Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

3 -§ .  Xalqaro  huquqda  majbur  qilish  va  uning  turlari
Sanksiyalar  va  qarshi  choralar  xalqaro  huquqda  majbur  qilishning 
huquqbuzarga  nisbatan  qo'llanadigan  turlari  sirasiga  kiradi.  Garchand 
xalqaro  huquqda  m ajbur  qilishn in g  m arkazlashgan  tartibi  mavjud 
bo'lm asa-da,  baribir,  u  xalqaro  huquq  faoliyatida  muhim  o'rin   tutadi 
va  uning  amal  qilish  m exanizm idagi  o'ziga  xos jihatlandan  biri  hisobla­
nadi.  Shu  bilan  birga,  m ajbur  qilish  bu  mexanizmda  yetakchilik  qil­
maydi  va  bunday  bo'lishi  mumkin  ham  emas.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Shu  o ‘ rinda  xalqaro  huquqni  hurmat  qilishga  majburlash  mexaniz- 
m ida  e ’tiborli  o'zgarishlar  yuz  berganini  qayd  etish  lozim.  Xalqaro- 
huquqiy  normalarga  rioya  etishni  ta ’ minlash  borasidagi  hamkorlikning 
o ‘ rni  ortib,  to'g'ridan  to‘g ‘ ri  m ajbur  qilishning  ahamiyati  esa  kamay- 
moqda.  Xalqaro  tashkilotlar  ta ’sir  ko'rsatish  choralarining  ahamiyati 
kuchayib  bormoqda.  Qoidabuzarga ta’ sir ko'rsatishning asosiy  universal 
m exanizm i  uni  o'zi  buzgan  huquqiy  m unosabatlar  tizim i,  m asalan, 
tashkilotga a ’zolik yoki  ko'p tom onlam a shartnomada ishtirok etish .taqo­
zo  qiladigan  huquq  va  im tiyozlardan  mahrum  etishdan  iboratdir.
M ajbur  qilishning  zaruriy  belgisi  qonuniylikdir.  M ajbur qilish  asosi 
va  maqsadi  bo'yicha  ham,  shuningdek,  uslubi  va  ko'lam i  bo'yicha  ham 
qonuniy  bo 'lm og'i  zarur.  Q onuniylik,  aw alam b or,  xalqaro  huquqning 
asosiy  maqsadlari  va  prinsiplariga  mos  kelishi  bilan  belgilanadi.
Xalqaro  huquqda  majbur  qilish  choralarini  ularni  qabul  qiluvchi 
subyektlarga  qarab  ikki  guruhga  ajratish  mumkin:
birinchi  guruh: