion faoliyatning psixologik qismi psixologlar tomonidan amalga oshiriladi. Rivojlantiruvchi va korreksion ishlar psixolog tomonidan har xil shakllarda, vaziyatlarda hal qilinadi. mavjud. Ta'lim muassasalarining pedagogik va boshqa xodimlarining ish vaqti va dam olish vaqti rejimining o'ziga xos xususiyatlari to'g'risidagi nizom (Rossiya Federatsiyasi Ta'lim va fan vazirligining 2006 yil 27 martdagi 69-son buyrug'i bilan tasdiqlangan) pedagogik psixologlarning ish vaqti. Ta'lim muassasasining 36 soatlik ish haftasi doirasidagi ichki mehnat qoidalari quyidagilarni hisobga olgan holda tartibga solinadi: - o'quv jarayoni ishtirokchilari bilan haftalik ish vaqtining kamida yarmida yakka tartibda va guruhli maslahat ishlarini olib borish; - individual va guruh maslahat ishlariga tayyorgarlik ko'rish, olingan natijalarni qayta ishlash, tahlil qilish va umumlashtirish, hisobot hujjatlarini to'ldirish, shuningdek, ularning malakasini oshirish. O'qituvchi-psixolog tomonidan ushbu ishni bajarish bevosita ta'lim muassasasida ham, undan tashqarida ham amalga oshirilishi mumkin. Maktabgacha ta'lim tashkilotida o'qituvchi-psixolog ishining asosiy yo'nalishlari: psixologik diagnostika, psixologik maslahat, psixologik tuzatish, psixologik ta'lim, psixologik profilaktika. Rasmiy vazifalarni bajarish uchun maktabgacha ta'lim muassasasining o'qituvchi-psixologi alohida ofis, guruh xonalari, musiqa / sport zalidan foydalanadi. O'qituvchi-psixolog kabinetining taxminiy jihozlari 3.2-bandda keltirilgan. Psixologik diagnostika Maqsad: bolalarning aqliy rivojlanish darajasi haqida ma'lumot olish, o'quv jarayoni ishtirokchilarining individual xususiyatlarini va muammolarini aniqlash. Psixologik diagnostika - bu bolaning aqliy rivojlanishining xususiyatlarini aniqlash, ma'lum psixologik neoplazmalarni shakllantirish, ko'nikma, bilim, ko'nikma, shaxsiy va shaxslararo munosabatlarning rivojlanish darajasining mosligini aniqlash uchun shaxsning individual xususiyatlarini psixologik-pedagogik o'rganish. yosh ko'rsatmalari va jamiyat talablariga muvofiq shakllanish. 3.2.3-band. GEF DO "agar kerak bo'lsa, bolalar rivojlanishining psixologik diagnostikasi qo'llaniladi (bolalarning individual psixologik xususiyatlarini aniqlash va o'rganish), bu malakali mutaxassislar (o'qituvchilar - psixologlar, psixologlar) tomonidan amalga oshiriladi. Bolaning psixologik diagnostikada ishtirok etishiga faqat ota-onasining (qonuniy vakillarining) roziligi bilan yo'l qo'yiladi. Psixologik diagnostika natijalari psixologik yordam muammolarini hal qilish va bolalar rivojlanishini malakali tuzatish uchun ishlatilishi mumkin. Maktabgacha ta'lim muassasasida o'quv jarayonini optimallashtirish uchun o'qituvchi-psixolog yiliga ikki marta (sentyabr va may oylarida) ota-onalarning yozma roziligi bilan maktabgacha ta'lim muassasasining barcha tarbiyalanuvchilarini (yakka tartibda) skrining diagnostikasini o'tkazadi: xotira, e'tibor, fikrlash, hissiy - shaxsiy soha. Psixodiagnostika natijalariga ko'ra o'quvchilarning quyidagi toifalari aniqlanadi (qavslar ichida beshta Federal davlat ta'lim standartiga muvofiq maktabgacha ta'lim muassasasida o'quv jarayonini amalga oshirishda bolaning qiyinchiliklari tavsifi berilgan. ta'lim yo'nalishlari: kognitiv, nutq, ijtimoiy-kommunikativ, badiiy-estetik, jismoniy rivojlanish):
1) Og'ir kognitiv nuqsonlari bo'lgan bolalar (o'qituvchining guruh ishi davomida dastur materialini yoshga qarab o'zlashtirishda sezilarli qiyinchiliklar; individual ish paytida materialni yodlash va takrorlashda biroz yaxshilanish).
2) Kognitiv jarayonlar rivojlanishining chegaraviy ko'rsatkichlari bo'lgan bolalar (o'qituvchining guruh ishi davomida dastur materialini yoshga qarab o'zlashtirishdagi qiyinchiliklar; individual ish paytida materialni yodlash va takrorlashning sezilarli darajada yaxshilanishi).
