“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında islewdegi mashqalalar hám sheshimler”

 
Адабиётлар 
1.М.Г.Давлетшин, Ш.Дўстмуҳамедова, М.Мавлонов,С.Тўйчиева, М.Джумабаева «Ёш ва 
педагогик психология» ўқув кўлланма Тошкент-2007.
2. 
Sh.Sodiqova. Maktabgacha tarbiya pedagogikasi. T.2010y
 
TA‘LIM TIZIMIDA MOTIVACIYA-PEDAGOGIK FAOLIYAT 
MUVAFFAQIYATINING ASOSI 
 
Allamuratov Gulmurat Sultamuratovich - Qoraqalpog‘iston Respublikasi xalq 
ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi 
o'qituvchisi 
Jiyemuratova Kalmira Yeshmuratovna - Qorao‘zak tumani 4-sonli umumiy o‘rta ta’lim 
maktabining tarix fani o‘qituvchisi 
Annotatsiya: 
Mazkur maqolada psixologik-pedagogik tadqiqotlar doirasida shaxsning 
motivasion kasbiy faoliyatni samarali amalga oshirish uchun kasbiy mahoratini shakllantirish 
va takomillashtirish, uning yuqori cho'qqisiga-professionallikka erishish nazariyalari tadqiq 
etilgan. 

---

Qaraqalpaqstan 
Respublikası xalıq bılımlendiriw xızmetkerlerin 
qayta tayarlaw hám olardıń qánigeligin arttırıw aymaqlıq orayı
27 
“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında 
islewdegi mashqalalar hám sheshimler”
Kalit so'zlar:
Muvaffaqiyat, motivasiya, mutaxassis, psixologik-pedagogik tadqiqotlar, 
rivojlanish, 
o'qituvchi 
shaxsi, 
malakali 
mutaxassis, 
his-tuyg'ular, 
ko'nikmalar, 
rag'batlantirish,
Hozirgi vaqtda har qanday sohada mutaxassisni tayyorlash nafaqat mutaxassis sifatida 
uning kasbiy rivojlanishining yuqori darajasini, qobiliyatliligini, harakatchanligini, balki 
uning shaxsiyatini rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlarni yaratishga qaratilgan. 
Zamonaviy jamiyatni yangilash, qadriyatlarni qayta ko'rib chiqish sharoitida ta'limning 
ijtimoiy va kasbiy ta'sirini izchil va to'liq amalga oshiradigan, erkin tanlashga, ijod qilishga 
va o'zini anglashga tayyor avlodni tarbiyalashga qodir o'qituvchiga ehtiyoj paydo bo'ldi. 
Bo'lajak mutaxassisni, professionalni rivojlantirish va professionallikni shakllantirish 
uzoq, murakkab va ko'p bosqichli jarayondir. Bu ishchi shaxsni predmet, vakolatli va malakali 
mutaxassis, etuk shaxs sifatida shakllantirishni o'z ichiga oladi.Turli psixologik-pedagogik 
tadqiqotlar doirasida shaxsning motivasion sohasining ahamiyati nafaqat kasbiy faoliyatni 
samarali amalga oshirish uchun, balki ushbu sohaning kasb tanlash, kasb tayyorlash, kasbiy 
mahoratini shakllantirish va takomillashtirish, uning yuqori cho'qqisiga - professionallikka 
erishish uchun ahamiyati isbotlangan. 
Faoliyatning turli sohalarida (kasbiy, ilmiy, ta'limiy) o'zini namoyon qiladigan, 
masalaga ijodiy, faol munosabatni belgilaydigan va ishning tabiati va sifatiga ta'sir 
ko'rsatadigan bunday keng turtki shakllarini o'rganish katta ahamiyatga ega. Bunday 
motivasiyaning asosiy turlaridan biri bu o'z qobiliyatlari va qobiliyatlarini namoyish etish 
imkoniyati mavjud bo'lgan joyda odamning biznesni yuqori darajada bajarishga bo'lgan 
xohishini belgilaydigan yutuq motivasiyasi. Muvaffaqiyat motivasiyasi tashabbuskorlik, 
mas'uliyat, mehnatga vijdonan munosabat, maqsadlarni belgilashda o'z imkoniyatlarini 
baholashda realizm va boshqalar kabi shaxsiy xususiyatlar bilan chambarchas bog'liq bo'lishi 
juda muhimdir[1]. 
Erishishga yo'naltirilgan xatti-harakatlar har bir kishining muvaffaqiyatga erishish va 
muvaffaqiyatsizlikka yo'l qo'ymaslik uchun sabablari borligini anglatadi. Boshqacha qilib 
aytganda, hamma odamlar muvaffaqiyatlarga qiziqish va muvaffaqiyatsizlik haqida 
tashvishlanish qobiliyatiga ega. Biroq, har bir shaxsda yutuq motivi yoki 
muvaffaqiyatsizlikka yo'l qo'ymaslik motivi bo'yicha boshqariladigan asosiy tendensiya 
mavjud. Amalda, yutuq motivi biron bir faoliyatning mahsuldorligi bilan bog'liq va 
muvaffaqiyatsizlikka yo'l qo'ymaslik sababi tashvish va himoya harakati bilan bog'liq. 
Insonning taqdiri va uning jamiyatdagi mavqei, shuningdek, kasb yutuqlari ko'p 
jihatdan uning muvaffaqiyatga erishish motivi yoki muvaffaqiyatsizlikka yo'l qo'ymaslik 
motivida ustunlik qilishiga bog'liq. Qayd etilishicha, muvaffaqiyatga erishish uchun ko'proq 
aniq istagi bo'lgan odamlar, hayotda u sust ifodalangan yoki yo'q bo'lganlarga qaraganda 
ko'proq narsaga erishadilar. Muvaffaqiyat motivi muvaffaqiyatsizlikka yo'l qo'ymaslik va 
kerakli natijaga erishish uchun shaxsning barcha mavjud usullar bilan ehtiyojini aks ettiradi. 
Muvaffaqiyatsizlikka yo'l qo'ymaslik motivi ko'pincha har qanday vosita va vositalar 
yordamida xatolar, muvaffaqiyatsizliklardan qochish uchun ruhiyatida ishlab chiqilgan 
mexanizm sifatida ko'rib chiqiladi. Muvaffaqiyatsizlikka yo'l qo'ymaslik uchun motivasiyasi 
ustun bo'lgan odam uchun asosiy narsa xato qilmaslik, asl, asosiy maqsad, uning to'liq yoki 
qisman muvaffaqiyatsiz o'zgarishi evaziga ham xato qilmaslikdir. Shunga ko'ra, 
muvaffaqiyatga erishish uchun motivasiya ustunlik qiladigan o'qituvchi professional 
vazifalarga ijodiy yondoshadi, natijalarni aks ettiradi, o'z ishidagi muvaffaqiyat yoki 
muvaffaqiyatsizlik sabablarini tushunadi va mahalliylashtiradi (bu holda ichki nazorat 
markazining ustunligi), rivojlanish va o'zini o'zi rivojlantirish yo'llarini aniqlaydi va hokazo.

---

Qaraqalpaqstan 
Respublikası xalıq bılımlendiriw xızmetkerlerin 
qayta tayarlaw hám olardıń qánigeligin arttırıw aymaqlıq orayı
28