I – боб. Корпоратив бошқарув курсига кириш


VII боб. Корпоратив бошкарув органлари



Download 2,83 Mb.
bet21/61
Sana23.02.2022
Hajmi2,83 Mb.
#118787
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   61
Bog'liq
KORPORATIV

VII боб. Корпоратив бошкарув органлари.
7.1 Корпоратив бошкарув органларининг мохияти ва зарурлиги
Узбекистон Республикасида 1996-йил 26-апрелдаги Н 223-сонли «Аксиядорлик жамиятлари ва аксиядорларнинг хукукларини химоя килиш тугрисида» конунида курсатилгандек, аксиядорлик жамиятларининг корпоратив бошкарув органларига куйидагилар киради:
- Аксиядорларнинг умумий йигилиши;
- Кузатув кенгаши (Директорлар кенгаши);
- Ижроия органи;
Аксиядорларнинг умумий йигилиши жамиятни бошкаришнинг олий органидир. Жамият хар йили аксиядорларнинг умумий йигилиши (аксиядорларнинг умумий хисобот йигилиши)ни утказиши шарт.
Аксиядорларнинг умумий хисобот йигилиши жамият уставида белгиланган муддатларда, аммо молия йили тугагандан кейин купи билан олти ой игида утказилади. Аксиядорларнинг умумий хисобот йигилишида жамиятнинг кузатув кенгаши ва тафтиш комиссияси (тафтишчиси)ни сайлаш тугрисидаги, яккабошчилик асосида ижроия органи билан, коллегиал ижроия органининг аъзолари, бошкарувчи ташкилот ёки бошкарувчи билан тузилган шартноманинг амал килиш муддатини узайтириш (шартномани кайта тузиш еки уни бекор килиш) мумкинлиги тугрисидаги, аудиторлик текшируви утказиш хакида карор кабул килиш тугрисидаги масалалар хал этилади, шунингдек, ушбу Конун 65-моддасининг биринчи кисми ун учинчи хатбошисига мувофик жамиятнинг йиллик хисоботи ва бошка хужжатлар караб чикилади. Аксиядорларнинг йиллик умумий йигилишидан ташкари утказиладиган умумий йигилишлар навбаттан ташкари йигилиш хисобланади.
Аксиядорларнинг умумий йигилиши утказиладиган сана ва уни утказиш тартиби, йигилиш утказилиши хакида аксиядорларга хабар бериш тартиби, аксиядорларнинг умумий йигилишини утказишга таййоргарлик вактида аксиядорларга бериладиган материал (ахборот)лар руйхатини жамиятнинг кузатув кенгаши белгилайди.
Умумий йигилишга таййоргарлик куришда ва уни утказишда куп учрайдиган хатолар:
- амалиётда умумий йигилишнинг утказилиши хакидаги хабарни аксиядорларга етказиш буйича минимал талабларга риоя килинмайди;
- умумий йигилишни чакиришда тартибот муддатлари бузилмокда. Масалан, меъёрий талабларни бузмасдан йиллик умумий йигилишни 10-мартгача утказиш жуда кийин;
- умумий йигилишни чакиришда аксиядорларга танишиш учун бериладиган ахборот (материал) руйхатининг тулик булмаслиги;
- умумий йигилиш кун тартибидаги масалаларнинг ноаник ифодаланиши ва бир масала доирасида турли йуналишдаги муаммолар буйича овозга куйиш хамда кун тартибига «хар хил масалалар» киритилиши.
Аксиядорлик жамиятлари умумий йигилишини чакиришдаги, таййоргарлик куришдаги, утказишдаги, овозларни хисоблашдаги хато ва конун бузилишлар жамиятда корпоратив бошкарувнинг самарадорлигини пасайтиради, чунки:
- Аксиядорлик жамиятлари бошкарув органлари устидан аксиядорларнинг назорати сусаяди;
- ижроия органи самарадорлиги пасаяди, унинг аксиядорлар манфаатларига зид харакат килишнинг эхтимоллиги ошади;
- Кузатув кенгаши ва Тафтиш комиссиясининг фаолияти «хужа курсин»га оли борилади.
Жамиятнинг кузатув кенгаши жамият фаолиятига умумий рахбарлик килади, ушбу Конун билан аксиядорлар умумий йигилишининг мутлак ваколатларига киритилган масалаларни хал этиш бундан мустасно.
Овоз берувчи аксияларнинг эгаси булган аксиядорлар сони уттиз кишидан кам булган жамиятда кузатув кенгаши вазифаси жамият устави билан аксиядорларнинг умумий йигилиши зиммасига юкланиши мумкин. Бундай холларда аксиядорлар умумий йигилишини утказиш масаласини хал этишга ваколати булган муаййан шахс ёки жамият органи жамият уставида уз аксини топиши керак.
Аксиядорлар умумий йигилиши карорига биноан жамият кузатув кенгаши аъзоларига улар уз вазифаларини бажариб турган даврда бадал туланиши ва (ёки) кузатув кенгашининг аъзоси вазифасини бажариш билан боглик харажатлари копланиши мумкин. Бундай бадал ва туловларнинг микдори аксиядорлар умумий йигилиши карори билан белгилаб куйилади.
Кузатув кенгаши фаолиятини самарали ташкил килиш. Кузатув кенгашининг миссияси куйидагича:
- хар бир жамиятда кенгаш максади, вазифасиб ваколати ва жавобгарлиги таърифланган хамда узига куйидаги асосий коидаларни олган хужжатнинг будиши тавсия килинади;
- кенгашнинг узак гояси- жамият ва унинг фаолияти билан ишбилармонлик ва бошка узаро муносабатлардан холи, мулк эгалари (аксиядорлар) ва бошка манфаатдор шахслар номидан назорат ишларини олиб борувчи шахслар гурухининг шаклланишидир;
- кенгашнинг миссияси аксидолар куйган улуш кийматининг максимал устирилишидир. Кенгаш фаолияти асосида аксиядорлар максадлари ва манфаатлари ётиши зарур.
Кузатув кенгашининг ваколатлари куйидагича тартибда амалга оширилади:

  1. Умумий йигилиш еки Ижро этувчи органга хал килиш учун берилиши мумкин булмаган ва факат Кузатув кенгаши ваколатига кирадиган масалалар, жамият уставида факат Кузатув кенгаши ваколатига кирувчи масалалар деб белгиланиши керак;

  2. Кузатув кенгаши ваколатига киритилган масала Умумий йигилиш мутлак ваколатига тегишли булса, Уставда ушбу масалани факат кузатув кенгаши ваколатига тааллукли килиб белгилаш мумкин;

  3. Умумий йигилишнинг умумий ваколатига карашли масалалар, жамият уставида Умумий йигилиш ёки Кузатув кенгаши ёки Ижро этувчи орган ваколатига доир килиб белгиланиши мумкин;

  4. Тафтиш комиссияси томонидан жамиятнинг молиявий-хужалик фаолиятини тафтиш килиш хакидаги карор кабул килиш тугрисидаги масала, Уставда хамда Умумий йигилиш, хам Кузатув кенгаши ва Тафтиш комиссияси ваколатига киритилиши керак;

  5. Умумий йигилиш кун тартибини шакллантириш буйича ташаббуслар билан боглик масалалар.

Кузатув кенгаши ваколатларидан самарали фойдаланиш учун куйидагиларга амал килиш лозим:

  1. Умумий йигилиш ва Кузатув кенгаши карорларининг бажарилишини кузатиб бориш;

  2. Кузатув кенгашига аксиядорларнинг мурожаатлари буйича мувофик аксинча алокани таъминлаш;

  3. Бизнес- режани тузиш ва амалга оширишда Кузатув кенгаши ва Ижроия органининг солидар (биргаликда) жавобгарлиги;

  4. Аксиядорларнинг дивидентлар буйича «умидларини» ва ишлаб чикаришнинг кайта инвеститсия килинишига эхтиежларини хисобга оладиган мутадил дивидент сиесати;

  5. АЖ асосий фаолиятига мансуб булмаган, мулкларни сотиб олиш ва бегоналаштириш, битимлар хамда захира ва бошка фондларни ишлатилиш устидан Кузатув кенгашининг назорати;

  6. Ижроия органи билан йоллаш буйича мехнат шартномаси доирасида катъий узаро муносабатларни юритиш.

