I bob. Asosiy kimyoviy tushuncha va qonunlar

Mavzu: Nisbiy atom va nisbiy molekulyar massa. Absolyut massa.

c

Mavzu: Mol. Molyar massa.

Ta’rif:Modda atomi yoki molekulasi massasining grammlarda ifodalanishiga molyar massa deyiladi va M bilan belgilanadi.

M [g/mol]

M(Fe)=56g/mol M(H₂O)=18g/mol M(H₂SO₄)=98g/mol

Ta’rif:Mol-12g ¹²C izotopida qancha struktura birlik (atom, molekula, ion) tutsa, moddaning shuncha miqdoriga aytiladi va n bilan belgilanadi.

[mol]

Har qanday moddaning 1 molida mavjud struktura birliklar soni o’zgarmas va 6,02∙10²³ ga teng. Unga Avogadro soni deyiladi va N_A bilan belgilanadi.

N_A=6,02∙10²³ mol^-1

Masalan, 1 mol Al da 6,02∙10²³ ta Al atomi;

1 mol H₂O da 6,02∙10²³ ta suv molekulasi;

1 mol NaCl da 6,02∙10²³ ta Na⁺ va 6,02∙10²³ ta Cl^- ionlari bo’ladi.

Agar zarracha soni berilsa, modda miqdori quyidagicha hisoblanadi:

Murakkab moddadagi atom soni quyidagicha hisoblanadi:

N(atom)=n∙element soni∙N_A

Eski adabiyotlarda mol atamasi o’rniga gramm-atom yoki gramm-molekula so’zi ishlatilgan.

Masalan, 1 g-atom O 16g kelsa

1 g-molekula O₂ 32g keladi.

M1. 9g suvning miqdorini toping.

m(H₂O)=8g

n-?

M2. 3,5mol CO₂ necha gramm keladi?

n(CO₂)=3,5mol

m-? m=n∙M=3,5∙44=154g

M3. 49g sulfat kislotadagi kisorod atomlari sonini toping.

m(H₂SO₄)=49g

N(O)-?

N(O)=n∙lement soni∙N_A=0,5∙4∙6,02∙10²³=12,04∙10²³

M4. 2mol suvdagi kislorodga teng bo’lgan kislorod tutgan sulfat kislota massasi nechaga teng?

98g H₂SO₄da 4mol O

x 2mol O x=49g