Hujayra ichi signallashtirishda adenilasiklaza va fosfatidilinoza tizimi

Hujayralar signalizatsiyasi uzatishi haqida umumiy maʼlumot

Hujayralar odatda kimyoviy signallar orqali muloqot qiladi. Bunday kimyoviy signallar oqsillar yoki boshqa molekulalar koʻrinishida uzatuvchi hujayralar tomonidan ishlab chiqarilib, koʻpincha hujayradan sekretsiyalanadi va hujayralararo boʻshliqqa chiqariladi. Bu yerda ular xuddi butilka ichidagi xatlar kabi qoʻshni hujayralar tomon suza oladi.

Uzatuvchi hujayra: ushbu hujayra ligandni sekretsiyalaydi.


Nishon hujayra: bu hujayrada ligandni bogʻlaydigan retseptor mavjud. Ligand retseptor bilan bogʻlanadi va hujayra ichidagi signal kaskadini ishga tushiradi, bu esa javob qaytarishga olib keladi.
Nishon boʻlmagan hujayra: bu hujayrada ligand uchun retseptor yoʻq (garchi u boshqa turdagi retseptorlarga ega boʻlishi mumkin boʻlsa-da). Hujayra ligandni sezmaydi va shu bois unga javob bermaydi.
Hujayralarning barchasi ham maʼlum bir kimyoviy xabarni “eshita olmaydi”. Signalni aniqlash uchun (yaʼni nishon hujayra boʻlish uchun) qoʻshni hujayrada ushbu signal uchun maxsus retseptor boʻlishi kerak. Signal molekulasi retseptorlar bilan bogʻlanganida retseptorning shaklini yoki faoliyatini oʻzgartiradi va hujayra ichkarisida oʻzgarishlarni keltirib chiqaradi. Signal molekulalari koʻpincha ligandlar deb ataladi, bu (retseptorlar kabi) boshqa molekulalar bilan oʻziga xos tarzda bogʻlanadigan molekulalar uchun umumiy atama hisoblanadi.
Ligand tomonidan yetkazilgan xabar koʻpincha hujayra ichidagi kimyoviy messenjerlar zanjiri orqali uzatiladi. Oxir-oqibat bu hujayrada oʻzgarishga, masalan, gen faoliyatining oʻzgarishi yoki hatto hujayra boʻlinishi kabi butun bir jarayon induksiyasiga ham sabab boʻladi. Shunday qilib, hujayralararo (hujayralar orasidagi) dastlabki signal hujayra ichidagi javobni chaqiruvchi signalga aylanadi.

Bu qanday sodir boʻlishi haqida ligandlar va retseptorlar, signal uzatish va hujayraviy javob maqolalaridan koʻproq bilib olishingiz mumkin.