Кузатув кенгашининг роли ва вазифаларини куйидагиларда куриш мумкин:
Кенгашнинг вазифасига аксиядорлар номидан Жамият фаолиятига рахбарлик килиш ва унинг олий менежерлари (Бошкарув, Бош директор) фоалиятини назорат килиш киради.
Кенгаш фаолиятининг асосий жабхалари:
- аксиядорлик жамиятлари стратегиясини ишлаб чикиш ва амалга ошириш;
- рискларни бошкариш тизимининг яратилишини таъминлаш;
- жамиятнинг жорий молиявий-хужалик фаолияти;
- аксиядорлик жамиятлари ижроия органи (олий менежерлар)нинг ишлашини кузатиш;
- Кенгаш ва унинг алохида аъзоларининг ишини йулга куйиш;
- компания фаолияти хакида ахборотни таййорлаш ва ошкор килиш;
- инкирознинг олдини олишга каратилган бошкарув;
- номзодларни курсатиш;
- номзод курсатишда чекланишлар;
- номзод курсатиш муддатлари;
- сон таркиби;
- номзодлар буйича талабномаларни бериш тартиби ва шакли;
- талабномаларни куриб чикиш тартиби.
Кузатув кенгаши аъзолигига номзодларга куйиладиган талаблар:
- конунчиликда урнатилган чекланишлар;
- алохида аксиядорлик жамиятларида Кузатув кенгашига сайланадиган шахсларга махсус талаблар.
Кузатув кенгаши аъзоси учун зарур булган фазилатларга куйидагилар киради:
- корпоратив хукукда саводли булиш;
- тармокка доир билимларга ва зарур касбий малакага эга булиш;
- халол ва уз масъулиятини хис киладиган шахс сифатида танилган;
- етарли вакт ажрата оладиган;
- Кенгашнинг бошка аъзолари, компания менежерлари ва аксиядорлари бидан самарали хамкорлик килишга кобилиятли;
- мустакил фикр билдиришга ва уни химоя килишга кодир;
- корпоратив муносабатлар катнашчилари манфаатларининг мувозанатига риоя килиш;
- аксиядорлар ва жамият манфаатларини химоя килиш масалаларида фаол розитсиянинг мавжудлиги;
Жамиятнинг кундалик фаолиятига рахбарлик яккабошчилик асосидаги ижроия органи (директор) ёки коллегиал ижроия орган (бошкарув, дирексия) томонидан амалга оширилиши мумкин.
Бир пайтнинг узида хам яккабошчилик асосида, хам коллегиал ижроия органлари булиши назарда тутилган жамият уставида улардан хар бирининг ваколатлари белгилаб куйилиши керак.
Бундай холларда жамиятнинг яккабошчилик асосида ижроия органи (директор) вазифасини бажарувчи шахс коллегиал ижроия органи (бошкарув, дирексия) раиси вазифасини хам амалга оширади.
Аксиядорлар умумий йигилишининг карорига биноан жамият ижроия органинг ваколатлари шартнома буйича тижорат ташкилотига (бошкарувчи ташкилотга) ёки якка тартибдаги тадбиркорга (бошкарувчига) берилиши мумкин. Тузиладиган шартноманинг шартлари, башарти уставда узгача коида назарда тутилмаган булса, жамият кузатув кенгаши томонидан тасдикланади.
Аксиядорларнинг умумий йигилиши томонидан тайинланадиган ижроия органи таркибига кирган шахснинг ваколатлари муддатидан илгари тугатилган такдирда, жамият кузатув кенгаши карори билан белгиланган шахс унинг вазифаларини жамият аксиядорларининг навбатдаги умумий йигилишигача булган давра вактинча бажариб туришга йул куйилади
Жамият ижроия органининг ваколатларига жамиятнинг кундалик фаолиятига рахбарлик килишга доир барча масалалар киради, аксиядорлар умумий йигилишининг мутлок ваколатларига ёки кузатув кенгашининг ваколатларига киритилган масалалар бундан мустасно.
Жамият ижроия органи аксиядорлар умумий йигилиши ва кузатув кенгашининг карорлари бажарилишини ташкил этади.
Жамиятнинг яккабошчилик асосидаги ижроия органи (директор) жамият номидан ишочномасиз иш юритади, шу жумладан унинг манфаатларини ифода этади, жамият номидан битимлар тузади, штатларни тасдиклайди, жамиятнинг барча ходимлари бажариши мажбурий булган буйруклар чикаради ва курсатмалар беради.
