I bob. Alkanlar. Olinishi, fizik va kimyoviy xossalari gomologik qator haqida tushuncha 6

3 - tajriba. Alkanlarga kaliy permanganatning ta`siri.
Reaktivlar: geksan, 1% li kaliy permanganat eritmasi 5% li natriy karbonat eritmasi.
Ishning borishi: Probirkadagi 1ml geksanga 1ml soda eritmasi va bir necha tomchi kaliy permanganat eritmasi qo`shiladi va qattiq chayqatiladi. Kaliy permanganatga xos binafsha rang yo`qolmaydi, chunki geksan va to`yingan uglevodorodlar bu sharoitda oksidlanmaydi.

XULOSA.

Alkanlar mavzusini o’qitishda “Aqliy hujum” metodidan foydalanish ayniqsa, alkanlarning gomologik qatori, nomlanishi va izomeriyasini muhokama qilishda samarali bo’lib, sinfdagi o’quvchilarning ko’pchiligini dars jarayoniga faol qatnashishlariga olib keladi.
Aqliy hujum usuli g`oyat oddiy va samarali vosita bo`lib har bir darsda qo`llash mumkin . Chunki bu usul hech qanday maxsus tayyorgarlik va ta`lim vositalarini qo`llash majburiyatini keltirib chiqarmaydi. Uning mohiyati jamoa hamkorligi asosida muammoni eshitish vaqt bo`yicha bir qancha bosqichlarga ajratishdan iborat. Dars jarayonida aqliy hujum usulidan maqsadli foydalanish ijodiy, nostandart tafakkurlashni rivojlantirish garovi hisoblanadi. Aqliy hujumni uyushtirish birmuncha soda bo`lib , undan ta`lim mazmunini o`zgartirish jarayonida foydalanish bilan birgalikda ishlab chiqarish muammolarining yechimini topishga ham qo`l keladi.
O‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonuni, «Kadrlar tayyorlashning Milliy dasturi» va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ta’lim sohasidagi Qarorlari asosida respublikamizning akademik litsey va kollejlarida hozirgi zamon talablariga javob beradigan o‘quvchilar va kasb-hunar ta’limi mutaxassislari tayyorlashga imkon yaratildi. Bu qarorlarda o‘quvchilarning milliy, ma’naviy-ma’rifiy o‘zligini anglashi, zamonaviy-iqtisodiy tafakkurini o‘z faoliyatiga tatbiq eta olishi, elektron-hisoblash mashinalaridan foydalanish usullarini bilishi, fanlarni to‘liq o‘zlashtirishi, kasbining fidoyisi bo‘lishligi ta’kidlab o‘tilgan. Organik kimyoning nazariy asoslarini puxta o‘rganish, avvalo, bo‘lg‘usi kasb-hunar mutaxassislariga tabiatdagi biokimyoviy jarayonlarni va ulardan olinadigan kimyoviy moddalarning olinish texnologik uslublarini o‘zlashtirishga yaqindan yordam beradi. Hozirgi vaqtda xalq xo‘jaligining biron tarmog‘i yo‘qki, unga kimyo fani kirib bormagan bo‘lsin. Masalan, xalq xo‘jaligida ishlatilayotgan polietilen quvurlar, plyonkalar, ekinlarning hosildorligini oshirishda qo‘llaniladigan organik o‘g‘itlar, o‘simliklarni kasalliklardan hamda har xil zararkunandalardan saqlaydigan preparatlar va boshqa kimyoviy moddalarning deyarli hammasi kimyoviy modda — organik birikmalardir. Qishloq va o‘rmon xo‘jaligida yetishtiriladigan m ahsulotlar organik birikmalarning asosiy manbayi hisoblanadi.
Kadrlar tayyorlash milliy dasturi o’qituvchilar oldiga har tomonlama yetuk, barkamol, sog’lom va yuksak manaviyatli yoshlarni tarbiyalab voyaga yetkazishdеk katta mas’ulyat yuklaydi. Xususan Rеspublikamiz iqtisodiyotining asosiy tarmoqlaridan biri bo’lgan kimyo sanoatiga malakali kadrlar tayyorlashda o’quvchilarga kimyo fani asosiy tushunchalari maktabda bеriladi. Kimyo fanini 7-11 sinfda o’qitishda, o’quvchilar tomonidan mavzuni o’zlashtirilishiga katta ahamiyat bеrish zarur. Bugungi kunda o’quvchilar tomonidan mavzuning o’zlashtirilishi, eshitish orqali 10-15 % , ko’rish orqali 25-30 % , o’zi amaliy bajarish orqali 40-45 % ni tashkil qilishi adabiyotlardan ma’lum. Shunday ekan bugungi kun kimyo o’qituvchisi, mavzuga oid matеriallarni faqat axborot sifatidagina o’quvchiga yetkazadigan bo’lsa, oldiga qo’ygan maqsadga erisha olmaydi. Shuning uchun kimyo fanini o’qitishda har bir mavzuni tushuntirishda yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanib o’qitish,mavzuni har tomonlama yoritish, joiz bo’lsa qiziqarli tajribalar va masala yechish usullaridan foydalanish yaxshi natija beradi.
2012 yilga kеlib kadrlar tayyorlash milliy dasturiga muvofiq maktab va o’rta maxsus kasb-hunar tizimini isloh qilish dеyarli oxiriga yetkazildi va 2018 yilga kelib ta’lim sifatini oshirish maqsadida umumiy o’rta ta’limda 10- 11 sinflar tizimi tashkil etildi. Maktablar zamonaviy talablar asosida yetarli miqdordagi asbob - uskunalar bilan jihozlandi. 7-11 sinf uchun mavjud davlat ta’lim standartlariga muvoffiq bеlgilangan mavzular bo’yicha ko’rgazmali matеriallar jamlanmalari (plakatlar) slaydlar tayyorlangan.