Zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati

2.1-jadval. Yerga ulagich shtangalarning minimal o‗lchamlari
Shtangalar 
Uzunligi, mm 
izolyatsiyalovchi 
qismi
dastagi 
1000 V kuchlanishgacha bo‗lgan elektr 
uskunalarida yerga ulagichni o‗rnatish uchun 
CHeklanmaydi, ko‗llashga 
qulay holda belgilanadi 
2 — 500 kV kuchlanishli taqsimlovchi uskunalar va 
35 kV kuchlanishgacha bo‗lgan havo elektr uzatish 
tarmoqlari simlariga yerga ulash uchun 
2.2-jadval bo‗yicha 
110 — 220 kV kuchlanishli havo elektr uzatish 
tarmoqlari simlariga butunlay elektr 
izolyatsiyalovchi materialdan yasalgan hamda 
elektr yoyini o‗chiruvchi qurilmali yerga ulashni 
o‗rnatuvchi shtangalar 
1400 
2.2-jadval 
bo‗yicha 
500 kV kuchlanishli havo elektr uzatish tarmoqlari 
simlariga yerga ulagach o‗rnatuvchi metall 
zvenolardan iborat yig‗ma shtangalar 
1000 
2.2-jadval 
bo‗yicha 
110 — 500 kV kuchlanishli havo elektr uzatish 
tarmoqlari ustunlaridan izolyatsiya qilingan 
yashindan himoya qiluvchi trosslarga yerga 
ulagichni o‗rnatuvchi 
700 
300 
Laboratoriya va sinov uskunalarida yerga ulagich 
o‗rnatuvchi 
kamida 700 
300 
2.2-jadval. Izolyatsiyalovchi shtangalarning minimal o‗lchamlari
Elektr uskunalarning nominal kuchlanishi, kV 
Uzunligi, mm 
izolyatsiyalovchi 
dastagi 

---

123 
qismi 
1 gacha 
Cheklanmaydi, qo‗llashga 
qulay holda belgilanadi 
2 dan 15 gacha 
700 
300 
15 dan 35 gacha 
1100 
400 
35 dan Yuqori, to 110 gacha 
1400 
600 
150 gacha 
2000 
800 
220 gacha 
2500 
800 
500 gacha 
4000 
1000 
2.1.11. Shtangalar ishchi qismining konstruktsiyasi ajratgichlar bilan 
ishlash jarayonida sirg‗anib ketishdan holi bo‗lishi lozim. Izolyatsiyalovchi 
shtanga va yerga ulagich shtangalarning umumiy uzulishi yyerdan, poldan, havo 
elektr uzatish tarmoqlarida esa tayanchdan turib, erkin ishlatishni ta‘minlashi zarur. 
2.1.12.Izolyatsiyalovchi shtangalarning umumiy uzunligi uning ishlatish 
sharoitlariga qarab belgilanadi. Bu shtangalar elektroizolyatsiyalovchi material 
yoki metall bilan ulangan bir necha zvenolardan iborat bo‗lishi mumkin. 
Teleskopik konstruktsiyalarni qo‗llashga ruxsat etiladi. Biriktiruvchi metall 
qismlari, ularning uzunligi izolyatsiyalovchi qism uzunligining 5 foizidan ortiq 
bo‗lmagan taqdirda shtanganing uzunligini 
2.2-jadvalga 
asosan aniqlashda olib 
tashlanmaydi. 
2.1.13. SHtanganing massasi, agar u bilan bir odam ishlasa, bir qo‗lga 
(chegaralovchi halqa yonida ushlab turuvchi) tushadigan eng katta kuch o‗lchov 
shtangalari uchun 80 N (8 kgs) dan, qolganlari uchun esa (yerga ulagich shtangasi 
uchun ham) 160 N (16 kgs) dan oshmasligi zarur. Kuch bundan ortiq bo‗lgan 
taqdirda ikkinchi odamning qatnashishi va ko‗tarib turadigan uskuna ishlatilishi 
talab qilinadi. 
2.1.14. Izolyatsiyalarni kuchlanish ostida tozalash uchun qo‗llaniladigan 
izolyatsiyalovchi kovak shtangalar ishdan oldin va vaqti-vaqti bilan changtortgich 
yordamida puflab, tozalab turilishi lozim. 
2.1.15. O‗lchov shtangalari tuzilish prinsipi yerga ulashni taqozo etuvchi 
hollardan tashqari, boshqa barcha holatlarda yerga ulanmaydi. 

---

124