Жамият ижроия органларини ташкил этиш хамда уларнинг ваколатларини муддатидан илгари тугатиш, агар жамият уставида ушбу масалаларни хал этиш жамият кузатув кенгашининг ваколатларига киритилмаган булса, аксиядорлар умумий йигилишининг карорига биноан амалга оширилади.
Жамият уставига мувофик ёки аксиядорлар умумий йигилишининг ёхуд жамият кузатув кенгашининг карорига биноан жамиятнинг яккабошчилик асосидаги ижроия органи (директори)ни, коллегиал ижроия органи (бошкарув, диресия) аъзоларини тайинлаш танлов асосида амалга оширилиши мумкин.
Жамиятнинг яккабошчилик асосидаги ижроия органи (директори)нинг, коллегиал ижроия органи (бошкарув, дирексия) аъзолари, бошкарувчи ташкилот ёки бошкарувчининг хукуклари ва мажбуриятлари ушбу Конун, бошка конун хужжатлари, жамият устави томонидан хамда уларнинг хар бири жамият билан бир йил муддатга тузадиган шартномада белгиланиб, шартноманинг амал килиш муддатини узайтириш, шартномани кайта тузиш ёки уни тугатиш (бекор килиш) мумкинлиги тугрисида хар йили карор кабул килинади,
Жамият номидан шартномани кузатув кенгашининг раиси ёки кузатув кенгаши ваколат берган шахс имзолайди. Жамиятнинг яккабошчилик асосидаги ижроия органи (директори) билан, коллегиал ижроия органи (бошкаруви, дирексия) рахбари, бошкарувчи ташкилот ёки бошкарувчи билан тузиладиган шартномада уларнинг аксиядорлик жамияти фаолияти самарадорлигини ошириш буйича мажбуриятлари хамда аксиядорларнинг умумий йигилиши ва кузатув кенгаши олдида жамиятнинг йиллик бизнес-режасини бажариш кандай бораётганлиги юзасидан бэрадиган хисоботлари даврийлиги назарда тутилиши лозим. Жамиятнинг яккабошчилиги асосидаги ижроия органи (директори)га, коллегиал ижроия органи (бошкаруви, дирексия) аъзоларига туланадиган мехнат хаки ва бошка хаклар микдори, шунингдек бошкарувчи ташкилот ва бошкарувчи хизматларига хак тулаш шартлари жамият фаолиятининг самарадорлигига тугридан – тугри боглик булиб, шартномада белгиланиши керак.
Жамиятнинг яккабошчилик асосидаги ижроия органи (директор) вазифасини хамда бошка ташкилотларнинг бошкарув органларидаги лавозимларни уриндошлик йули билан бир шахснинг эгаллашига кузатув кенгашининг розилиги билангина йул куйилади.
Аксиядорлар умумий йигилиши ва кузатув Кенгаши, агар уставга биноан унга шундай хукук берилган булса, жамиятнинг яккабошчилик асосидаги ижроия органи (директор), коллегиал ижроия органи (бошкаруви, дирексия) аъзолари, бошкарувчи ташкилот ёки бошкарувчи билан тузилган шартномани шартларини бузган такдирда бекор килишга хаклидир. Кузатув кенгаши жамиятнинг яккабошчилик асосидаги ижроия органи билан, коллегиал ижроия органининг аъзолари, шунингдек бошкаручи ташкилот ёки бошкарувчи билан тузилган шартномани, агар шартнома тузишда улар жамият уставини купол тарзда бузишга йул куйган булса ёки уларнинг харакатлари (харакатсизлиги) туфайли жамиятга зарар етказилган булса, муддатидан илгари тугатиш (бекор килиш) хукукига эга.
Аксиядорлар умумий йигилиши томонидан жамият ижроия органи, бошкарувчи ташкилот ёки бошкарувчининг ваколатларини тугатиш тугрисида карор кабул килинган такдирда ижроия органининг ваколатларини бошкарувчи ташкилот ёки бошкарувчига утказиш тугрисидаги масала ушбу умумий йигилишнинг узида хал этилиши ёки ижроия органи рахбарининг вазифасини вактинча бажарувчи шахсни хам тайинланган холда аксиядорларнинг якин орадаги умумий йигилишида куриб чикиш учун колдириши мумкин.
