I-bob. Axborot kommunikatsiya tizimlarida axborotning himoyalanganligini baholash usul va vositalari tahlili 8

Tadqiqotning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yo‘nalishlariga mosligi. Mazkur tadqiqot respublika fan va texnologiyalar rivojlanishining IV. “Axborotlashtirish va axborot kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish” ustuvor yo‘nalishi doirasida bajarilgan.
Muammoning o‘rganilganlik darajasi. Axborot kommunikatsiya texnologiyalarida xavfsizligini ta’minlashda, ko‘pagentli tizimlar va shunga o‘xshash intellektual tizimlar oilasiga mansub yo‘nalishlarni qo‘llagan holda ishlab chiqilgan usullar va algoritmlarni qo‘llash bo‘yicha A.V.Ostroux, G.A. Pollak, V.I. Vasilev, Ye.A. Jidko, A.V. Toropova, S. Kaur, A. Alnafessah, M.Singh va boshqa chet ellik olimlar tomonidan ilmiy izlanishlar olib borilmoqda. Axborot xavfsizligini ta’minlashda neyron tarmoqlarni qo‘llagan holda X. Yuan, N. Shin, J. Lee, Y. Choi, J. Kim ilmiy izlanishlar olib borishgan. Bundan tashqari, InfoWatch, RiskWatch, WatchGuard va Trend Micro tashkilotlari tomonidan intellectual tizimlarni qo‘llash orqali axborotni himoyalashning dasturiy-apparat vositalarini ishlab chiqish bo‘yicha injenerlik-tadqiqot ishlari olib borilmoqda.
O‘zbekistonda S.K.Ganiev, T.F.Bekmuratov, N.A.Ignatev, M.M.Karimovlar boshchiligidagi ilmiy jamoalar tomonidan axborotni himoyalashning intellektual tizimlari, axborot xavfsizligi risklari, tahdidlarni aniqlashning usul va algoritmlari ustida ilmiy izlanishlar olib borilgan. Shu bilan birga, ko‘pagentli tizimlar, neyron tarmoq, mashinali o‘qitish (machine learning) va chuqur o‘qitish (deep learning) asosida hujumlarni aniqlash, bartaraf etish usullari va algoritmlari yetarlicha tadqiq etilmagan.
Dissertatsiya tadqiqotining dissertatsiya bajarilgan oliy ta’lim muassasasining ilmiy-tadqiqot ishlari rejalari bilan bog‘liqligi. Dissertatsiya tadqiqoti Toshkent axborot texnologiyalari universitetining ilmiy-tadqiqot ishlari rejasining №BV-F4-023 – “Taqsimlangan axborot- kommunikatsiya tizimlarida insidentlar va kiberxujumlarga qarshi xarakatlarni boshqarish muammolarini tadqiq etish (Исследованиэ проблем управления инсидентами и противодействия кибератакам в распределенных информационно-коммуникационных системах)” (2017-2020) mavzusidagi loyiha doirasida bajarilgan.