Ус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги

Примордиал профилактика – касалликларни келиб чиқишида турмуш тарзи, ишлаб чиқариш ва атроф муҳит, ҳаёт фаолиятиниг ноқулай шароитлари билан боғлиқ хавф омилларининг юзага келишига йўл қўймайдиган тадбирлар мажмуии.
Бирламчи профилактика – барча аҳоли, алоҳида регион, ижтимоий, ёш, алоҳида касбий шунга ўхшаш гуруҳлар учун умумий бўлиб, касалликлар олдини олишга қаратилган тиббий ва нотиббий комплекс тадбирлардир.
Бирламчи профилактика бир нечта компонентларни ўз ичига олади;

• 
  Одам организмига салбий таьсир қилувчи зарарли омилларни камайтириш (атмосфера ҳавосини, ичимлик сувини, овқатланиш рационини, меҳнат турини, дам олишни ва б. яхшилашдир) бўйича тадбирлар.
  
• 
  Соғлом турмуш тарзини шакллантириш;
  
• 
  Руҳий касалликлар, жароҳатлар, бахтсиз ҳодисаларни, автоҳалокатларни, ногиронликни ва ўлимни камайтириш, олдини олишга қаратилган тадбирлар;
  
• 
  Профилактик тиббий кўрик даврида саломатликка зарали таъсир этувчи омилларни барвақт аниқлаш ва уларни камайтириш;
  
• 
  Турли аҳоли гуруҳлари орасида иммунопрофилактика ўтказиш;
  
• 
  Зарарли омиллар таьсир қилувчи муҳитда бўлган аҳолини соғломалаштириш уларга тиббий ва нотиббий ёрдам кўрсатиш.
  

Шундай қилиб бирламчи профилактиканинг муҳим компонентларидан бири соғлом турмуш тарзини шакллантиришдан иборат.
Иккиламчи профилактика Касалликларни келиб, асоратини, сурункали ҳолатга ўтишини, меҳнат шароитининг пасайишини, ногиронликни ва эрта ўлим ҳолатини олдини олишга қаратилган тиббий, ижтимоий, санитар гигиеник, психологик, ва бошқа чора тадбирлани йиғиндисидир.
Иккиламчи профилактика қуйидагиларни ўз ичига олади;

• 
  Пациентлар ва уларнинг оила аъзоларини аниқ олинган касалликлар ёки касалликлар гуруҳи ҳақидаги билимларикўникмаларини ошириш ва санитар гигиеник жиҳатдан тарбиялаш;
  
• 
  Динамикада саломатлик ҳолатини баҳолаш касалликларни ривожланиши олиш мақсадида ҳар хил соғломлаштириш, даволаш ишларини, тиббий диспансер кўрикларини ўтказиш;
  
• 
  Даволаш, профилактика мақсадли соғломлаштириш жумладан, парҳез овқатланиш, шифобахш жисмоний тарбия, тиббий массаж ва санатория - курортларда соғломлаштириш ишларини олиб бориш;
  
• 
  Саломатлик ҳолатини ўзгаришларга, тиббий - психологик мослаштириш, организмнинг эҳтиёжига ва имкониятларига тўғри мунособатини шакллантириш;
  
• 
  Хавфли омиллар таьсир даражасини камайтиришга қаратилган давлат тиббий-ижтимоий, иқтисодий характердаги чора тадбирларни ўтказиш, бемор ва ногиронларга оптимал ҳаёт фаолиятини кечириш учун шароитлар яратиш, ижтимоий муҳитга мослаштириш (парҳез овқат маҳсулотларини, архитектура режалаштириш ишларини амалга ошириш, ҳаёт фаолияти чегараланган шахсларга тегишли шароитлар яратиш).