I bob. Nara davri boshqaruvi

1.3. Fujivarano Fuxito, buddizm va konfutsiylik.
VIII asr boshlanishi Fujivaraning ortib borayotgan ta’siri bilan tarixda qoldi. 710-yilda Fuxito Narada Budda ma’budi (Ujidera) Kofukudzini qurdirdi. Ammo Fujivara, shubhasiz, Budda siyosatining tarafdori emas edi. Shu nuqtai nazardan, bu buddizmning qonun chiqaruvchi organlarida qanday joy berilganligini koʻrish juda qiziq edi. Shunisi e’tiborga loyiqki, taqiqlovchi element tegishli qismdagi qonunlarda (Sou-niryou rohiblar qonuni) juda kuchli, tartibga solinadigan boshqa qonunlar esa bundan mustasno. "Sou-niryo"ning asosiy ma’nosi shundaki, budda cherkovi mustaqil boʻlmasligi va har doim davlat tuzilmalari nazorati ostida boʻlishi kerak edi. Shu munosabat bilan, rohiblar hatto ibodatxona chegaralaridan chiqib ketishga ijozat berilmas edi. Rohiblarning asosiy missiyasi xotirjamlik va davlatning farovonligi toʻgʻrisida yoʻnaltirilgan hisoblanadi.⁴
Ayni paytda rasmiylarning buddizmga nisbatan ehtiyotkorona munosabati "Shoku Nihongi" rasmiy kundaliklarida qayd etilgan voqealar tarixida koʻrinadi. Masalan, "bechora rohib" Gyougi 717-yilda oʻz atrofiga muholiflarni yigʻib, ular bilan din boʻyicha muhokama qilgani qayd etilgan, kelasi yil gʻazablangan invektivlar hukmdor qonunlariga beparvo boʻlgan buddistlarga qaratilgan. Malika Gensho tomonidan ma’qullangan Buyuk Davlat Kengashi palatasining 722 yildagi hisobotida Konfutsiylik va buddizm shakli jihatidan har xil, ammo mohiyati jihatidan oʻxshashligi ta’kidlangan. Shu bilan birga, poytaxt rohiblari “karmik jazo toʻgʻrisida mahorat bilan gapirishadi” va ularni doimiy ravishda ibodatxonalarda boʻlishni buyurgan davlat qonunlariga rioya qilishni istamas edilar.
Fuxito hukmronligi davridagi atmosferani tushunish uchun Malika Gensho taxtiga koʻtarilish bilan birga sodir boʻlgan voqealarni muhim deb hisoblash mumkin (715). Oʻsha paytda poytaxtda qobigʻi iyerogliflar bilan qoplangan “ajoyib toshbaqa” (reiki) topilgan boʻlib, u Konfutsiylik nuqtai nazaridan hayrli alomat deb hisoblangan. “Ajoyib toshbaqa” kashf etilishi munosabati bilan hukmronlik yangi shiori ham Reiki nomini oldi.
VIII asrda “ajoyib toshbaqalar” ni kashf etish odatiy hol edi. “Shouku nihongi” da toshbaqalarning paydo boʻlishi toʻgʻrisida 13 ga yaqin holat kuzatilgan va toshbaqa iyeroglifi toʻgʻridan-toʻgʻri hukmronlik shiori nomlariga kiritilgan: Reiki (Ajoyib toshbaqa) 715-717; Dzingi (ilohiy toshbaqa), 724-729; Xouki (toshbaqa xazinasi), 770-781. Bundan tashqari, toshbaqaning kashf etilishi Tуmpyo hukmronligining shiori shakllanishiga ta’sir koʻrsatdi. Shunisi eʻtiborga loyiqki, ushbu barcha hukumat shiorlari Fujivaraning saroydagi mavqeyi ayniqsa kuchli boʻlgan bir paytda qabul qilingan, bu ularning Konfutsiy qadriyatlariga qaratgan eʻtibori sabablidir. Shu sababli, Fujivaraning hukmronligi davrida amaldorlar maktablari toʻgʻrisida davlat gʻamxoʻrligi ayniqsa kuchayib bordi, ularning asosiy vazifasi aynan xitoycha uslubda oʻqitilgan davlat apparati kadrlarini tarbiyalash edi.