I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat


-rasm. Sirpanish (a)  bilan dumalanish (b)  ishqalanishning qiyoslanishi 111-rasm



Download 2,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet158/212
Sana29.12.2021
Hajmi2,62 Mb.
#84192
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   212
Bog'liq
fizika 7 uzb

113-rasm. Sirpanish (a
bilan dumalanish (b
ishqalanishning qiyoslanishi
111-rasm. Dumalanish 
ishqalanishda vektorlarning 
yo‘nalishi
F

F

pr
mg
r
N

Q

A
υ



121
V bob. Tashqi kuchlar ta’sirida jismlarning harakati
µ

F
i(d)
P
r
r  =    D2
 r
   
=
   
0,5 m 
1
2 m = 0,5 m;  
F
i(d)  
= 0,002 m· 20 000 N= 80 N.
F
i(d)  
µ
d
 
r
P
,
;
.
F
i(d)  
µ
d
 
r
P
            (3)
bunda  µ
d
  –  dumalanish  ishqalanish  koeffitsiyenti.  Uning  qiymati  bir-bi-
riga ishqalanuvchi jismlarning materiali, sirtlarining silliqligi va bosh-
qalarga bog‘liq. µ
d
  ning  qiymati  po‘lat  bilan  po‘lat  uchun  0,2  mm  ga, 
avtomobil  g‘ildiragi  rezi nasi  bilan  asfalt  uchun  2  mm  ga  teng.  Yog‘och 
taxtaning  polga  ishqalanish  kuchini  o‘lchash  uchun  yog‘ochga  dina mo-
metrni ulaymiz. Dinamometrni gorizontal holda ushlab, yog‘ochni pol-
ga  nisbatan  tekis  harakatlantiramiz.  Jism  tekis  harakat  qila  boshlaganida 
dina mometrning ko‘rsatgichi ishqalanish kuchini ko‘rsatadi. Yog‘ochning 
tekis harakat qila boshlashi ta’sir etuvchi kuch va ishqalanish kuchi 
bir-biriga tengligini ko‘rsatadi. Faqat bu kuchlar qarama-qarshi yo‘nal-
gan bo‘ladi. Agar yo  g‘och ustiga yuk qo‘ysak, yuksiz holatga nisbatan 
ko‘proq ishqalanish paydo bo‘lganligini kuzatamiz. (2) formuladan duma-
lanish  ishqalanish  koeffitsiyentini  topaylik:
                                                              
Demak, dumalayotgan jism radiusi qancha katta bo‘lsa, dumalanish ish-
qalanish  koeffitsiyenti  ham  shuncha  katta  bo‘lar  ekan. 
Masala yechish namunasi
Massasi  2  t  bo‘lgan  avtomobilning  g‘ildiraklari  bilan  asfalt  orasidagi 
duma lanish ishqalanish kuchini toping. G‘ildirak diametrini 1 m, rezi-
na  bilan  asfalt  orasidagi  duma lanish  ishqalanish  koeffitsiyentini  2  mm, 
g  =  10  m/s
2
 deb oling.
  Berilgan:                 Formulasi:           Yechilishi:
m  =  2  t  =  2  000  kg;      P = mg;     P  =  2000  kg · 10  m/s
2
  = 20 000  N;   
µ
d
  =  2  mm  =  0,  002  m;        
D = 1 m; g  =  10  m/s
2
.          
   Topish kerak:              
   F
i(d)
 = ?                                    Javob:  F
i(d)
  =  80  N.

Download 2,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   212




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish