Hzamatjon RfiHlmqu kompyuter imvistikasi asoslar I иЛК: 519. 711 32. 973 R33

Avtomatik tahrir - kompyuter lingvistikasining asosiy yo'nalishlaridan hiri bo'lib u kompyuterdagi matn muharrirlari (Microsoft Word, Excel, Wordpad, Lexicon) rivojlanishi bilan bog liqdir Avtomatik tahrir matndagi mexanik xato- larning avtomatik tarzda to'g'rilanishi va xato ckanli^i haqidagi signallarmng userga taklif etilishi kabilar bilan bog'liq. Aniq misollar bilan tushuntiriladigan bo'lsa, Microsoft Word dasturi bilan ishlar ekanmiz, unda so'zlarning yozihshi bilan bog'liq xatolar bo'lsa, ularmng ostiga qizil yoki ko'k rangda chizilishi, katta harf bilan yozilishi kerak bo'lgan so'zlarning avtomatik bosh harfga o'tkazilishi, hujjatga avtomatik numeratsiya qo'yilishi kabilar avtomatik tahiir erishgan yutuq- lar hisoblanadi.
Avtomatik tahrir yo'nalishi XX asr o'rtalariga kelib nvojlandi. U matn mu- harnr dasturlan bilan birgalikda yangicha lmkoniyatlar bilan, qo shimcha effekt- lar bilan boyimoqda Shu o'rinda alohida ta'kidlash zarurki, avtomatik tahrirlash tizimi faqat matn muharrirlari dastudari bazasiga qo'shilgan tillarda amal qiladi, masalan. ingliz, rus. nemis, fransuz tillarida
Avtomatik tahrirlash tizimi luda ko'p amaliy vazifalarni o'z ichiga oladi. Bu vazifalarning eng asosiylarini umumlashtirib sanab o'tmoqchimiz'

• 
  orfogiafiyani tekshinsh;
  
• 
  grammatika va stilistikani tekshirish;
  
• 
  kontekstli qidiruv;
  
• 
  formatlash;
  
• 
  avtomatik referatlash - matndagi kalit so'zlar asosida uning umumiy mundarijasini yaratish;
  
• 
  matn ichiga jadval, rasm. turli figuralar klip-artlar, grafik sxemalar dia- grammalar qo'shish, giperhavolalar bilan ta'minlash;
  
• 
  matndagi abzaslar, belgilar, so'zlarning aniq miqdorini aniqlash (statistika- sini ko'rsatish);
  
• 
  tezaurus xizmati - matndag¹ muayyan so'zning sinonimik variantlanni aniqlash;
  
• 
  transliteratsivalash - bir alifbodan boshqa alifboga o'tkazish (masalan, kirill alifbosidan lotin alifbosidagi harfga almashtirish).
  

Ms Word dastur da orfografiyani tekshirish imkoniyati cheklanganhgi bois hozirgi kunda maxsus Spell Checker dasturlar yaratilmoqda. Bunday dastuilar Mrasiga quyidagilarni kiritish mumkin' Spelll ink MullilingiiaLPio (ingliz, ispan, italyan, nemis, fransuz. portugal, ukrain tillaridagi so'zlarning to'g'ri yozilishini
Spanish, JLuia J .£Lirus va ukrain tillariaagi so'zlarning imlosini teksturishga yor- dam beradi) Asutype, Spells SpelL Catcher kabi.