I-bob polietilenni qayta ishlash texnologiyasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI
JIZZAX FILIALI

“AMALIY MATEMATIKA”FAKULTETI

“BIOTEXNOLOGIYA” KAFEDRASI
BIOTEXNOLOGIYA YO’NALISHI II BOSQISH
151-20 GURUH TALABASI
JABBOROV MUHAMMADALINING
“BIOTEXNOLOGIK JIHOZLAR VA BIOTEXNOLOGIYA ASOSLARI”
FANIDAN.

KURS ISHI

MAVZU: Chiqindini qayta ishlash texnologiyasi.

Bajardi: Jabborov Muhammadali.

Ilmiy rahbar: Murodova Sayyora.
Topshirgan sana:
Himoya qilgan sana:
Baho:

Jizzax-2022

MUNDARIJA


KIRISH……………………………………………………………….…..3.

1. Mavzuning dolzarbligi.

2. Maqsadi vazifalari.
3. Adabiyotlar sharhi.

I-BOB POLIETILENNI QAYTA ISHLASH TEXNOLOGIYASI.
I. 1 Chiqindini qayta ishlashga tayyorlash……………………………………5.
I. 2. Chiqindini qayta ishlash bosqichlari……………………………………...6.
I. 3. Chiqindilarni qayta ishlash turlari ……………………………………….19.
I. 4. Biologik chiqindilarni qayta ishlash………………………………………20.

II-BOB TADQIQOT MATERIALLARI
TADQIQOT O`TKAZISH USKUNALARI.
II. 1. Texnologik tizim………………………………………………...…....….21.
II. 2. Uskunalar sar xisobi……………………………………………………...22.

III-BOB .Korxonaning quvvatini hisoblash va harajatlar
III. 1.Korxonaning quvvatini hisoblash…………………….………………….23.
III. 2.Ishlab chiqarish xarajatlari……………………………………………….23.
Xulosa …………………………………………………………………………24
Adabiyotlar …………………………………………………………………….25

Kirish

Zamonaviy dunyoda ishlab chiqarish sohasi rivojlanib borar ekan, undan ortgan chiqindilarni qayta ishlash sohasiga ham e`tibor tobora kuchayib bormoqda. Hozirda barcha rivojlangan mamlakatlarda qayta ishlash sohasi mamlakat ekologik iqtisodiyotida salmoqli o`rin egallaydi va xalqaro hamjamiyatlar ham shuni ta`lab qilmoqda.[5]
Faqat 20-asrning oxirida ular sayyoradagi ortiqcha axlat muammosi haqida gapira boshlashdi. Birinchidan, guruhda chiqindilarini yo'q qilish uchun katta hududga ega bo'lmagan G'arbiy Evropa mamlakatlari boshlandi. Fuqarolar tomonidan axlat tashlanadigan joylar mavjud bo'lgan kam rivojlangan mamlakatlarga olib chiqish uchun pulni eksport qilish masalasi ko'rib chiqildi. Ba'zi davlatlar ushbu tajribani sinab ko'rishdi va samarasiz deb topishdi, chunki global miqyosda muammo hal etilmaydi. Shunday qilib, evropaliklar axlatni qayta ishlash usullarini izlashga kirishdilar. Rossiyada, muammo sayyora resurslaridan foydalanishga mantiqsiz yondashuv uning biosfera sifatining keskin yomonlashishiga olib kelganligi aniqlanganda, muammo ko'tarildi Rossiya Federatsiyasidagi vaziyatni to'g'irlatish uchun zudlik bilan Germaniya va Shvetsiya singari Evropa qo'shnilaridan axlatni olib chiqish qoidalarini qabul qilishni boshlashingiz kerak. Ikkinchisida hozirgi vaqtda odamlar va sanoat korxonalari chiqaradigan chiqindilarning 99 foizi qayta ishlanadi. Mutaxassislarning fikriga ko'ra, bir tonnalik chiqindi qog'ozni qayta ishlashga qayta ishlangan 0,8 tonna qayta ishlangan qog'oz tolasi ishlab chiqariladi, bu 17 daraxtni, 400 kilogramm ko'mirni, 300-400 kg kimyoviy xom ashyoni, 300-400 kilovolt quvvatni, 470t toza suvni tejash imkonini beradi. Shunga ko'ra, chiqindi qog'ozlarni qayta ishlash mashinasi katta bozor istiqboli bilan ommalashgan.[3 ,7]

1. 
   Muammoning dolzarbligi.
   

Odamlar qattiqchiqindilarniboshqarish haqida o'ylashganda, uni chiqindilarni yig'ish yoki yong'inga tashlash bilan bog'lab qo'yishadi. Ushbu jarayonlar jarayonning muhim qismini o'z ichiga oladigan bo'lsa-da, turli xil unsurlar maqbul integral chiqindilarniboshqarish (ISWM) tizimini yaratishda ishtirok etadi. Masalan, davolash usullari qattiq chiqindilar hajmini va toksikligini kamaytirish uchun harakat qiladi. Ushbu qadamlar uni bartaraf etish uchun qulayroq shaklga aylantirishi mumkin.Chiqindilarni qayta ishlash va ularni utilizatsiya qilish usullari chiqindilarning shakli, tarkibi va miqdori asosida tanlanadi va foydalaniladi.[5, 7, 1]

• 
  hujjatlar uchun qog'oz - 3 yil,
  
• 
  yog'och taxta, poyabzal va qutilar - 10 yil,
  
• 
  temir qismlari - 20 yil,
  
• 
  avtomobil akkumulyatorlari - 100 yil,
  
• 
  polietilen qoplar - 100-200 yil,
  
• 
  batareyalar - 110 yil,
  
• 
  avtoulov shinalari - 140 yil,
  
• 
  plastik idishlar - 200 yil,
  
• 
  bolalar uchun bir marta foydalaniladigan tagliklar - 300-500 yilda;
  
• 
  alyumin qutilari - 500 yil,
  
• 
  shisha buyumlar - 1000 yildan ortiq.
  

2. 
   Maqsadi vazifalari.
   

Prezidentning 2019 yil 17 apreldagi qarori bilan, «2019–2028 yillarda O‘zbekistonda qattiq maishiy chiqindilar bilan bog‘liq ishlarni amalga oshirish strategiyasi» tasdiqlangan. Unda, qattiq maishiy chiqindilarni qayta ishlashning samarali va zamonaviy tizimini yaratish ko‘zda tutilgan.[2, 5]
Shu bilan birga, chiqindilarni olib chiqib ketish tariflari iste'molchilar tomonidan chiqindilar saralab yig‘ilganini inobatga olib, pasaytirilgan holda belgilanadi.
Saralangan chiqindi turi, xususan keng tarqalgan plastikni qayta ishlash muhim ahamiyatga ega. Plastikdan granula olinib, ikkilamchi xomashyoga aylanadi. Mazkur xomashyodan ko‘plab mahsulotlarni ishlab chiqarish mumkin.
Xususan, O‘zbekistonda «Sanfa Producs» kompaniyasi – birinchilardan bo‘lib klaster tizimi asosida plastik chiqindilarni qayta ishlab, tayyor mahsulot ishlab chiqarib, eksportga qo‘ygan kompaniyalardan biri.
Hozirda mazkur kompaniya bir yilda 2000 tonna plastmassa idishlarini qayta ishlash natijasida linoleum uchun asos, avtoyo‘llar, gidroinshootlarning qurilishi uchun zarur geotekstil, polimer geomembrana, yengil sanoat uchun sintepon va boshqa mahsulotlarni ishlab chiqarmoqda.
Shunday korxonalardan yana biri – Surxondaryo viloyatida joylashgan «BioTexno Eko» korxonasi bo‘lib, yillik quvvati 180 000 tonna, bir sutkada 500 tonna maishiy chiqindilarni saralab qayta ishlaydi. Tsellofan, plastik, plastmassa kabi maishiy chiqindilardan granulalar, polietilen quvurlarni ishlab chiqaradi. Maishiy chiqindilar butun dunyoda arzon xomashyo hisoblanadi. Rivojlangan mamlakatlar tajribasi uning 85 foizini qayta ishlash mumkinligini ko‘rsatmoqda.
Plastik suv va tuproqdagi gazlar almashinuvini buzadi. Ushbu materialdan tayyorlangan mahsulotlar hayvonlar tomonidan yutiladi. Ichkarida teshigi bo'lgan xom ashyo hayvonga yordam beradi. Eng zaharli - bu batareyalar. Ular sink, ko'mir, marganets, qo'rg'oshinni o'z ichiga oladi. Ushbu iz elementlarning changi butun dunyo aholisi tomonidan changlanadi. Ba'zi moddalar tuproqqa kiradi. Bu chiqindilarning suvga salbiy ta'siri. Bolalar va homilador ayollar kasalliklarga moyil bo`ladi.[1,4]

I. 1. Chiqindini qayta ishlashga tayyorlash

Dastlab chiqindixonalarga olib kelingan chiqindilarni ajratishdan boshlaymiz. So`ngra biz uchun xom ashy obo`lgan : PE va PP selofan, paket va plastik maxsulotlar bo`lgan hamma xom ashyoni chiqindini qayta ishlashga tayyorlaymiz. PE va PP selofan, paket va plastik maxsulotlar orasida mavjud bo`lgan boshqa maxsulotlarni qog`oz, metall buyumlar, oziq maxsulotlarini olib tashlaymiz. Mavjud xom ashyoni asosiy qayta ishlash zavodiga yuboramiz. Xom ashyoni qayta ishlash zavodiga yuborish davomida xom ashyoni atrof muhitga zarar keltirmagan xolda jo`natishimiz kerak bo`ladi. [5, 8, 1]

1. 
   2. .Chiqindini qayta ishlash bosqichlari
   

Keling endi barcha bosqichlarni yaqindan ko`rib chiqsak.