Ус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги

Мавзу №12: Меҳнат қобилиятини доимий йўқотганликнинг врачлик экспертизаси.
Доимий меҳнатга яроқсизликнинг тиббий меҳнат экспертиза-комиссияси (ТМЭК) аниқлайди. Бу ҳайъатлар 2 хил бўлади.

1. 
   Бирламчи туман ва туманлараро;
   
2. 
   Олий хайъат - шаҳар, вилоят, Республика.
   

Бирламчи ҳайъат 5 кишидан иборат бўлиб, уларга терапевт, хирург, невролопатолог, ижтимоий таъминот органларининг вакили, касаба уюшма органиниг вакили киради.
Ногиронлик - бу узоқ вақт ёки доимий меҳнатга яроқсизлик қобилиятини йўкотишдир. Бу вазият узоқ вақт мобайнида касал бўлиб ёки жароҳат олиб, организм фаолиятини бузилишига олиб келган ҳолларда бўлади. Ногиронликни аниқлашда экспертиза комиссияси касаланиш ва ногиронликни ўрнига қараб куйидаги турларга бўлинади:

• 
  умумий профилга доир комиссия;
  
• 
  ихтисослаштирилган комиссия (сил, руҳий, кўз ва баъзи қон-томир
  касалликларида ташкил қилинади);
  
• 
  аралаш комиссия тури - комиссия назорат қиладиган яшаш жойига кўра;
  
• 
  бирламчи (туман, туманлараро, шаҳар);
  
• 
  юқори (ўлка, вилоят, марказий йирик шаҳарлардаги ва республика
  тоифасидаги);
  

Бирламчи комиссиялар катта ёшдаги 120-130 минг аҳолисига ҳисобланган ҳолда ташкил қилинади. Таркиби беш кишидан иборат комиссия аъзолари 3 та врач ҳамда ижтимоий таъминот ва касаба уюшма органи вакиллари киради, шулардан бири комиссия раиси лавозимида бўлади. Бу умумий профилдаги комиссия туркуми.
Ихтисослаштирилган комиссияда 2 та врач-эксперт бўлиб, яна 1та умумий профилдаги врач бўлади. Булардан бири раис бўлиб сайланади.
ТМЭКнинг асосий вазифалари:

1. 
   Иш қобилияти ҳолатини аниклаш, узок вақт ёки турғун;
   
2. 
   Ногиронлик группасини ва уларнинг сабабларини аниклаш;
   
3. 
   Ногиронларни соғлигига мос равишда иш билан таъминлаш, уларни
   комиссия хулосаси биноан мос иш билан таъминланганлигини назорат
   қилиш;
   
4. 
   Аҳолини саломатлигини сақлаш, мустаҳкамлаш, ногиронликнинг олдини
   олиш тадбирларида иштирок этиш;
   
5. 
   Соғлиқни сақлаш органлари, корхона маъмурияти, касаба қўмитаси билан биргаликда иш қобилиятини йўқотиш сабабларини ўрганиш ва иш қобилиятини тиклаш ҳамда ногиронликнинг олдини олиш чора тадбирларини ишлаб чиқишда иштирок этиш.