Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси «тасдиқлайман»


Бактерияларнинг систематикаси ва номенклатураси



Download 1,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/12
Sana21.02.2022
Hajmi1,2 Mb.
#79133
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
1-maruza matni

Бактерияларнинг систематикаси ва номенклатураси 
Бактерияларнинг систематикасидаги асосий токсономик бирлик “тур” 
хисобланади. 
Тур деб- эвалюцион жараёнда шакилланган ягона микроорганизимлар 
йиғиндиси бўлиб, бир ҳил генотипга эга бўлган ва стандарт шароитда ўхшаш 
морфологик, физиологик, биохимик хусусиятларни наъмаён қиловчи 
микроорганизимларга айтилади. 
Тур систематикада охирги кўрсаткич хисобланмайди, тур ичида ҳам 
маълум белги ва хусусиятлари билан фарқланувчи микроорганизимлар 
вариантлари ҳам учрайди. Улар номланади: 
1) сероварлар (антиген хусусияти билан фарқланади) 
2) хемоварлар (кимёвий моддаларга сегирлиги билан фарқланади) 
3) фаговарлар (фагларга бўлган сезгирлиги бўйича 
4) ферментоварлар (ферментатив хусусияти бўйича) 
5) морфовар (морфологик хусусияти бўйича) 
6) бактериоциноварлар (бактериоцин таркиби бўйича) 
7) бактериоциногеноварлар (бактериоцинларни сезгирлиги бўйича) 
Бактериоцинлар – бактериялар тамонидан синтез қилинади бошқа 
бактерияларга ўлдирувчи таъсир қилиши мумкин. Бактериялар турли типдаги 
бактериоцинлар синтез қилади ва улар бактериоциноварлар деб номланса, 
сезгирлиги бўйича бактериоциногеноварларга бўлинади. 
Бактерияларни тургача идентификация (тоза культура ажратиб олиб уни 
бошқа турлардан фарқлаш) қилиш учун улани қуйидаги хусусиятларини 
билиш шарт:
1) морфологик (бактерияларнинг шакли, формаси ва структурасини); 
2) тинкториал (турли бўёқлар билан бўялиш хусусияти); 


3) культурал (озиқли муҳитларда характерли ўсиши); 
4) биохимик (турли субстрактларни парчалаши ва ўзлаштириши); 
5) антигенлик (О-, Н, К антигенлари) 
Турлар ирсий боғлақлиги орқали боғланиб авлодларни шакиллантиради, 
авлодлар эса оилани, оилалар- қаторларни шакиллантиришади. Юқорироқ 
токсономик категорияларга синф, бўлим, подишолик ости ва подишолик. 
Ҳозирги систематика бўйича патоген микроорганизимлар прокориот 
подишоликга ва патоген содда жониворлар, замбуруғлар эукориот 
подишоликга, вируслар эса алохида подишоликга киритилган. 
Прокариотлар олами ҳужайра деворларини тузилиши характери бўйича 
иккита (доменга) гуруҳга Bacteria ва Archaea га киритилган. 
1. Bacteria домени (эубактерия) таркибига қуйидагилар киради 
1. Юпқадеворли – буларга ҳамма грамманфий бактериялар киритилган. 
2. Қалиндеворли - буларга асосан граммусбат бактериялар киритилган. 
3. Mollicutes - буларга ҳужайра девори бўлмаган бактериялар 
микоплазмалар киритилган 
2. Archaea домени (архебактериялар) –буларга грамманфий, граммусбат 
бактериялар киритилган бўлиб, уларнинг ҳужайра девори бор, лекин унинг 
таркибида пептидогликан тутмайди. Улар ўзларига хос рибосомалар тутади 
РНК (рРНК).
Бир хил типдаги ҳужайра структурасига эга бўлган ҳамма прокориотлар 
битта – “бактерия” бўлимига бириктирилган. Лекин уларнинг ўртасида 
морфологик, структурал ва физиологик хусусиятлари билан фарқланувчи 
бактериялар мавжуд бўлиб улар қуйидагича номланади: 
1) чин бактериялар
2) актиномицитлар; 
3) сперохеталар; 
4) риккетсиялар; 
5) хломидиялар; 
6) микоплазмалар. 
Ҳозирги кунда бактериялар систематикасида токсономик системалар 
қўлланилади. 
1. Нумерли (сонли) токсономия. Бактерияларнинг белги хусусиятлари 
тенг баҳоланади. Бунинг қўллаш учун бактерияларнинг бирқанча ўнлаб белги 
хусусиятлари тўғрисида маълумотлар бўлиши керак. Белги хусусиятлари 
ўрганилади ва уларнинг солиштириш, улар қанчалик кўп бир-бирларига тўғри 
келиши, турларни белгиланади. 


Расм . Микроорганизимлар классификацияси

Download 1,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish