Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги з. М. Бобур номидаги андижон давлат университети “ижтимоий-иқтисодиёт” факультети

Исонга ғоявий таъсир кўрсатиш омиллари: (вақт омили, иш вақти, бўш вақт)
Ғоявий таъсир йўналишлари: ақлий, ахлоқий,меҳнат, эстетик,жисмоний
Ғоявий таъсир шакллари: индивидуал, жамоавий, оммавий
Ғоявий таъсир услублари: тушунтириш, ишонтириш.
Миллий ғояни амалга оширувчи субъектлар: оила, маҳалла, жамият, ОАВ, Армия , демократик ҳаракатлар.
Мафкуравий жараёнларни мувофиқлаштириш: Ғоявий таъсир; маънавий,маърифий, ғоявий тарбия; Социал институтларнинг мафкуравий тарбия субъектлари:
Мафккуравий таъсир тамойиллари; узлуксизлик, тизимлилик, комплекс ёндошув, таъсирчанлик, ҳозиржавоблик, конкретлик.
Оила, мактабгача тарбия муассасалари, узвий таълим мактаблари, ўрта махсус ва ОЎЮлари, меҳнатжамоалари, жамоат ташкилотлари, маданий маърифий уюшмалар.
Миллий ғояни амалга оширишда узлуксиз таълим тизими ва турлари: Мактабгача таълим, умуммий ўрта таълим, ўрта махсус, касб ҳунар таълими, Олий таълим, Олий ўқув юртидан кейинги таълим, Кадрлар малакасини ошириш ва уларни қайта тайёрлаш, мактабдан ташқари таълим.
Тарбия нима? Агар «тарбия» тушунчасининг туб маъносига эътибор берадиган бўлсак, бу - инсоннинг ўзи ва ўз хулқи ҳақидаги тасаввурининг тўғри ва холис бўлишини таъминловчи мураккаб жараёндир. Яъни, тарбияланган одам тарбиясиз одамдан шуниси билан фарқ қиладики, биринчиси у ўзининг ким эканини англайди, ўзини афсуски, ўз амаллари нафақат ўзгаларга, хаттоки, ўзига ҳам зиён, бефойда, бемаъни эканини билмайди. Шундан келиб чиқиб, ҳар қандай тарбиянинг бош мезони тарбияланувчида ўзи ва ўз фазилатлари ҳақида тўғри тасаввурларни шакллантиришдан иборат дейиш мумкин.
Ҳар бир даврнинг ўзига хос тарбиявий усул ва воситалари бўлади. Қадим замонлардан тарбия ёш авлоднинг кекса авлод тажрибаларини ўзлаштириш шаклларидан бири сифатида қараб келган. Тарбия асосан меҳнат фаолияти (овчилик, чорвачилик, деҳқончилик ва шу каби) жараёнида, турли урф-одатлар, маросимлар ўтказиш вақтида амалга оширилган. У асосан жисмонан бақувват бўлишга қаратилган. Психолог Д. Эльконин болалар ўйини тарихини таҳлил қалиб, тараққиётнинг маълум даврига қадар умуман болалар ўйини категориясининг ўзи бўлмаганини исбот қилган. Лекин ўша пайтларда катталарнинг болаларга таъсири бевосита бўлиб, тарбия жараёни ҳозиргидан фарқли шароитларда кечган. Меҳнат фаолиятининг кўпқиррали бўлгани ва мураккаблашиб бориши боис катталар билан болалар ўртасидаги муносабатларда рўй берган ўзгаришлар туфайли ўзига хос болалар жамияти пайдо бўлган ва бу жамият аъзолари катталар тажрибасини ўзлаштиришнинг турли-туман йўлларини топиб, ўз ҳаёти ва фаолиятини такомиллаштириб борган. Бу биринчи навбатда касб-ҳунар турларнинг кўпайиши ва такомиллашиб бориши билан ҳам боғлиқ бўлган.