I bob. Optika fani haqida 5

1.2. Optikaning xususiyat holatlari

“Optika fani” da ham fan sifatida shakillanib boshlaganidan to bugungacha o’z mazmun‑mohiyatini yuqotmay ishlatilib kelinayotgan tushunchalar ko’p. Misol tariqasida quyidagi atama tushunchalarni sanab o’tish mumkin.
Aberratsiya-lotincha aberration-og’ish, chetga chiqish-optik tizimning ideal holatdan og’ishi natijasida tasvirning buzilishi.
Ajrata olish qobilyati -optik tizimning buyumning bir-biriga yaqin ikki nuqtasini ayrim-ayrim tasvirlay olish qobiliyatini tavsiflovchi kattalik; ajrata olish limitiga teskari kattalik.
Dispersiya- lotincha dispersio-sochilish-tarkibiy qismlarga ajralish. Interferensiya-lotincha inter-o’zaro va fer-urilish aralashish-to’lqinlar (tovush, yorug’lik, elektr va h.k.) ning ustma-ust tushib, bir-birini kuchaytirishi yoki susaytirishi. Yorug’lik-inson ko’zi sezasigan takroriyliklar oralig’idagi elektromagnetik to’lqinlar.
Yorug’lik oqimi-yorug’lik jadalligining ko’rish hissi hosil qilish qobiliyatini hisobga oluvchi tavsifi.
O’z-o’zidan nurlanish-tashqi elektromagnit maydonning ta’sirisiz yorug’lik chiqarilishi hodisasi.
Shaffoflik-muhitda yo’nalishini o’zgartirmasdan birlik yo’lni o’tgan nurlanish oqimini shu muhitga parallel dasta tarzida kirgan oqimga nisbati.
Cherenkov nurlanishi -muhitdagi yorug’lining fazaviy tezligidan kata tezlikdagi zaryadlangan zarra harakatidan paydo bo’ladigan optik nurlanish.
Chiqish tirqishi -ketida optik tizimning qismlari yoki keyin joylashgan bitta tizim qismlari hosil qilgan aperturaviy diafragma tasviri bo’lmagan holdagi aperturaviy diafragma.