|
Firmaning personalga takliflarini belgilab beradigan omillar yig‘indisi
Motivatsiyaning turli jihatlarini belgilab
beradigan omil
Taklif etilayotgan xizmatlarni
muvaffaqiyatli amalga oshirish
imkoniyatini ta’minlaydigan omil
Ichki marketing kompleksi mahsuloti
1.Ish haqini shakllantirish usuli
2.O‘z holatining ma’lum bir qonuniyligi
sifatida litsenziya kartochkasi olish
imkoniyati
3.Ko‘nilocharlik xarakteridagi jamoaviy
tadbirlar o‘tkazish
4.Malaka oshirish bo‘yicha seminarlar,
treninglar va o‘qitish
5.Ekstremal vaziyatlarda firma yordami
6.Firma xizmatlardan foydalanishda imtiyozli
sharoitlar taqim etish
7.Karera o‘sishi istiqboli
1.Firma
imidji
va
savdo
markasi
«raskruchennost???»
2.Ofisning muvaffaqiyatli joylashuvi va
munosib bezatilishi
3.Samarali reklama
4.Xizmatlar raqobatbardosh narxi
5.O‘z ish o‘rni mavjudligi
6.Borish oson bo‘lgan shaxsiy kompyuter
mavjudligi
7.Telefonlar va axborot bazalariga erkin
ulanish
8.Muzokaralar xonasidan foydalanish
imkoniyati
Xizmatlar sohasida firma personaliga marketing munosabati bir nechta
sabablar bilan belgilanadi:
1) o‘z ishidan qoniqqan personal berilgan xizmat ko‘rsatish standartlarini
osonroq o‘zlashtirib oladi va tashqi iste’molchilarga sifatliroq xizmat ko‘rsatadi;
2) xizmatning his qilib bo‘lmaslik va ishlab chiqarish va iste’molning bir
vaqtda ro‘y berishi kabi xususiyatlari bevosita tashqi iste’molchilar bilan
334
muloqotda bo‘ladigan personalni muvaffaqiyatli tashqi marketing omiliga
aylantiradi;
3) odamlar – xzimatlar sohasi uchun marketing-miks eng muhim
elementidir. Moddiy mahsulotlar marketingida u yoki bu tovarni sotishga uning
o‘rab qadoqlanishi eng yaxshi xizmat qiladi. Servis firmasida xizmatni
iste’molchiga yetkazishni ta’minlaydigan shaxslar bunday «o‘rov» hisoblanadi.
Xizmatlar iste’molchilarining firmaga munosabai ko‘p jihatdan personal
kayfiyatiga bog‘liq bo‘ladi. Personalni qo‘llab-quvvatlash va mukofotlash tizimini
ishlab chiqish hamda xodimlarning o‘z ishidan qoniqqanlik darajasini tekshirib
borish zarur. Xizmatlar sohasida faoliyat yurituvchi firmalar mijozlar ehtiyojlari
tomon borgan va firma uchun keragidan ko‘p ishlar qiladigan xizmatchilarni
rag‘batlantirgan holda mijoщlarni saqlab qolishi mumkin bo‘ladi.
Ichki marketing jarayon sifatida quyidagi jihatlarni o‘z ichiga oladi:
xizmat ko‘rsatish madaniyatini joriy qilish;
kadrlarni boshqarishda marketing yondashuvini rivojlantirish;
xizmatchilar orasida marketing axborotini tarqatish;
mukofotlash va rag‘batlantirish tizimi joriy qilish;
ichki marketing auditi.
Bularning hammasiga to‘xtalib o‘tamiz.
Birinchi jihat. Firma uchun tashkiliy madaniyat mijozga xizmat ko‘rsatishni
qo‘llab-quvvatlashi lozim.
Tashkiliy madaniyat - tashkilot a’zolariga uning vazifalarini tushunish
imkonini beradigan va ularni tegishli xulq-atvor qoidalari bilan ta’minlaydigan
ishonch va qadriyatlar tizimi. Madaniyat xizmatchilar xulq-atvorini belgilab
beradi: ular qanday harakat qilish lozimligini va ulardan nimalar kutilayotganini
biladi. Xizmatchilar har bir muayyan holatda o‘zini qanday tutish kerakligini
bilishlari lozim. Har bir xodimning ishi mijozga eng yaxshi tarzda xizmat
ko‘rsatishga yo‘naltiriladi.
Firma tashkiliy maadniyati va konsepsiyasini shakllantirish – uzoq muddatli
va murakkab jarayondir. Dastlab bir qator asosiy savollarga javob topish lozim:
335
➢ firma o‘z faoliyatiga qaysi qadriyatlar toifalarini asos qilib olishni
istaydi;
➢ firma taklifining o‘ziga xosligi nimada;
➢ firma faoliyati geografiyasi qanday bo‘ladi;
➢ firma bozorda qanday holatga erishishni istagan bo‘lardi;
➢ xodimlar, hamkorlar, raqobatchilar bilan o‘zaro munosabatlar asosiy
tamoyillari qanday?
Ko‘plab firmalar «pok nomli ayollar va erkaklar tomonidan boshqariladigan
axloqiy barkaror korxonalar»ni ifodalaydi. Xorijda korporatsiyalar tashkiliy
madaniyatining ajralmas tarkibiy qismiga aylangan «IBM» kompaniyasida tavsif
etilgan personalning ishbilarmonlik xulq-atvori qoidalarini taklif etamiz:
➢ siz ishlayotgan shaxs bilan hech qanday yolg‘on ishlatmang;
➢ «IBM» firmasi hajmidan qo‘rqitish va tahdid qilish uchun
foydalanmang;
➢ barcha xaridor va sotuvchilarga xolis yondashing;
➢ raqobatchilar haqida mensimay gapirmang;
➢ ommaviy ravishda e’lon qilinmagan tijorat taklifi haqida oldindan
gapirmang;
➢ raqobatchilar bilan aloqa minimal bo‘lsin;
➢ patentlar va mualliflik huquqlarini buzmang.
Quyidagilar korporativ madaniyatning eng muhim elementlari hisoblanadi:
1) korporativ xulq-atvor, masalan, xodimlarning bir-biriga nisbatan,
firmaning hamkorlar va iste’molchilarga nisbatan. Ichki marketing konsepsiyasini
joriy qilishda har bir boshqaruvchi o‘zining axloqiy standartlarini ishlab chikadi.
Natijada, firma menejerning shaxsiy odob-axloqi haqida savolnoma-xotiranoma
ishlab chiqadi;
2) korporativ kommunikatsiya, masalan, jamoatchilik bilan aloqa uslubi,
firma xodimlarining muloqot va til uslubi;
3) korporativ dizayn, masalan, firma markasi, kataloglar shakllantirish
uslubi, firma ranglari.
336
Mijozlarga xizmat ko‘rsatishga yo‘naltirilgan firmaning tashkiliy strukturasi
oddiy tashkiliy strukturadan farq qiladi (19.1-rasm). Bunday tashkil qilishning
yakuniy natijasi – e’tiborni iste’molchilar ehtiyojlariga mujassam etshdir.
Ichki marketing tashqi marketingni amalga oshiradigan resurslarni (axborot,
moliyaviy, moddiy va boshqalar.) taqsimlashning bozor mexanizmiga asoslanadi.
Har bir band kishi bozorda raqobatbardosh bo‘lgan, kompensatsiya tizimi,
texnologik mehnat sharoitlari, kommunikatsiyalar, rivojlanish va o‘sish imkoniyati
bilan takliflar paketi olishi lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
