Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Reklama samaradorligini baholash 

 

Reklamani yaxshi rejalashtirish va uni boshqarish samaradorligini 

baholashni ko‘zda tutadi. Ko‘pchilik reklama beruvchilar reklamaning 

kommunikativ samarasini, ya’ni uning tovar haqida xabardorlik, bilish 

yoki afzal ko‘rish haqidagi darajasiga potensial ta’sir etishini baholashga 

urinadilar. Kommunikativlikka qo‘shimcha ravishda reklama beruvchi-

lar shuningdek, reklamaning tijoratdan samarasini ham baholashni 

xohlar edilar. 

Kommunikativ samarani tadqiq etish reklamaning iste’molchiga 

ta’sir etish samaradorligini aniqlashga yo‘naltirilgan. Bunday tadqiqotlar 

(uni reklama testlashtirish, deb ham ataydilar) reklama e’loni joylash-

tirilgunga qadar ham, uni e’lon yoki translyatsiya qilingach ham 

o‘tkazilishi mumkin. 

Reklamaning tijoratdan samarasini baholash umuman, kommuni-

kativ samarani baholashga nisbatan sezilarli darajada qiyin. Savdo-sotiq 

darajasiga tovarning tavsifi, uning narxi va savdoda mavjudligi, 

shuningdek, raqobatchilarning xatti-harakatlari kabi ko‘plab omillar 

ta’sir qiladi. Bu omillar qancha kam bo‘lsa, ularni nazorat qilish ham 

shunchalik soddalashadi. Reklamaning savdoga ta’sirini baholash ham 

shuncha oson bo‘ladi. Hammadan osoni, reklamaning bevosita 

marketing o‘tkazishda savdo hajmiga ta’sirini baholash, eng murakkabi 

esa – firma imijini yoki savdo markasini shakllantirishga yo‘naltirilgan 

---

360 

 

reklamadan foydalanishni baholashdir. Bu masalani hal qilish variant-

laridan biri 12.4-rasmda keltirilgan.  

 

 

 

 

 

 

 

12.4-rasm.