Xalq ijodiyoti kafedrasi abdurasulov shuhrat muhiddinovich

   Zargarlik  san’ati  Xiva  va Buxoroda ayniqsa mashhur bо‘lgan. XX asr 
boshlarida birgina Buxoroning о‘zida 400 ga  yaqin zargar bо‘lgan. Ular 
asosan Toqi zargaronda ishlagan, savdo qilishgan. Buxorolik zargarlar 
qadimgi taqinchoqlar, isirg‘a, uzuk va bilakuzuk tayyorlashda rang-barang 
tovlanuvchi moda-oltin, yoqut, marvarid, Feruz, lojuvard, haqiqdan kо‘proq 

---

    
 
43
foydalanganlar. Uzuklar uchun salmoqli monolit shakllar, tilla halqa bilan 
yaxlit yoqut bir butun qо‘shilib ketishi xarakterli bо‘lsa, isirg‘ada dam-badam 
tebranuvchi nozik shokilalarning shakli bejirim, yoqutu marvaridlarning 
jimjimali joylashishi, tilla bezakka mufassal sayqal berish natijasi о‘laroq zar 
va kо‘zli kudung omuxtalashishi katta ahamiyatga ega. 
  Ota-bobolarimiz tomonidan yaratilib, bir necha bor sayqal topib, jahon uzra 
dovrug‘ taratib bizning davrimizgacha yetib kelgan eng muhim, о‘ziga xos va 
takrorlanmas amaliy san’atlardan yana biri-tо‘qimachilik va kashtachilikdir. 
Yurtimizda paxta tolasi, jun va  ipak juda ingichka va mayin ip qilib yigirilib, 
bо‘yoqchi va pardozchilar tomonidan har xil rangda bо‘yalib, ulardan odamni 
mahliyo qiladigan, kо‘zni quvontiradigan beqasam, adras, baxmal, atlas, qalama, 
sо‘zana, nimsо‘zana, joynamoz, dasturxon, banoras, sandal yopgichlar, chimmat va 
boshqa yuzlab xildagi buyumlar tо‘qilgan, tayyorlangan. Farg‘ona va Toshkentning 
kо‘k va tо‘q yashil beqasami, Surxondaryoning oq, sariq naqshli qizil rangdagi 
atlasi, Zarafshon vodiysida ochiq guldor olachipor matodan tikilgan tо‘n. 
Shahrisabz, Kitob, Qamashi, Beshkentda qizil va sariq rangli yо‘l-yо‘l banorasdan 
qilingan chopon katta obrо‘ga ega bо‘lgan. 
   Ilm-fan  va  madaniyatning  qadimiy beshiklaridan hisoblangan Buxoroning 
zardо‘zi san’ati, ayniqsa, uning adrasi butun jahonda mashhur bо‘lgan. Matolarni 
turli-tuman rangda qoyil maqom qilib bezash va gul bosishda, zardо‘zi 
kashtachilikda, ip gazlama va shoyi iplar bilan tikishda, matolarga tilla suvi 
yuritilgan ipakdan zeb berishda uncha-muncha odam Buxoro zardо‘zlariga va 
ustalariga tenglasha olmagan. 
   О‘zbekiston gilamchilik sohasida ham boy о‘lkadir. Xonlar, amirlar, beklar 
saroyi va kо‘shklarini, oddiy fuqarolar xonadonlarini bezagan va obod qilgan burun 
qonidek qip-qizil pat gilamlar naqshlarining guldorligi, gullarining maydaligi va 
g‘oyatda nafis hamda jozibadorligi, turlicha kо‘rinish va hajmdaligi bilan о‘zaro 
farqlanadigan, bir-biridan qolishmaydigan samarqandcha va buxorocha, xivacha va 
turkmancha, eron, afg‘on, uyg‘ur va xitoycha gilamlar xalq ommasi amaliy 

---

    
 
44
faoliyatining mahsuli sifatida hozirgacha ham о‘zining shon-shuhrati va qimmatini 
tо‘la saqlab kelmoqda. 
   Bugungi  kunda  jumhuriyatimizda ota-bobolarimizning gilamdо‘zlik, shol 
tо‘qish, kigiz tayyorlash sohasidagi asriy tajribalari bilan bog‘liq an’analari deyarli 
saqlanib qolgan. 
   Badiiy kashtachilik о‘zbeklar orasida azaldan keng tarqalgan sevimli