Hozirgi o`zbek adabiy tili (Sodda gap sintaksisi)” fanidan O`quv uslubiy мajmua

III bob. Grafika va orfografiya

Grafika haqida ma’lumot: grafikaning muayyan til birliklarini (fonema, aktsentema, intonema, leksema, morfemalarni) yozuvda ifodalash uchun maxsus shakllantirilgan optik-grafik belgilar tizimi ekanligi. Grafemaning bilateral (ifoda va mazmun planlariga ega) belgi sifatidagi tavsifi. Bu belgining mazmun planida til birliklarining kodlashtirilishi. Grafema va fonema o‘rtasidagi umumiy va xususiy jihatlar. Grafemalarning tildagi muqobili (kodlashtirilgan referenti) va yozuvdagi vazifalariga ko‘ra tiplari: fonografema, prosodemografema, logografema, orfografik belgi va signalizatorlar.

Fonografemalar, ularning ifoda planiga (harflar miqdoriga) ko‘ra turlari: monograflar va poligraflar. Mazmun planiga (kodlashtirilgan fonema miqdoriga) ko‘ra fonografemalarning turlari: monofonemali va polifonemali (bifonemali) grafemalar.