Tadqiqotlari

 
4.5- rasm.  Marketing tadqiqotlarini taqsimlash 
 
Marketing  tadqiqotlari  muammolarini  tovar  (xizmat)lar  iste’molchilari 
bo‘yicha  tasniflashda  odamlarning  yoshi  bo‘yicha  tovar  (xizmat)ni  yetkazib  berish 
masalasiga  ham  e’tiborni  qaratish  lozim.  Chunki,  bir  xil  o‘lchamdagi  kostyum 
yoshiga  qarab  turli  fasonda,  ko‘rinishda  tikilishi  mumkin.  Qaysi  rangdaligi  ham 
odamlarning yoshiga qarab tanlash lozimligini taqozo qiladi.  
Shunday  qilib,
 
marketing  tadqiqotlari  muammolarini  tovar  (xizmat)lar 
iste’molchilari bo‘yicha tasniflash ham ko‘rsatdiki, ushbu guruhning o‘zida ham juda 
katta  muammolar  mavjud  ekan.  Shu  tufayli  ushbu  masalada  to‘g‘ri  xulosalarni 
chiqarish,  to‘plangan  axborotlarni  tizimga  keltirish  uchun  matematik,  statistik  va 
iqtisodiy tahlil usullaridan keng foydalanish maqsadga muvofiqdir. 
 
Marketing  tadqiqotlari  muammosini  aniqlash  (problem  definition)  marketing 
tadqiqotlari  muammosining  umumiy  va uning alohida qismlari bo‘yicha aniqlashdan 
iborat.  4.5  –  rasmda  ushbu  jarayonni  olib  borish  chizmasi  keltirilgan  bo‘lib,  unda 
muammoni  aniqlash  vazifasini  bajarish  uchun  qaror  qabul  qilayotgan  shaxslar, 
tarmoq  va  boshqa  ekspertlar  bilan  suhbat  o‘tkazish,  ikkilamchi  ma’lumotlarni  tahlil 
etish, ma’lum sifatli tadqiqotlar o‘tkazishdan iboratligi berilgan.  
Marketing tadqiqotlari 
Muammoni aniqlash uchun 
tadqiqotlat  
Muammoni yechimini 
topish muammolar 
• 
Bozor salohiyatini tadqiq etish 
• 
Bozorning ulushini tadqiq etish 
• 
Nufuzli (imidj) tadqiq etish 
• 
Bozor tavsiflarini tadqiq etish 
• 
Sotuvlarni  tadqiq etish 
• 
Prognozli tadqiqot 
• 
Ishbilarmonlik tendensiyalarini tadqiq 
etish 
• 
Segmentatsiya uchun 
tadqiqot 
• 
Tovarni tadqiq etish 
• 
Narxni tadqiq etish 
• 
Siljishni tadqiq etish 
• 
Taqsimotni tadqiq etish 

---

 
96 
 
Oldin  eslatib  o‘tkanimizdek,  marketolog  boshqaruv  qarorini  qabul  qilish  va 
qanday  maqsad  ko‘zlayotganini  aniq  bilishi  kerak  bo‘lsa,  menejerlar  tomonidan 
marketing tadqiqotlarini har bir elementidan kutilayotgan natija qiziqtiradi. 
Bu  vazifani  bajarish  uchun,  marketolog  tomonidan  tashqi  muhit  omillarini  
tahlil  qilgan  holda,  muammoni  paydo  bo‘lish  holatlari  yoritiladi.  Boshqacha  qilib 
aytganda,  marketolog  tomonidan  har  bir  omilning  ta’sirini  ko‘ra  bilishi  orqali 
boshqaruv qarorini qanday qabul qilinishi yondashuvi ishlab chiqiladi. 
Buning  uchun  qaror  qabul  qiluvchi  boshqa  shaxslar  bilan  vazifalarni 
muhokama  qilinishi,  tarmoq  ekspertlaridan  interv’yu  olinishi  hamda  ikkilamchi 
ma’lumotlarni tahlil qilishi zarurdir