Házirgi qaraqalpaq ádebiyatı hám ádebiy process 1-tema: Kirisiw, házirgi qaraqalpaq ádebiyatı pániniń maqseti hám wazıypaları

 
Sorawlar: 
1.Usı jıllar qaraqalpaq ádebiyatında qanday romanlardı bilesiz? 
2. Usı dáwirde dóregen qaraqalpaq povestleri, gúrrińleri hám avtorları haqqnda aytıp beriń. 
3. 60-80-jıllardaǵı qaraqalpaq poeziyasınıń rawajlanıw baǵdarları haqqında aytıp beriń. 
4. 60-80- jıllardaǵı qaraqalpaq dramaturgiyasına ulıwma sıpatlama beriń.
Ádebiyatlar: 
1.История каракалпакской советской литературы, Ташкент,«Фан» 1983 
2.Қарақалпақ совет әдебияты тарийхының очерклери Ташкент,1968 
3.Қарақалпақ совет әдебияты Н,1984 
4.Нурмухамедов М.Шығармалары 2 томлық, Н, 1983,85 

---

49 
5.С.Ахметов Қарақалпақ совет әдебияты тарийхы Н,1988 
6.Оразымбетов Қ.Ҳәзирги қарақплпақ лирикасында көркем формалардың эвольюциясы 
ҳәм типологиясы Н,2004 
 
 
6-tema: Abbaz Dabılov dóretiwshiligi (1898-1970) 
Jobası: 
1.
A.Dabilov dóretiwshiliginiń dáslepki dáwiri (urısqa shekemgi dáwir) 
2.
Urıs dáwiri hám urıstan keyingi dáwirdegi shayır dóretiwshiligi 
3.
«Bahadır» dástanınıń ideyalıq mazmunı 
 
Tayanısh sózler
:
Urısqa shekemgi dáwirdegi qosıqlaı, qıssaxanlıq óneri, táriyp 
qosıqları, shıǵıs poeziyasınıń dástúleri
1.
 
A. Dabılov dóretiwshiliginiń dáslepki dáwiri (urısqa shekemgi dáwir) 
Talantlı xalıq shayırı Abbaz Dabılovtıń poeziyasında oqıwshını ózine erksiz tartatuǵın 
kúshli lirizm, xalıq poeziyasınıń ruxındaǵı sheberlik penen jazılǵan, aforizmlerge tolı, tereń 
oyshıl shıǵarmalar kóplep ushırasadı. Qaraqalpaq xalqınıń til baylıǵın bay shayırlıq tájiriybesi 
arqalı tereń ózlestirgen Abbaz Dabılovtıń shıǵarmaları oqıwshılardıń oy-ármanın qozǵaydı, 
estetikalıq sezimlerin qıtıqlaydı. 
Abbaz Dabılov 1898-jılı Taxtakópir rayonınıń 

Qara oy

degen jerinde tuwılǵan. Abbaz 
Dabılov eń dáslep diniy mektepte eskishe oqıp sawatın ashadı, keyin Qaraqum iyshan 
medresesinde oqıwǵa múmkinshilik tabadı. 1907-jılı ákesi ólip, oqıwdı dawam ettire almaydı. 
Úy-ishiniń jaǵdayı awırlasıp, Abbaz shet jerlerge talap izlep ketedi, jergilikli baylardıń eginin 
oradı, paxtasın teredi, kúnlikshilik etedi. 1914-jılı óz eline qaytıp keledi, awıl arasındaǵı 
baylardıń malın baǵadı. 
Abbaz Dabılovtıń dóretiwshiligi óziniń hár táreplemeliligi, awızeki ádebiyattıń tásiriniń 
kúshliligi menen xarakterlenip turadı. Ol dóretiwshiliginiń dáslepki dáwirinde el arasında qıssa 
oqıytuǵın bolǵan.

Góruǵlı

, 

Qılıshbek

, 

Ǵárip-ashıq

sıyaqlı dástanlardı yadqa bilgen. 
Demek, ol qaraqalpaq qıssaxanlıq ónerine de úlken úlesin qosqan. 
Poeziyamızdıń iri wákili sıpatında tanılǵan A.Dabılov XX ásir qaraqalpaq ádebiyatına 
birden gúzar jol menen kelgen emes. Ol shayır sıpatında 1917-jıldan keyin jańa jámiyettiń 
siyasatına maslasıp kete almadı. Sonlıqtanda onı «Ótken zaman qayta aylanıp kelerme?», 
«Kelinler» qosıqları ushın siyasiy qátelikte ayıpladı. Onıń qosıqların sol jılları baspa sózde 
basıwdı qadaǵan etti. 
Abbaz Dabılov xalıq arasında óziniń lirikalıq qosıqları menen de belgili bolǵan. Ol ózi 
menen zamanlas A.Muwsaev, S.Majitovlar menen birge qaraqalpaq poeziyasında aǵartıwshılıq, 
ulıwma insanıylıq pazıyletlerdi ulıǵlaw, paraxachılıqtı saqlawǵa shaqırıw, mártlik, eldi qorǵaw, 
azamatlıq wazıypanı keń jámiyechilikke uǵındırıw hám taǵı basqa máseleler haqqında óziniń 
kóplegen shıǵarmaların jazdı.