Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш

13.5. Давлатнинг фискал сиёсати, унинг мақсади ва 
иқтисодий дастаклари.
Давлатнинг фискал сиёсати циклик тебранишларни 
бир маромга келтириш ва юқори бандлик ҳамда паст ин-
фляция шароитида барқарор иқтисодий ўсишни таъминлаш 
мақсадида солиққа тортиш ва давлат харажатларини тартиб-
га солишга қаратилган.
Фискал сиёсат рағбатлантирувчи ёки турғун тавсифга эга 
бўлиши мумкин. Рағбатлантирувчи фискал сиёсати (фискал 
экспансия) қисқа даврда давлат сарфларини кўпайтириш, 
солиқлар ставкаларини пасайтириш ёки бу чораларни ўзаро 
уйғунлаштириш йўли билан циклик таназзулни енгиб ўтиш 
мақсадида ишчан иқтисодий фаолиятни рағбатлантиришга 
йўналтирилади. Узоқ даврда солиқ ставкалари пасайиши 
иқтисодий ўсиш суръатининг барқарор жадаллашуви ва 
иқтисодий салоҳиятнинг мустаҳкамланишига олиб келиши 
мумкин.
Давлатнинг турғун фискал сиёсати (фискал рестриксия) 
қисқа даврда иқтисодиётнинг «қизиб кетиш»ни бартараф 
этиш мақсадига эга бўлади. У давлат харажатларини тақозо 
этиб иқтисодий ўсиш ва талаб инфляцияси суръатини пасай-
тиришга имкон беради.

---

283
Фискал сиёсатнинг иқтисодий мазмунига доир турли хил 
қарашларни таҳлил қилиш, аниқ иқтисодий-ижтимоий ти-
зимлар шароитида амал қилиш хусусиятларини ҳамда дав-
латнинг иқтисодиётга самарали таъсир қилиш дастаклари-
дан эканлигини асослаш ва миллий иқтисодиётнинг муво-
занатлигини таъминлашдаги устувор йўналишларини, аниқ 
иқтисодий тамойилларини белгилаш зарур бўлади. Чунки 
давлат пайдо бўлиши билан фискал сиёсат жамиятдаги тур-
ли хил иқтисодий муносабатларни тартибга солишнинг за-
рур таркибий қисми ва жамият ривожланишини тақозо 
қиладиган талабларидан бири бўлиб келган. Давлатнинг 
иқтисодий сиёсатига мос равишда молиявий сиёсат дастак-
лари ўзгариб ва тўхтовсиз такомиллашиб борган.