3) Noto'g'ri rivojlanishi bo'lgan bolalar (autizmga o'xshash xulq-atvori bo'lgan bolalar; bir ta'lim sohasini o'zlashtirishda aniq qiyinchiliklarga duch kelgan, boshqa ta'lim sohasida sezilarli muvaffaqiyatga erishgan bolalar).
4) Emotsional-irodaviy sohaning o'ziga xos xususiyatlariga ega bo'lgan bolalar (o'qituvchining guruh ishi davomida dastur materialini o'zlashtirishda aniq qiyinchiliklarga duch kelmasdan, tajovuzkor, tashvishli, chekinuvchan, qat'iyatsiz, giperaktiv bolalar). Psixodiagnostika natijalariga ko'ra guruh o'qituvchilariga o'quv jarayonini optimallashtirish bo'yicha tavsiyalar beriladi. O'quv yili davomida o'qituvchi-psixolog ta'lim jarayoni ishtirokchilarining (o'qituvchilar, ota-onalar) iltimosiga binoan bolaning rivojlanishining qo'shimcha chuqur diagnostikasini o'tkazadi. Psixodiagnostikaning yana bir yo'nalishi - bu "kasbiy (hissiy) charchash" ning oldini olish uchun o'qituvchilarning psixo-emotsional sohasining xususiyatlarini o'rganishdir. Asosiy tadqiqot usuli - bu proyektiv usullar, art terapiya, musiqa terapiyasi yordamida suhbat (individual). Maqsad: maktabgacha ta'lim muassasasining o'quv jarayonining barcha ishtirokchilarining salohiyatini ochib berish uchun sharoit yaratish, o'quvchilarning aqliy rivojlanishidagi og'ishlarni tuzatish. Psixodiagnostika natijalariga ko'ra o'quv yili uchun psixokorrektsiya va rivojlantirish ishlarining asosiy yo'nalishlari belgilanadi. Psixo-tuzatishning har bir tanlangan sohasini amalga oshirish uchun ish dasturi tuzilishi mumkin. Psixokorrektsiya va rivojlanish ishlari individual ravishda / kichik guruhlarda, qo'yilgan vazifalarga qarab, turli darajadagi muntazamlik bilan amalga oshirilishi mumkin. Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan psixokorreksiya ishlari ota-onalarning (qonuniy vakillarning) roziligi bilan tashkil etiladi. Federal Davlat Ta'lim Standartining 2.11.2-bandiga binoan, "tuzatish ishlari ... quyidagilarga qaratilgan bo'lishi kerak: turli toifadagi nogiron bolalarning rivojlanish buzilishlarini tuzatishni ta'minlash, ularga dasturni o'zlashtirishda malakali yordam ko'rsatish (moslashtirilgan). maktabgacha ta'lim muassasalari uchun umumiy ta'lim dasturi); ularning yosh va individual xususiyatlarini va alohida ta'lim ehtiyojlarini, ijtimoiy moslashuvini hisobga olgan holda ko'p qirrali rivojlanishi. Texnologik nuqtai nazardan, ushbu faoliyat sohasi turli xil o'yinlardan keng foydalanishni o'z ichiga oladi, shu jumladan o'yin-trening, psixotexnik, ozodlik; tajribalar, munozaralar, loyihalar, ijodiy topshiriqlar va boshqalar jarayonida hal qilingan muammoli vaziyatlar.
L. S. Vygotskiyning fikricha, bolalarning o'z-o'zidan reaktiv faoliyati uchun sharoit yaratadigan o'yin texnologiyalari etakchi hisoblanadi. Psixologik vositalarni tanlashda bolaning shaxsiyatiga yaxlit ta'sir qilish printsipi etakchi tamoyil hisoblanadi. Psixologik ta'lim Maqsad: o'qituvchilar, maktabgacha ta'lim muassasasi ma'muriyati va ota-onalarning (qonuniy vakillarning) psixologik kompetentsiyasini oshirish uchun shart-sharoitlarni yaratish, psixologik xizmatga so'rovni shakllantirish va psixologik muammolar bo'yicha ma'lumotlarni taqdim etish, xususan: Psixologik bilim darajasini oshirish; Faoliyat tarkibiga mavjud bilimlarni kiritish. Psixologik ta'lim deganda kattalar (o'qituvchilar, ota-onalar) va bolalarni psixologik bilimlar bilan tanishtirish tushuniladi. Jamiyatda psixologik bilimlar etarlicha keng tarqalmagan, psixologik madaniyat har doim ham ifodalanmaydi, bu boshqa shaxsga qiziqish, uning shaxsiyat xususiyatlarini hurmat qilish, o'z munosabatlarini, his-tuyg'ularini va harakatlarini tushunish qobiliyati va istagini anglatadi. Psixologik ta'lim o'qituvchilar va ota-onalarning psixologik malakasini oshirish uchun o'qituvchi - psixologning faoliyatini o'z ichiga oladi. U O'qituvchilar bilan ishlashning asosiy shakllari: ishbilarmonlik o'yini, trening, pedagogik KVN, aqliy hujum, davra suhbati, muhokama, pedagogik ring, seminar, seminar.