Hujayra va gen ingenerligi

DENATURATSIYAGAUHRAGANDNKREASSOTSIATSIYASIKINETIKASIVAEUKARIOTLARGENOMININGMURAKKABLIGI

• 
  Vodorodbog‘larikkilamchispiralnibo‘shushlabturadivaharorat 100°Sgachako‘tarilgandazanjiruziladi. Bungadenaturatsiyadeyiladi. ATo‘rtasida 2tabog‘bo‘lganligiuchunu GC ganisbatanosonroquziladi. Denaturatsiyaningqaytarjarayonirenaturatsiyadeyiladi
  
• 
  DNKreassotsiatsiyasitezligiC_ot gaproporsionaldir (V=C_ot,bu yerdaC_{o -} birzanjirliDNKningdastlabkimolyarkonsentratsiyasi, t-reassotsiatsiyavaqti, s.
  
• 
  DNKreassotsiatsiyajarayoniningkinetikparametrlarinianiqlashuchundastlabufragmentlanadivafragmentlar 100°Sda 10-12 minutdenaturatsiyalanadi, so‘ngraDNKnamunasi 65°Sgachasovutiladi. Natijadafragmentlaryanaqaytadanqo‘shbog‘nitiklaydi. DNKningbirvaikkizanjirlifragmentlarikolonkadagidroksiappatitvafosfatbuferiyordamidaajratilib, ularkonsentratsiyasidagio‘zgarishnianiqlab, DNKreassotsiatsiyasiningegrichizig‘ichiziladi. Buninguchunabsissao‘qigaC_ot
  
• 
  logarifmikmasshtabda, ordinatao‘qigaesareassotsiatsiyalanganDNKqismiqo‘yiladi.
  
• 
  ProkariotlarDNKsidauningreassotsiatsiyayo‘liS-ko‘rinishidagiegrichiziqbilanifodalanadi. Eukariotlardaesaubirqanchako‘rsatkichlargachacho‘zilibboradi (1-rasm).
  

EUKARIOTLARGENOMIDANUKLEOTIDLARKETMA-KETLIGI
Qaytariluvchanketma-ketliklar. Hozirgizamonklassifikatsiyasidayuqori (tez) qaytariluvchanketma-ketliklar(YuQKK) vanormalqaytariluvchanketma-ketliklar(NQKK) farqlanadi.
YQKK – DNKsatellit (satDNK)laribilanifodalangangenomningfunksio- nalvastrukturaqismihisoblanadi. SatDNKlarningqisqatandemuzunlik-lari 1-20 n.k.k.daniborat.

• 
  Satellitlaruchunbirqatorxususiyatlarxosbo‘lib, ularichidaasosiylariquyidagilar: a) DNKrenaturatsiyasidatezvaaniqreassotsiatsiya; b) ko‘plabnusxalarningbo‘lishi; v) soddabirlamchistruktura; g) gomogentarkib; d) DNKzanjiridanukleotidlartaqsimlanishidapurin-pirimidinliassimetriya; ye) xromosomalartarkibidatandemholatdajoylashganklasterlarnianiqlash.
  
• 
  NishonlangansatDNKlarxromosomapreparatlaribilanin siti dagibridi-zatsiyalanib, ularningjoylashishinianiqlashmumkin. TurlieukariotlarxromosomalaridasatDNKlarasosanxromosomaningsentriomervatelomerqismlaridajoylashgan. Ulargeteroxromatikqismdeyiladi. Undaxromosomamaterialihujayraningbo‘linishijarayonidaxromosomaningeuxromatikqismiganisbatankompaktxoldasaqlanadi.
  

NQKK. Ushbuketma-ketlikkagenomdao‘nyokibirnechayuznusxadaqaytariladiganketma-ketliklarkiradi. Ularichidafunksionalvastrukturajihatdanfarqlanadigangenomfraksiyalarnifarqlashmumkin. Guruhlangantandemqaytariluvchannus’halardaniboratgenlaroilasihujayrauchunmuhimfunksiyalarnibajaradi. Bulargagistonlar, tRNKvarRNKgenlarikiradi.

• 
  Turlitabiatliharakatchangenetikelementlarkattaxilma-xilguruhlarnitashkilqiladi. Ulargenomning 10-20% initashkilqiladi. Birinchiguruhgenlaridanfarqliravishdaeukariotlargenominingbiryokibirnecharayonlaridajoylashganalohidaoilalarningharakatchanelementlaributungenombo‘ylabtarqalgan.