Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi berdaq atíndaǵÍ qaraqalpaq mámleketlik universiteti

Aniqlama. Da’lilleniwshi formulalardi payda etiw prosessine dalillew dep aytiladi.
Keltirip shigariw qagiydasinin’ tuwindilari.
Juwmaqlaw ham ornina qoyiw qag’iydalari siyaqli keltirip shigariw qagiydasinin’ tuwindilari da taza da’lilleniwshi formulalar payda qiliwga imkan jaratadi.

Bir waqitda ornina qoyiw qagiydasi.

Aniqlama.Eger A (x₁ , x₂ , …, x_n) – da’lilleniwshi formula ham B₁ ,B₂ , …, B_n

aytimlar esabinin’ qa’legen formulalari bolsa, ol waqitda A formulanin’ x₁ , x₂ , …, x_n o’zgeriwshileri ornina bir waqitda mas rawishde B₁ ,B₂ , …, B_n

formulalardi qo’yiw natiyjesinde C da’lilleniwshi formulani payda qiliw, bir
waqitda ornina qoyiw qagiydasi dep ataladi.

z₁ , z₂ , …, z_n ler A, B₁ ,B₂ , …, B_n formulalardagi basqa o’zgeriwshilerden pariq qiliwshi o’zgeriwshiler ham z_i ǂ z_j (i, j=1…..n)

bolsin. Onday jagdayda A formulaga n dana izbe-iz ornina qoyiwdi o’rinlaymiz Aldin x₁ ornina z₁ di, keyin x₂ ornina z₂ ni ham tagi basqa x_n ornina z_n di
qoyamiz. Natiyjede tomendegi da’lilleniwshi formulalarga iye bolamiz:

├ ornina qo’yiw ├ A₁ di, ├ ornina qoyiw ├ A₂, ….,

├ ornina qoyiw ├ A_n di beredi.

Bundan keyin A_n formulaga qarata jane n dana izbe -iz ornina qoyiwdi

orinlaymiz:
Aldin z₁ ornina B₁ keyin z₂ ornina B₂ ni ham tagi basqa z_n ornina B_n di ornina qoyip shigamiz. Bunin’ natiyjesinde ├ ornina qo’yiw ├ C₁ di, ├ ornina qoyiw ├ C₂, …., ├ ornina qoyiw ├ C_n di payda qiladi.

Demek, C_n da’lilleniwshi formula A formuladagi x₁ , x₂ , …, x_n o’zgeriwshiler

ornina bir waqitda mas rawishde B₁ ,B₂ , …, B_n formulalardi qoyiw
natiyjesinde payda boladi.

Bir waqitda ornina qoyiw operasiya (qagiyda)sin tomendegishe an’latamiz

Quramali juwmaq qagiydasi. Bul qagiydada

ko’rinisindegi formulalarga qarata ekinshi tuwindili qagiyda iseletiledi ham oni tomendegi tasdiqlaw arqali ta’riyiplew mumkin.

Formulalar birikpesinen formulani keltirip shigariw qagiydasi

H= { A₁ ,A₂ , …, A_n } shekli formulalar birikpesi (toplami) berilgen bolsin. Bul formulalar birikpesinen formulani keltirip shigariw tusinigin kiritemiz.