“Hozirgi o’zbek adabiy tili” fanidan 1-kurslar uchun Lutfullayev Jahongirning amaliy mashg’ulot

turlar
(proza, poeziya va dramaturgiya ) va 
janrlarda
ish ko’radi. 
Shuni ta’kidlash joizki,badiiy adabiyot janrlarga qanchalik boy 
bo’lmasin, bolalar adabiyotida ularning bolalar dunyoqarashi va 
estetik idealiga muvofiq keladiganlaridangina foydalaniladi. Bolalar 
nasrida roman, qissa, hikoya; poeziyasida she’r, masal, doston; 
dramaturgiyasida esa drama va komediya janrlari faol bo’lsa-da, 
mumtoz sheriyatdagi muxammasot namunalari, ruboiy, fard, qit’a, 
shuningdek, dramaturgiyadagi tragediya janrlariga murojaat 
qilinmaganini qayd qilishga to’g’ri keladi. Buning sababini bu 
janrlarda ifodalanadigan voqelik kattalar turmushi va dunyo -
qarashiga xos murakkabliklarga daxldorligi bilan 
izohlanadi.Aksincha xalq nasrining shakli bo’lgan ertak janri 
bolalar adabiyotiga ayricha qimmat kasb etgan. U bolalar nasrida 
adabiy ertak-novella,ertak-qissa, ertak-roman; poeziyasida she’riy 
adabiy ertak, naql-ertak, topishmoq-ertak va nihoyat 
dramaturgiyasida ertak-drama, ertak-kamediya, ertak-opera va 
ertak-film singari talay xilma-xil oraliq janrlarning yuzaga kelishi 
va qaror topishiga ta’sir ko’rsatgan. 

---

Bolalar adabiyotining o’ziga xos xususiyatlari. B
olalar uchun 
ham,kattalarga bo’lgani singari, inson va jamiyatga, tabiatga 
daxldor barcha mavzularda ijod etish mumkin. Bolalar va kattalar 
adabiyotlari o’rtasidagi bunday mushtaraklik zamirida ular orasidagi 
farqni oydinlashtiruvchi xususiyat ham mavjud. Bu farqli xususiyat 
mohiyatini A.A.Makarenko bolalar uchun yozayotganda 
nima 
haqda yozish emas, balki qanday qilib yozishning muhimligida
deb ko’rsatgan edi. Aytaylik, kattalar turmushining murakkab 
qirralarini ifodalovchi asarlarni bolalar o’qishi man’ qilingani holda 
xuddi shunday mavzuda bolalarbop qilib yozilgan 
Q.Muhammadiyning «Qo’ng’izoy bilan Sichqonboy» she’riy 
adabiy ertagi tipidagi asarlarni bolalar o’qishiga tavsiya etiladi. 
Bunda muddao shundaki, bolalar adabiyoti ijtimoiy ong shakli 
sifatida bolalarning borliqqa qarashlarini, voqealarni baholashda 
esa, o’zlarigagina xosliklarini, demakki, navqiron avlodning 
borliqqa estetik munosabatlarini ifodalaydi. 

---