Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

siyosatigina  bo‘lib  qolmay,  uni  yomon  iqtisodiyotga  olib  kiruvchi 

zamindir».  Demak,  AQSHda  taiimning  hayotdan  orqada  qolayotgani 

60-yillardayoq  sezila boshladi.  Shu bois Bill  Klinton o6z shtatida taiim  

bocyicha kpgina islohotlami amalga oshirgan edi.

Shu  davrda Klinton  ma’muriyati  tomonidan  qabul  qilingan  «2000- 

yilda  Amerika  ta'lim  strategiyasi»  dasturi  eion  qilindi.  Turli 

yo‘nalishdagi asosiy maqsadlar belgilangan mazkur dasturda 2000 yilda 

barcha  amerikalik  kichkintoylaming  maktabga  tayyor  holda  kelishlari, 

aholining  90  foizi,  oliy  maiumotli  boiishi,  o‘quvchilaming  ingliz  tili, 

matematika, tabiiy  fanlar, tarix,  geografiya fanlari bo‘yicha jahonga o‘z 

iqtidorlarini  namoyiga  eta  olishlari;  talabalaming  tabiiy  va  matematika 

fani  yutuqlarini  o‘zlashtirishda  jahonda  eng  oldingi  o‘rinlariga 

chiqishlari; har bir voyaga yetmagan amerikalikning iqtisodiyot sohasida 

jahonning  barcha  yoshlari  bilan  bellasha  oladigan  bilimga  ega 

boiishlari;  maktablarda  giyohvandlik  va  zo‘ravonlikka  barham  berish, 

o‘qish  uchun  barcha  shart-sharoitni  yaratib  berish  ko‘zda  tutilgan  edi. 

Bu, AQSh taiim  istiqbollarini belgilab bemvchi muhim dasturdir.

Yuqorida  bayon  qilinganlardan  ko ‘rinib  turibdiki,  0 ‘zbekiston 

Respublikasida  xalq  ta ’limi  ishini  tubdan  yaxshilash,  uning  obro‘ 

e ’tiborini  oshirish, jahon  talablari darajasiga  chiqarish  bo ‘yicha  katta 

izlanish,  tajriba  va  tadqiqotlar  amalga  oshirilayotgan  bir  sharoitda 

AQSh  ta ’lim  tizimining maqbul tomonlarining ijobiy qo ‘llanishi muhim 

ahamiyat kasb  etadi.  Ayniqsa,  uning o ‘quvchi faoliyatini  izchillik bilan 

boshqarish, 

uni  to ‘la  mustaqillikka  o ‘rgatish,  yangicha  dars

6 8 6

---

texnologiyasini  o ‘rganish  va  tatbiq  etish,  5  yoshlik  bolalarni  maktab 

bosqichiga  pwcta  tayyorlash,  dars  jarayonining  bir  xil  andozasidan 

qutilish  yo ‘llarini 

izlash,  yo (nalishli  va 

ayrim  predmetlarni 

chuqurlashtirib  o ‘rgatish  bo ‘yicha  olib  borilayotgan  ishlarni  yangi 

bosqichga  ko ‘tarish,  kasb  yo ‘nalishi  berish  yo ‘lida  olib  borilayotgan 

ishlami  chuqur  tahlil  etib,  mahalliy  sharoitdan  kelib  chiqib,  o ‘z  ish 

faoliyatida  qo‘llash  tashkil  qilish  e*tiborga  loyiqdir.  Bu  esa  har  bir 

maktab  rahbari,  o ‘qituvchi  va  tarbiyachidan  yuksak  intizom  va 

mas 'uliyatni,  tashabbuskorlik va izlanuvchanlikni talab qiladi.

YAPONIYADA TA’LIM TIZIMLARI

Iqtisodiy  qudrati  jihatidan  Yaponiya  jahonda  Amerika  Qshma 

Shtatlaridan  keyin  ikkinchi  o6rinda  turadi.  Jahonning  ko‘zga  kringan 

psixologlari  va  iqtisodchilari  Yaponiya  rivojlanishidagi  bu  ulkan 

parvozni  mamlakatda  ta’lim  tizimlari  taraqqiyotiga  berilgan  yuqori 

darajadagi e’tibor samarasi, deya qayd etadilar.

Bu bejiz emas.  Kun chiqish mamlakati deb yuritiladigan bu oikada 

taiim   tizimlarini  bosqichma-bosqich  takomillashtirib  borilishiga 

hukumat,  xususiy  kompaniyalar,  jamoat  tashkilotlari,  ota-onalar 

qanchalik omilkorlik bilan yondashayotganliklarini hisobga olsak, jahon 

ilmiy  tadqiqotchilarining  yuqoridagi  xulosalari  asosli  ekanligining 

guvohi boiamiz.

Tabiiyki,  Yaponiya taiim  tizimlarining yuksak parvozi o‘z-o‘zidan 

boigani  yo‘q.  Uning ham  o‘ziga xos  inqirozi va  muammolari  boigan. 

Bulami toiiqroq tasawur qilish uchun  mamlakat pedagogik tamoyillari 

va  taraqqiyotining  tarixiy  bosqichlariga  nazar  tashlash  maqsadga 

muvofiq.

Yapon  taiimining  mumtoz  shakllanishi  1867—1868-yillardagi 

mamlakat  hukmdori  Meydzi  tomonidan  amalga  oshirilgan  islohotlarga 

borib  taqaladi.  Bu  hukmdoming  o‘z  oldiga  qo‘ygan  ikki  qatiy  shiori 

boiib, 

birinchisi 

-