Termodinamika” fanidan o`quv- uslubiy majmua


-rasm. Gazlar holati o’zgarish jarayonlarining



Download 4,79 Mb.
bet16/182
Sana11.04.2022
Hajmi4,79 Mb.
#543693
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   182
Bog'liq
маъруза-мажмуа

3.1-rasm. Gazlar holati o’zgarish jarayonlarining pv - va Ts - diagrammalardagi birlashgan grafigi

hosil bo’lgan tenglamani integrallab quyidagi ko’rinishga keltiramiz:


n lg u2/u1=lg p1/p2
yoki
pun =const
Hosilbo’lgan (30) tenglamapolitropjarayontenglamasideyiladi.
poltiropko’rsatkichi.
Demak, politropjarayondagitizimningholatparametrlario’zgarsahamuningpolitropko’rsatkichio’zgarmasdanqolarekan.
Politropjarayonniyuqoridaqarabchiqilganjarayonlarningumumdashganholidebqarashmumkin.
Chunki, poltiropko’rsatkichiqiymatinidan + gachaoraliqdao’zgartirib, izoxorik (n=+), izobarik (n=0), izotermik (n=1) vaadiabatik (n=k) jarayonlartenglamalarinihosilqilishmumkin.
Politropjarayontenglamasiobnobotikjarayontenglamasidanfaqatgina n ningqiymatibilanfarqlanishitufayli, parametrlarorasidagibog’lanishadiabatjarayonkabibshladi:

Politrop jarayonning issiqlik sig’imi (31) formuladan aniqlaymiz:



(32) tenglama n ning har qanday qiymati uchun jarayon isiqlik sig’imini aniqlash imoknini beradi.
(32) tenglamaga yuqorida ko’rib chiqilgan jarayonlar uchun n ning qiymatini qo’ysak, u holda shu jarayonlarning issiqlik sig’imlarini aniqlash mumkin:
izoxorik jarayonda n=+, C=Cv ;
izobarik jarayonda n=0, C=KCv=Sr ;
izoterik jarayonda n=1, C=+ ;
adiabatik jarayonda n=K, C=0 ;
Politrop jarayonda kengayish ishi tenglamasi adiabatik jarayondagiga nisbatan o’xshash bo’ladi:


va
Politrop jarayonda ichki energiyaning o’zgarish va issiqlik quyidagi formulalardan aniqlanadi.
U=Cv(t2-t1)

entropiyaning o’zgarishi S esa quyidagicha aniqlanadi:



Politrop jarayonda entolg’piyaning o’zgarishi:

TS – diagrammada (6-rasm) poltirop jarayon egri chiziqlar bilan tasvirlanadi.
Politrop jarayonda ichki energiya qanday o’zgarishini ko’rib chiqaylik.
Izotermik jarayonda (n=1) ichki energiya o’zgarmaydi, ya’ni u2=u1 Izobarik kengaytmada (n=0) ichki energiya ortadi. Izoxorik jarayonda (n= ) issiqlik keltirilganda ichki energiya ortadi.
Demak, izotermadan yuqorida joylashgan barcha kengayish jarayonlari n<1 va n>1bo’lgan siqim jarayonlari ichki energiyaning ortishi bilan kechadi.
Izotermadan pastda joylashgan politrop jarayonlar n>1 da va n<1 bo’lgan siqim jarayonlari ichki energiyaning kamayishi bilan kechadi.
Politrop jarayonlarda issiqlik ishorasi qanday o’zgarishini ko’rib chiqaylik.
1-jadval.
n ko’rsatkichi q,  U va C ishoralarining bog’liqligi.

Gurux

n

Gazlarning kengayishi

Gazlarning siqimi

S

U

q

U1

q1




Birinchi

0n1

u>0

q>0

U1<0

q1<0

C>0

Ikkinchi

1

u<0

q>0

U1>0

q1<0

C<0

Uchinchi

kn

u<0

q<0

U1>0

q1>0

C>0

Adiabatikjarayondaissiqlikkeltirilmaydivaolibketilmaydi. Izotermik (n=1), izobarik (n=0) kengayishjarayonlaridavaizoxorikjarayonda (n=) issiqlikkeltiriladi.


Demak, adiabatdanyuqoridajoylashgankengaytmajarayonlarida (k>n>) va>n>k bo’lgan siqimjarayonlaridaishchijismgaissiqlikkeltiriladi.
>n>k bo’lgankengayishjarayonlaridavaAdiabatavaizotermaorasidajoylashganjarayonlardaissiqlik sig’imimanfiybo’ladi, chunkishujarayonlarda dq va du larishorasiharxil.
Chunki du=Cv dTdan, du ningishorasi dT gabog’liq (du>0; dT>0 va du<0, dT<0).
Uholdaissiqlik sig’imiifodasidan (S=dq/T) ko’rinibturibdiki, haqiqatanhamuningishorasimanfiy. Buningmohiyatishundaniboratki, bundayjarayonlardaishchijismgaissiqlikkeltirilgandauningtemperaturasipasayadivaissiqlikolibketilgandaesatemperaturaortadi. Yuqoridagitekshirishnatijalarinijadvalholigakeltirishmumkin.



Download 4,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   182




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish