Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

2 -§ .  Xalqaro  huquqbuzarliklar
Xalqaro  huquqbuzarliklar  ikki  guruhga  bo'linadi:
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

birinchi  guruh  —  xalqaro jinoyatlar;
ikkinchi  guruh  —  deliktlar,  qilm ishlar,  y a ’ ni  g ‘ayriqonuniy  liarakat-
lar.
Xalqaro jinoyatlar
 qatoriga xalqaro  hamjamiyat alohida xavfli va og‘ ir 
deb tasniflagan va uning tub manfaatlari  himoyasi uchun g'oyatda muhim 
bo'lgan  majburiyatlarning  buzilishiga  taalluqli  jinoyatlar  kiradi.  Bular, 
aw alo ,  tinchlik  va  xavfsizlikni  ta’ minlash  (birinchi  galda  agressiya), 
inson huquqini himoya qilish  (qulchilik, genotsid, aparteid), atrof-muhit- 
ni  m uhofaza  qilish  (okean  yoki  atm osferaning  keng  ko'lam da  iflosla­
nishi)  borasidagi  muhim  majburiyatlarning jiddiy  ravishda  buzilishidir.
Xalqaro jinoyat  sodir  etilgan  hollarda javobgarlikning  universal  hu­
quqiy  munosabatlari  yuzaga  keladi  va  unga  ko‘ ra,  huquqbuzar  nafaqat 
jabrlanuvchi  oldida,  balki  xalqaro  hamjamiyat  oldida  ham  yalpi  javob- 
gar bo'ladi.  Bu  o'rinda  universal  m ajburiyatlar, 
erga  omnes
  majburiyat - 
larining  buzilishi  haqida  gap  bormoqda.  Bunday  hollarda  xalqaro  hu­
quqning  har  bir  subyekti  huquqbuzardan  o ‘ z  jin o iy   harakatlarin i 
to'xtatishni  va  ularning  oqibatlarni  bartaraf etishni  talab  qilish  huquqi­
ga  egadir.
Xalqaro  jinoyatlar  toifasiga  kirmaydigan  huquqbuzarliklar  xalqaro 
deliktlar  hisoblanadi.  Delikt  natijasida  yuzaga  keladigan javobgarlik  ik- 
kitomonlama  huquqbuzarlik  mazmuniga  ega  bo'lib,  unga  ko'ra,  qoi- 
dabuzar  faqat  jabrlanuvchi  oldida javobgardir.
Xalqaro-huquqiy  javobgarlik  to'lig'ich a  davlat  zimmasidadir.  D av­
lat  quyidagilarning  harakatlari  uchun  to'liq javobgar  hisoblanadi:
birinchidan,  o 'z  organlarining;
ikkinchidan,  o'z  m ansabdor  shaxslarining;
uchinchidan,  o 'z  yurisdiksiyasida  bo'lgan jism oniy va  yuridik  shaxs­
larning;
to'rtinchidan,  uning  hududida  boshqa  davlat  amalga  oshirgan  va 
uchinchi davlatning huquq va  m anfaatlariga qarshi  qaratilgan xatti-hara- 
katlar.  Bunday  vaziyat,  m asalan,  ijaraga  olingan  hududdagi  harbiy  ba- 
zadan  uchinchi  davlatga  qarshi  agressiya  amalga  oshirilganida  yuzaga 
kelishi  mumkin.