Hzamatjon RfiHlmqu kompyuter imvistikasi asoslar I иЛК: 519. 711 32. 973 R33

TEKST
GIPERTEKST
Tuqallanganlik	Tugallanmaganlik
Chiziqiilik	Nocniziqlnik
Amq muaiiifning mavjudiigi	Amq mudllifning mavjud emasligi
Bir tomoniama yo nalganlik	Ko'p tomoniama yo nalganlik
Bir jinsiilik (bir xilda tuzuganlik)	Bi. jinsda tuzilmaganlik (turfa xillilik)
Yopiq strukturaga egalik	Ochiq strukturaga kaalik

Gipertekst strukturasiga ko'ra iyerarxik (pog'onali) yoki tarmuqli bo'lishi mumkin. Daraxt ko'rinishidgi iyerarxik gipertekstlar foydalanuvchining navigatsiya (uzellar bo'ylab bu- qismdar ikkinchi q.smga o'tish¹ lmkoniya- tini cheklaydi. gipertekst texnologiyasinmg barcha imkoniyatlarini yuzaga chiqarmaydi Bunday gipertekstda komponentlar o'rtasidagi aloqalar ins- tur inunosabatiga asoslangan tezaurus strukturasiui eslatadi. Tarmoqli gipertekst esa birmuncha keng tarqalgan va imkoniyati kengroq tizim hisob­lanadi, u jins-tui munosabatidan tashqari boshqa assotsiativ munosabatlar ni ham o'z ichiga oladi. Shunmg uchun tarmuqli gipertekstlar Internet tisir .ida faol ishlatiladi.

Gipertekst ikki xil holatda bo'lishi mumkni: statik va c'mamik gipertekst­lar. Statik gipertekstlai oldindan tayyorlangan va saqlangan bo'hb, ular turg'un holatda bo'ladi Masalan, gipertekst texnologiyasi asosida CDga yozilgan kitoblar statik gipertekstga misol bo'la oladi Dinamik gipertekst­lar murakkab va tizimli bog'lanishlarga tayangan bo'hb, u ko'proq tarmoq tizimida ishlaydi. Ayniqsa, Internet tiaHtfida d ^r amik gipertekstlar faol qo'llaniladi. Masalan, Arizona axborot tizimi (AAIS) dinamik gipertekst sanaladi, uning bazasiga har oyda 300 - 500 referat ko'rinishida ma lumotlar kiritib turiladi.
Demak, gipertekst texnologiyasi b'zga informatsion massivm tezkor ko'rib chiqish (brauzing), muayyan informatsiya yoki matn fragmentlariga tezkor havola qilish, gipertekst bo'yicha erkin navigatsiya qi'ish, gipertekstm yan­gi informatsiyalar bilan boyitib borish kab optimal imkomvatlar yaratib beradi.
Ko'pgina tadqiqotchilar gipertekst tizimmi yangi infonnatsion eraning boshlanishi, virtual olamga dastlabki qadam sifatida baholadiiar. Ilaqiqa- tan ham gipertekst tizimi kompyuter hngvistikasida, Internet tizimida o'ziga xos inqilob yasadi, deyish mumidn.