Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Маданият ва спорт ишлари вазирлиги

Ўқувчини мусиқанинг маъносини очишга ўргатиш ўқитувчининг 
асосий вазифаларидан, бу процессни у мусиқий техникани ўзлаштириши 
билан бир вақтда олиб бориши шарт.
Мусиқа инсон учун истироблар, ҳиссиётлар ва образлар ҳақида сўзловчи 
тил бўла олиши керак. Бу ўринда репертуарни тўғри танлаш лозим. 
Репертуарни танлашда аввал осон тушиниладиган, кейинроқ, секин аста 
қийинроқ асарларни танлаш мақсадга мувоффиқ. 
Хонандани тарбиялашда 
икки вазифани ҳал этмоқ лозим,
булар: ижро 
аппаратини қурмоқ, яъни профессионал куйловчи овозни хонанданинг 
«созини» ва унда ижро этмоқ, булар бир бири билан чамбарчас боғлиқдир. 
Айнан шу нарса хонанданинг мусиқий тарбиясида муҳим ва мушкул 
томондирки, мусиқий созларда ижро этувчиларни тарбиялашдан тубдан фарқ 
қилади. Шунинг учун бу этапда ўқитувчи хонанданинг созини яратади, - яъни 
«овозни тарбиялаш» вазифасини бажаради.
Тарбиянинг бошида овозни тўғри ҳосил қилишнинг элементар билимлари 
учун ишлатиладиган машқлар берилади ва ҳатто шу маъносиз (текстсиз) 
машқларни ҳам мусиқий ҳис билан ижро этишга аҳамият берилади. Ҳар бир 
ҳатто энг оддий билимлар ҳам элементар ижрочилик вазифалари билан боғлиқ 

---

бўлиши лозим. Мусиқий машқларни оддий ноталар кетма-кетлиги шаклида 
куйлаш мумкин, ёки аксинча ривожланган мусиқий фикр сифатида куйлаш ҳам 
мумкин.
Вокализларни ижро этаётганда ҳам, асар ижроси вақтида ҳам, мусиқий 
образ биринчи ўринда бўлмоғи лозим. 
Шундай қилиб хонанданинг вокал 
техникаси биринчи машқлардан то мукаммал ижрога қадар мусиқий 
тасаввур билан боғлиқликда бўлиши керак.
Қуйидаги 
3 
этап 
мусиқий 
билимни 
ўзлаштиришда 
энг 
муҳимларидандир. Овоз аппарати устида ишлашнинг тўғри йўлини