Агар жамиятнинг ижроия органини тузиш аксиядорлар умумий йигилишининг мутлак ваколатларига киритилган булса, ижроия органи, бошкарувчи ташкилот ёки бошкарувчининг ваколатларини тугатиш тугрисида карор кабул килган кузатув кенгаши ижроия органи рахбарининг вазифасини вактинча бажарувчи шахсни тайинлаш тугрисида карор кабул килади, шунингдек ижроия органи тугрисидаги масалани хал этиш учун аксиядорларнинг навбатдан ташкари умумий йигилишини чакиради.
Корпоратив назорат органларига куйидагилар киради:
- Тафтиш комиссияси;
- Аудиторлик ташкилоти.
Жамиятнинг молия хужалик фаолиятини назорат килиш учун жамият уставига мувофик аксиядорларнинг умумий йигилиши тафиш комиссиясини сайлайди.
Жамият тафтиш комиссиясининг ваколатлари ушбу конун ва жамият устави билан белгиланади
Жамият тафтиш комиссияси фаолиятининг тартиби аксиядорлар умумий йигилиш томонидан тасдикланган низомда белгилаб куйилади.
Жамиятнинг молия хужалик фаолиятини текшириш (тафтиш килиш) бир йиллик ёки бошка давр ичидаги фаолият якунлари буйича тафтиш комиссиясининг ташабуссига биноан, аксиядорлар умумий йигилиши, кузатув кенгашининг карорига ёки жамият овоз берувчи аксияларининг хаммаси булиб камида ун физига эгалик килувчи аксиядор (аксиядорлар)нинг талабига биноан амалга оширилади.
Жамият тафтиш комиссиясининг талабига биноан жамиятнинг бошкарув органларидаги мансабдор шахслар молия-хужалик фаолияти тугрисидаги хужжатлари тафтиш комиссиясига такдим этишлари шарт.
Жамият тафтиш комиссияси ушбу Конуннинг 72-моддасига мувофик аксиядорларнинг навбатдан ташкари умумий йигилиши чакирилишини талаб килишга хакли.
Жамият тафтиш комиссиясининг аъзолари бир вактнинг узида жамият кузатув кенгашининг аъзоси булишлари, шунингдек жамиятнинг бошкарув органларида бошкарув органларида бошка лавозимларни эгаллашлари мумкин эмас. Жамият кузатув кенгашининг аъзоларига ёки бошкарув органларидаги мансабдор шахсларга карашли аксиялар жамият тафтиш комиссияси аъзоларини сайлаш чогида овоз беришда иштирок этиши мумкин эмас.
Жамиятнинг молия-хужалик фаолиятини текшириш якунларига кура тафтиш комиссияси хулоса тайёрлайди, бу хулосада:
-хисоботларда ва жамиятнинг бошка молия хужжатларида акс эттирилган маълумотлар кай даражада тугрилигига бахо берилади;
- бухгалтерия хисобини юритиш ва молия хисоботини такдим этиш тартиби, шунингдек, молия-хужалик фаолиятини амалга ошириш чогида конун хужжатлари бузилганлиги тугрисида ахборот берилади.
Аудиторлик ташкилоти жамият билан тузилган шартномага мувофик конун хужжатларида белгиланган тартибда жамиятнинг молия-хужалик фаолиятини текширади ва унга аудиторлик хулосаси такдим этилади.
Аудиторлик ташкилоти жамиятнинг молиявий хисоботи ва молияга доир бошка ахборотлар хакида нотугри якун баён этилган аудиторлик хулосаси тузганлик окибати етказилган зарар учун жамият олдида жавобгар булади.
Устав фондидаги давлат улуши эллик фоиздан куп булган жамиятларда аудиторлик текшируви утказиш учун аудиторлик ташкилотини танлаш Узбекистон Республикаси Давлат мулкини бошкариш давлат кумитаси ва Узбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан белгиланадиган руйхат буйича танлов асосида амалга оширилади.
Корпоратив хулк-атвор кодексига киритилгпн янгиликлар каторида аксиядорлик компанияларига махсус мансабдор – жамият котиби (корпоратсия котиби)га эга булиш тавсиясини курсатиш мумкин булиб, унинг асосий вазифаси жамият мансабдор шахслари ва органларининг жамият аксиядорлари манфаатлари амалга оширилишини кафолотловчи талабларга риоя килишини таъминлаш хисобланади. Жамият котибини тайинлаш (сайлаш) тартиби ва унинг мажбуриятлари жамият низомида курсатилган булиши лозим.
Умуман олганда, корпоратив котиб функсиялари каторига куйидагиларни киритиш мумкин:

