I bob. Natural ishlab chiqarishdan tovar ishlab chiqarishga o`tish va uning rivojlanishi

1-chizma. Savdo tashkilotlarida tovar aylanishi hajmi va tarkibini rejalashtirishning alohida bosqichlari ketma-ketligi.
a) Tovar aylanishining iste’mol bozorining berilgan segmenti va uning konyunktura o‘zgarishlari imkoniyatlarini maksimal ravishda hisobga olgan holda ma’lum ko‘rsatkichlarga erishishi. Bunday maqsadli yondashish iste’mol bozorining iste’molchilar talabi to‘liq qondi-rilmagan segmentlari uchun harakterli bo‘lib, odatda bunday segmentlarda faoliyat ko‘rsatayotgan korxona va tashkilotlar rejali davrda o‘z faoliyatining na assortimentli, na regional diversifikatsiyasini hisobga olgan bo‘ladi. Tovar aylanishi yuksalishining tabiiy cheklanishlari bu holda iste’mol bozoridagi berilgan segmentda xaridorlar talabi va raqobat muhiti bo‘lib hisoblanadi.
b) Tashkilotning mavjud resurs potensialini maksimal darajada samarali ishlatilishini ta’miilaydigan tovar aylanishi ko‘rsatkichlariga erishish. Bunday maqsadda yondashish oldin o‘z faoliyati uchun istiqbolsiz segmentlarni tanlagan va ulardagi konyunkturaning salbiy o‘zgarishlari sababli tovar sotilish hajmi, bundan esa savdo maydonlari, personal va boshqa resurslardan foydalanish samaradorligi birdaniga pasaygan korxonalar uchun harakterlidir. Bunday tashkilotlar tovar aylanmasini yuksaltirilishini ta’min etish rejali davrda ular faoliyatini assortimentli diversifikatsiyalash sharoitidagina mumkindir (tijorat faoliyatini hududiy diversifikatsiyalash cheklangan, chunki ularning (tashkilotlarning ) bir qism resurslari - savdo nuqtalari, personal va shu kabilar berilgan hududga «bog‘lanib qolgan») Tovar aylanishini, bu holda cheklovchi omil bo‘lib mavjud resurs potensialining hajmi tushuniladi.
v) Kelishilgan yoki kutilayotgan, tashkilot rivojining (rejali davrda) strategik maqsadlarini asoslaydigan foydaning hajmini, ya’pi summasini shakllanishi ta’minlaydigan tovar aylanishi ko‘rsatkichlariga erishish. Bunday maqsadning qo‘yilishi savdo korxonalari hayotiy siklining boshlang‘ich yoki oraliq bosqichlaridagi holati uchui harakterlidir. Bunday maqsadni amalga oshirilishi tovar aylanishini rejalashtirish davrida (jarayonida) na assortimentli, na hududiy diversifikatsiya bilan cheklangan bo‘ladi.