Toshkent davlat iqtisodiyot

Bob bo‘yicha xuloslar 

Bozorni segmentlash - bu mazkur bozordagi iste’molchilarini alohida, o‘ziga xos 

xususiyatlarni  inobatga  olgan  holda  guruhlarga  bo‘lish  jarayonidir.  Iste’molchilarning 

alohida  guruhlari  esa  har  biri  bozorda  talabning  o‘ziga  xos  xususiyatini  ko‘rsatadi. 

Segmentlash  korxonaga  iste’molchi  uchun  yo‘naltirilgan  marketing  majmuini  to‘g‘ri 

shakllantirishga imkon beradi. 

 

Marketing strategiyasini ishlab chiqish haqida istalgan qarorning negizida bozorni 

segmentlash,  ya’ni  mijozlarni  samaraliroq  targetlash  uchun  bozorni  kichik  va  bir  xil 

sub’ektlarga  taqsimlash  yotadi.  Mijozlarni  tanlash  bu  –  istalgan  sanoat  korxonasi 

tomonidan  qabul qilinadigan eng  muhim  qaror sanaladi, chunki  u bilan  ish sharoitlari 

---

 

79 

 

va  unga  nisbatan  belgilangan  majburiyatlarni  bajarish  zarurati  mablag‘lar  sarflanishi, 

korxona biznes-strategiyasi va tashkiliy tuzimasini belgilab beradi.

 

Segmentlash  korxonaga  bozorda  mavjud  bo‘lgan  muqobil  imkoniyatlar  orasida 

to‘g‘ri tanlovni amalga oshirish va ularga marketing strategiyasini moslashtirish uchun 

imkon  yaratadi.  Bozorni  segmentlash  asosida  korxona  imkoniyatlarini  mijozlarning 

qoniqtirilmagan ehtiyojlari bilan taqqoslash yotadi. 

 

Segmentlashning  bazaviy  sxemasi  asosida  ishlab  chiqilgan  uch  xil  turdagi 

strategiyalar  mavjud  bo‘lib  ular  raqobat  darajasi,  bozor  xarakteri  va  korxona 

resurslarini  maqsadli  joylashtirishga  qaratiladi  va  strategiya  eng  mos  keladigan 

bo‘lishini aniqlab beradi.  

Pozitsiyalashtirish  iste’mol  marketingida  ishlab  chiqilgan  muhim  strategik 

konsepsiya  bo‘lsada,    sanoat  mahsulotlari  va  xizmatlariga  nisbatan  ham  bir  xil 

darajada qo‘llanishi  mumkin. U  korxonaning  taklifi bilan,  ya’ni  ularga ko‘ra  mijozlar 

raqobatchilar bilan emas, balki muayyan firma bilan ish olib borishni afzal ko‘radigan 

sabablar bilan bog‘liqdir.

 

Vertikal  bozor  strukturalari  mahsulot  ishlab  chiqarilgan  joyidan  yakuniy 

foydalanuvchi  tomon  boradigan  yo‘lni  belgilab  beradi.  Agar  mahsulot  bu  xomashyo, 

uning  yakuniy  shakli  esa  –  iste’mol  tovarining  bir  qismi  bo‘lsa,  vertikal  bozor 

strukturasi juda murakkab bo‘lishi mumkin. Butun yo‘l davomida ko‘p sonli «xaridor-

sotuvchi» munosabatlari bitimlar zanjirini tashkil qiladi.