  1. Аксиядорлар умумий йигилишининг конунчилик талаблари, жамият низом ива бошка ички хужжатларига мувофик, аксиядорлар умумий йигилиши утказиш хакида карорга асосан таййорланиши ва булиб утишини таъминлаш;

  2. Директорлар Кенгаши мажлисларининг конунчилик талаблари, жамият низом ива бошка ички хужжатларига мувофик тайёрланиши ва булиб утишини таъминлаш;

  3. Директорлар Кенгаши аъзоларига уларнинг уз функсияларини бажаришида кумаклашиш;

  4. Жамият хакида ахборот такдим эти шва жамият хужжатларининг сакланишини таъминлаш;

  5. Жамият томонидан аксиядорларнинг мурожаатларини тегишли тарзда куриб чикиши ва аксмядорлар хукукларини бузиш билан боглик низоларни хал этиш;

  6. Директорлар Кенгаши раисини уларни уларни таъминлаш жамият котибининг мажбуриятлари доирасига кирадиган жараёнларга тускинлик килувчи барча холатлар хакида хабардор килиш;

  7. Тартибга солувчи органлар, аудиторлар, кредиторлар ва бошка манфаатдор томонлар билан узаро алока килиш;

  8. Компаниянинг мос келувчи конунчиликка риоя килишини таъминлаш;

Корпоратив котиб иккита асосий талабга жавоб бериши куйидаги масалаларда юкори махоратга эга булиши лозим;

  • Аксиядорлар умумий йигилишини тайёрлаш ва утказиш, ДК фаолияти, жамият хакида ахборот саклаш ва такдим этиш тартибига риоя килиш, чунки айнан шу жараёнларга амал килмаслик аксиядорлар хукуклари ва манфаатлари бузилишига купрок олиб келади;

  • Унинг макоми компания менежерларига нисбатан етарли даражада мустакилликни, аксиядорлар фикри ва шикоятларини туплаш хамда директорлар Кенгашига етказиш лозим. Жамият котибининг ижроия органи мансабдор шахсларидан мустакиллигини таъминлаш учун корпоратив хулк – атвор кодексида корпоратив котиб лавозимига тайинлаш ва ишдан бушатиш компания директорлар Кенгашининг карори билан амалга оширилиши тавсия этилади.

Шуни таъкидлаб утиш жоизки, охирги йилларда котиб функсиялари анча мураккаблашди. Хозирги пайтда корпоратсиялар институтсионал инвесторлар таъсирининг усиши, фукаролик жамиятининг ижтимоий жавобгарлигига талаблари кучайиши, корхона ходимлари ва аксиядорлари томонидан директорлар Кенгаши ва топ – менежментга босимнинг ортиши, конунчилик меъёрларининг каттиклашуви шароитларида ишлашига тугри келмокда. Натижада корпоратив котиб иккинчи даражали мансабдор шахсдан замонавий АЖда асосий фигуралардан бирига айланди.



Download 2,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   61




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish