I a очиқ Ўзанларда (каналларда) сув оқимининг текис ҳаракати

С.А.Гиршкан формулалари

Канал туб кенглигини қуйидаги С.А.Гиршкан статистик боғланиш орқали аниқлаш мумкин:

,

1.

2.
3.
Каналнинг нисбий эни:
Каналнинг чуқурлиги:


1 – масала
Трапеция кесимли каналларда ва берилган бўлса, сувнинг чуқурлиги ва канал тубининг нишаблиги аниқлансин.
Ечиш тартиби:
1. Қуйидаги қийматни аниқлаймиз: .
2. Ҳаракатдаги (тирик) кесим юзаси: .
3. Каландаги сувнинг чуқурлигини аниқлаш учун қуйидаги тенгламадан

фойдаланамиз:
.
4. Хўлланган периметр: .
5. Гидравлик радиус: .
6. Канал тубининг нишаблиги: .
2 – масала
Трапеция кесимли каналларда берилган бўлиб, бўлса, оқимнинг тирик кесими ўлчамлари ва аниқлансин.
Ечиш тартиби:
1. Шези - Маннинг параметрнинг қийматни аниқлаймиз: .
2. Қуйидагини ҳисоблаймиз: .
3. Каналдаги максимал оқим тезлигини аниқлаймиз:
.
4. Каналдаги сув оқимнинг ўртача тезлиги: .
5. Тирик кесим юзаси: .
6. Гидравлик радиус: .
7. Хўлланган периметр: .
8. Қуйидаги тенгламаларнинг тизимидан:


а) каналдаги сув чуқурлиги:

в) канал тубининг эни:

ёки

бу формулада шарти бажарилиши лозим.
Изоҳ: h ва b - нинг иккита қиймати бўлиши мумкин:
Агар бўлса, биринчи ва
ва бўлса, иккинчи ва .

3 – масала
Трапеция кесимли каналларда берилган бўлиб, бўлса, оқимнинг тирик кесими ўлчамлари ва аниқлансин.