Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги

Yangi pedagogik texnologiyalar o’zlashtirish omili
D.Xusanova-o’qituvchi, Samarqand tuman kasb-hunar kolleji 
M.Xusanova- o’qituvchi, Samarqand tuman 52-maktab 
O.Orifov-talaba, SamDAQI. 201-KT (B va IQ) 
 
Respublikamiz o’z mustaqilligiga erishgan daslabki kundan boshlab 
ta’lim tarbiya islohotlari jadal suratlar bilan rivojlanib kelmoqda. Bundan ko’rinib 
turibdiki, Respublikamizdagi ta’lim tarbiya jahon standartlariga uyg’unlashib 
bormoqda. Ta’lim tarbiyani jahon standartlariga uyg’unlashish yurtimiz ta’lim 
maskanlarida kuchli, bilimli, mahoratli pedagoglar bo’lishini taqazo qiladi. Bugun 
o’qituvchidan talab etilayotgan pedagogik , mahorat va yangi inovatsion
texnologiyalarni darsga joriy etish va darslarni yuqori darajaga olib
chiqarishdir, buning uchun o’qituvchi doimo o’z ustida ishlashi va
o’rganishdan to’xtamasligi kerak. Aks xolda shogirtlar oldida uyalib qolishi 
mumkin, chunki o’quvchilarning yangi bilimlarni egallashga ishtiyoqi kun
sayin oshib bormoqda Bu talabni qondirish esa o’qituvchining bilimliga va
mahoratiga bog’liq. Shu ma’noda ilg’or pedagogik texnologiyalar inovatsion 
usullar (klaster, insert, romli o’yinlar, debat, aqliy hujum va boshqalar) interfaol
metodlardan foydalangan xolda darslarni tashkil etish davr talabiga aylandi.
Bu usullarning afzalligi shundaki, ortiqcha ruhiy va jismoniy kuch sarflamay 
qisqa vaqtda yuqori natijalarga erishish maqsad qilib qo’yilgan. Hozirgi kunda
metodik inovatsion ta’limning interfaol metodlari bilan bog’liq bo’lmoqda. 
Interfaol metodlar ta’lim jarayonini oldindan bilganligi aniq maqsa dda bolishni 
qismlarga ajratishni taqazo qiladi. Shunday maqsadlardan biri ta’lim muhitini 

---

279 
qulay va qiziqarli bo’lishini ta’minlashdir. Bunday o’qitishni –darsda to’la 
o’zlashtirish imkoniyatlari borligini hamda mazkur masalani ishlashga 
o’qituvchini intelektual salohiyatini yetarli ekanini his qilish alohida 
ahamiyatga ega yangi pedagogik texnologiyalar asosida dars beriladi. 
O’quvchilarning barchasi bilim jarayonida faol qatnashadi. Ular o’zlari
bilgan, eslagan, o’ylagan ma’lumotlarga tayanishlari mumkinligini tushinadi. 
Birgalikdagi aqliy bellashish o’zlashtirish jarayonida har bir o’quvchi shaxsan
o’zi ishtirok etib o’z hissasini qo’shadi, qolaversa bilimlari, qarashlari, g’oyalari, 
nuqtai nazarlari, faoliyat ko’rsatish usullari bilan o’quvchilar o’zaro fikr va 
tajriba almashadi. Darsdagi interfaol faoliyat 5-ta asosiy elementdan tashkil
topib ular: ijobiy-samimiy o’zaro bog’liqlik, guruhda ishlashni tashkil etishdan 
iborat. Bunda o`qituvchi har bir o`quvchining o`z qarashini fikri va xulosasi 
borligini e`tiborga olishi va hurmat qilishi kerak.
Muammoli ta`lim 3 ta metodni o`z ichiga olib, ular o`quv 
materilallarini bayon qilish, izlashga oid suhbat o`tkazish va tadqiqotchilik 
usullaridan iborat. O`quvchi muammoni tushunib olgandan keyin uni hal qilishga , 
ko`zda tutilgan natijani ifodalashga, uni amalga oshirishning eng qulay usullarini 
belgilab chiqishga, qarorini tekshirishni samarali yo`llarini taklif qilishga,
so`ngra muammoni hal qilishga va tekshirish usulini, xulosalarini, ularni o`ylash 
va bayon qilishga , hamda ularni to`g`riligini isbot qilishga kirishadi.