I-bob polietilenni qayta ishlash texnologiyasi

Plastik paketlar uchun 2 xil rangli rotogravyur printerli ekstruder.

I. 3. Chiqindilarni qayta ishlash turlari.

1. 
   Yonish eng ko'p ishlatiladigan chiqindilardan biri hisoblanadi. Bu yondashuv chiqindi moddasining kislorod ishtirokida yonishini o'z ichiga oladi. Yonish jarayoni chiqindilarini kul, tuproq, gaz, suv bug'lari va karbonat angidridga aylantiradi. Ushbu termal tozalash usuli tez-tez elektryokiisitishuchunenergiyatiklash vositasi sifatida ishlatiladi. Bunday yondashuv bir nechta afzalliklarga ega. Bu chiqindilar hajmini tez kamaytiradi, transport xarajatlarini kamaytiradi va zararli gazlar chiqindilarini kamaytiradi.
   
2. 
   Gazlashtirish va pirolizatsiya ikki o'xshash usuldir. Ularning har ikkalasi ham chiqindilarni kislorodga va juda yuqori haroratga ta'sir qiladigan organik chiqindilarni parchalab tashlaydi. Piroliz kisloroddan mutlaqo foydalanmaydi, gazlash jarayoni jarayonda juda past kislorod miqdorini beradi. Gazlashuv yanada foydalidir, chunki yonish jarayoni havo ifloslanishiga olib kelmasdan energiyani tiklash imkonini beradi.
   
3. 
   Yoqish - bu ekologik zararli bo'lgan eski termik chiqindilar. Ushbu jarayonda ishlatiladigan yoqilg'ilarning ifloslanishini boshqarish vositalari yo'q. Ular hexachlorobenzene, dioksinlar, karbon monoksit, zarracha moddalar, uchuvchan organik birikmalar, politsiklik aromatik birikmalar va kul kabi moddalarni chiqaradi. Afsuski, ushbu uslub hali ham ko'plab mahalliy hokimiyat organlari tomonidan xalqaro miqyosda qo'llanilmoqda, chunki u qattiq chiqindilar uchun arzon yechim taklif qiladi [2, 7]
   

Chiqindilar va plombalash.

1. 
   Sanitariya poligonlari eng ko'p ishlatiladigan chiqindilarni utilizatsiyalashni ta'minlaydi. Ushbu chiqindixonalar chiqindilarni yo'q qilish oqibatida atrof-muhit va jamoat salomatligi xavfini bartaraf etish yoki kamaytirishga qaratilgan. Bu saytlar erning xususiyatlari atrof-muhit va chiqindilar orasida tabiiy tamponlar bo'lib ishlaydigan joylarda joylashgan. Masalan, chiqindixona hududi xavfli chiqindilarga nisbatan chidamli bo'lgan yoki suvning ifloslanish xavfini bartaraf etadigan, er usti suv ob'ektlari yoki suv stavkasining yo'qligi bilan ifodalanadigan tuproqdan iborat bo'lishi mumkin. Sanitariya maydonchalaridan foydalanish kam salomatlik va atrof-muhitga bog'liq xavfni keltirib chiqarmoqda, ammo bunday chiqindilarni yig'ish xarajatlari chiqindilarni boshqa chiqindilarga nisbatan ancha yuqori.
   
2. 
   Nazorat ostiga olingan xom-ashyo sanitariya chiqindilari bilan bir xil. Ushbu zaxiralar ko'p miqdordagi sanitariya poligonigacha bo'lgan talablarga javob beradi, biroq ikkitasi yo'q. Bunday chiqindilar yaxshi rejalashtirilgan bo'lishi mumkin, biroq hujayra rejalashtirishga ega emas. Gazni boshqarishning to'liq yoki qisman bo'lishi, asosiy yozuvni saqlash yoki muntazam qoplash bo'lishi mumkin.
   
3. 
   Bioreaktor chiqindixonalari so'nggi texnologik tadqiqotlar natijasidir. Ushbu chiqindixonalarda chiqindilarni parchalanishini tezlashtirish uchun ustun mikrobiologik jarayonlar qo'llaniladi.
   
4. 
   Tekshirish xususiyati mikrobiologik hazm qilish uchun optimal namlikni saqlab turish uchun suyuqlikning doimiy qo'shilishi hisoblanadi. Suyuqxona chiqindi suvlari oqimini qayta aylantirganda qo'shiladi. Suvning miqdori etarli bo'lmaganda, kanalizatsiya loyi kabi suyuq chiqindilar ishlatiladi. [5, 8]
   

I. 4. Biologik chiqindilarni qayta ishlash.
Chiqindilar hosil bo’lgan joyga, morfologik tarkibiga ko’ra uch turga bo’linadi:
1.maishiy chiqindilar yoki uy-joy fondida hosil bo’lgan chiqindilar;
2. sanoat chiqindilari yoki ishlab chiqarishda hosil bo’lgan chiqindilar;
3. qishloq xo’jaligi chiqindilari, yani qishloq xo’jaligi mahsulotlarini etishtirishda hosil bo’ladigan chiqindilar;
Shu bilan birga aholi va atrof tabiatga ta’siri bo’yicha chiqindilar toksik (xavfliligi) jihatidan klassifikatsiyalanadi.Ma’lumki, chiqindilar muammosini hal qilishga sarflanadigan umumiy xarajatlarning yarmidan ko’pi, odatda, ularni yig’ib olish va tashib ketish xarajatlarini tashkil qiladi. Ammo chiqindilarni yig’ib olish ishlarining samarali va rejali tashkil qilishini atrof-muhit toza saqlanishi bilan birga va iqtisodiy foydaga olib keladi.
Kompostlash - bu kichik organizmlar va mikroorganizmlar ta'siri ostida organik chiqindilarni nazorat qilinadigan aerob parchalanishning eng ko'p ishlatiladigan chiqindilarni yo'q qilish yoki tozalash usulidir. Eng keng tarqalgan kompostlama metodlari orasida statik haviy kompostlash, harorat-kompostlash, shamolda kompostlash kiradi.
Anaerobik oshqozon organik materiallarni parchalash uchun biologic jarayonlarni ham qo'llaydi. Ammo Anaerob jarayonda chiqindilarni moddalarini parchalab tashlash uchun kislorod va bakteriyalarsiz muhitdan foydalanadi, bu yerda kompostlarning mikroblarning o'sishiga imkon berish uchun havo bo'lishi kerak.[1,3]

2. 
   1. Texnologik tizim
   

Chiqindixona qurish uchun qo`yiladigan talablar.

Chiqindixonada mo’ljallangan mashina va mexanizmlarning turiga ko’ra, aholidan hosil bo’ladigan chiqindilar miqdori me’yori va chiqindixonaning loyihaviy xizmat muddati, aholi soni, chiqindilarni jipslashtirish darajasiga ko’ra chiqindixonaning umumiy maydoni aniqlanadi. Loyihaviy quvvati yillik qabul qilinadigan maishiy chiqindilar hajmi bilan belgilanadi (30, 60, 120, 180, 240 ... 3000 m³/yil).
Chiqindixonaning asosi inshooti chiqindilarni qabul qilish va joylashtirish uchastkasi yillik hajmidan kelib chiqib umumiy maydonining 85-95% ini tashkil qilishi lozim.
Chiqindixona maydoni keltirilgan chiqindilarni joylashtirish navbatlariga (kartalariga) ajratib har bir karta balandligi 2-2,5 metrdan 2-3 qavat joylashtiriladi.
Ishlab chiqarish xo’jalik inshoot va binolar chiqindixonaning chiqindilarini qabul qilish quvvatiga ko’ra 0,3-1 gektar miqdorida bo’ladi.
So’ngi ma’lumotlarga ko’ra respublikada 182 ta tuman markazi va shaharda maishiychiqindixonalarmavjud, shundan 142 tasi davlat, 40 tasi nodavlat korxonalar tasarrufida. Davlat tasarrufidagi korxonalar foydalanishida chiqindilarning umumiy maydoni 919,2 gektarni, xususiylashtirilgan korxonalar va yangi tashkil etilgan xususiy korxonalar foydalanishida 245,1 gektarni tashkil qiladi. Shundan tegishlicha jami 629,2 va 151,8 gektar maydon foydalanishda, ya’ni chiqindilar joylashtiriladi.
Chiqindilarning loyihaviy quvvati 34,5 mln m³, shundan davlat tasarrufidagi korxonalar chiqindixonalarning quvvati 27,4 mln m³, xususiy korxonalar tasarrufidagi chiqindixonalarning quvvati 6,8 mln m³. Mavjud chiqindilarning umumiy perimetri taxminan 101,1 km bo’lsa, ma’lumotga ko’ra 7,5 km devor bilan o’ralgan. 38 ta chiqindixonada chiqindi tashish mashinalari keltirilgan chiqindilarni qabul qilish va joylashtirish bo’yicha nazoratpunkti, atigi 17 ta chiqindixonada tarozi mavjud. [5, 1, 8]

3. 
   2. Uskunalar sar xisobi.
   

Keling endi qayta ishlash liniyasidagi barcha uskunalar ro`yxati bilan tanishib chiqsak. Liniya umumiy ikki qismdan iborat: maydalash-yuvish, granula holatiga keltirish.

Maydalash-yuvish

1. 
   Konveyor
   
2. 
   Maydalash uskunasi
   
3. 
   Yuvish uskunalari
   
4. 
   Yuvish hovuzlari
   
5. 
   Maxsus cho`kindi konveyor
   
6. 
   Yetkazuvchi uskuna
   
7. 
   Qurituvchi uskuna
   
8. 
   Boshqaruv punkti
   

Granulaga maydalash

9. Konveyor
10. Ekstruder
11. Quritish uskunasi
12. Vibrator
13. Boshqaruv punkti