Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети

Маълумотларни таксимланган холда қайта ишлаш - бу маълумотларни мустакил холда, лекин таксимланган тизимни ифодаловчи, бир-бири билан боғланган компьютерлар томонидан қайта ишлаш демакдир. Шунингдек узатиш тезлиги 100 Мбит/с га тенг Fast Ethernet мавжуд. Gigabit Ethernet технологияси юзага келмокда. Маълумотларни тақсимланган холда қайта ишлашни амалга ошириш учун кўп машинали ассоциация ташкил этилган. Унинг тузилмаси қуйидаги йуналишлардан бири бўйича ишлаб чиқилади:
• кўп машинали ҳисоблаш комплекслари (КҲК);
• компьютер ( ҳисоблаш) тармоғи.


Кўп машинали ҳисоблаш комплекси

Кўп машинали ҳисоблаш комплекси - қатор ўрнатилган ҳисоблаш машиналари гурухи бўлиб, махсус туташтирувчи восита ёрдамида бирлаштирилган. Улар биргаликда ягона ахборот жараёнини бажаради.

Кўп машинали ҳисоблаш комплекси қуйидапгча бўлиши мумкин:
• локал-компьютерлар битта бинода ўрнатилган шароитда ўзаро алоқа учун махсус асбоб-ускуна ва алоҳида алоқа канали талаб қилмайди;
• масофали (дистанцион) - комплекснинг айрим компьютерлари марказий ЭҲМдан маълум масофада ўрнатилган бўлади ва бу маълумотларни узатиш учун телефон алоқа каналларидан фойдаланилади.
1-мисол. Ахборотларни пакетли қайта ишлаш режимини таъминловчи мэйнфрейм туридаги ЭҲМга боғловчи қурилма ёрдамида мини ЭҲМ уланган. ҳар икки ЭҲМ битта машина залида турибди. Мини ЭҲМ кейинчалик минфреймдаги мураккаб масалаларни ечишда фойдаланиладиган маълумотларни тайёрлайди ва олдиндан қайта ишлаб чиқади. Бу кўп машинали локал комплекс саналади.
2-мисол. Қайта ишланишга келадиган масалаларни қайта тақсимлаш учун комплексга учта ЭҲМ бирлаштирилган. Улардан бири диспетчерлик вазифасини бажаради ва қайта ишловчи қолган иккита ЭҲМдан бирининг бандлигига кўра масалалар тақсимланади. Бу локал кўп машинали комплекс.
3-мисол. ЭҲМ айрим минтакалар бўйича жойлаштириш - йиғади, уларни олдиндан қайта ишлаб чиқади ва кейинчалик фойдаланиш учун телефон алоқа канали орқали марказий ЭҲМга узатади. Бу масофали кўп машинали комплекс.
Компьютер (ҳисоблаш) тармоги – бу, маълумотларни тақсимлаб қайта ишлаш талабларини қондирувчи ягона тизимга алоқа канали ёрдамида уланган компьютерлар ва терминаллар жамланмасидир.
Компьютер тармоғининг умумлашган тузилмаси.

Компьютер тармоғи кўп машинали ассоциациянинг олий шакли саналади. Компьютер тармоғининг кўп машинали ҳисоблаш комплексидан асосий фарқини кўрсатамиз.

Биринчи фарқ - хажм, ўлчам. Кўп машинали ҳисоблаш комплекси таркибига одатда битта бинода жойлашган иккита. кўпи билан учта ЭҲМ киради. Ҳисоблаш тармоғи бир-биридан бир неча метрдан тортиб ун, юз ва хатто минг км узокда жойлашган ўнлаб, юзлаб ЭҲМ дан иборат бўлиши мумкин.
Иккничи фарқ - вазифаларнинг ЭҲМлар ўртасида бўлиниши. Агар кўп машинали ҳисоблаш комплексида маълумотларни қайта ишлаш, уларни узатиш ва тизимни бошқариш битта ЭҲМ да бажарилган бўлса, ҳисоблаш тармоғида бу вазифа турли ЭҲМ лар ўртасида тақсимланган.
Учинчи фарқ - тармоқда ҳисобларни маршрутлаштириш вазифасини хал этиш зарурлиги. Тармоқда ҳар бир ЭҲМдан бошқасига ЭҲМларни бир-бири билан боғловчи алоқа каналларининг ахволига қараб узатилиши мумкин.
Ҳисоблаш техникасини, алоқа аппаратуралари ва маълумотларни узатиш каналларини битта комплексга бирлаштириш кўп машинали ассоциациянинг ҳар бир элементи томонидан ўзига хос талаблар сўрайди, шунингдек махсус атамаларнинг шаклланишини талаб қилади.