Tadqiqotlari

Tovar (va xizmat)larni ishlab 
chiqarish joyi boʻyicha 
muammolar  tasnifi
Mahalliy ishlab 
chiqaruvchilar boʻyicha 
Chet mamlakatlarda ishlab 
chiqaruvchilar boʻyicha
Mahalliy va chet 
mamlakatladagi ishlab 
chiqaruvchilar boʻyicha 

---

 
92 
 
Mj = ∑ Mi ; 
     i=1 
Bunda
: Mj – tovar (xizmat)larni ishlab chiqarish joyi bo‘yicha mavjud bo‘lgan 
jami muammolar; 
Mi - tovar (xizmat)larni ishlab chiqarish joyi bo‘yicha mavjud muammolarning 
alohida i – turi; 
∑ - jamlash belgisi; 
I – muammoning turi; 
p – muammoning umumiy soni. 
 
2. Marketing tadqiqotlari  muammolarining bir qismi tovar (xizmat)larni 
sotish  bozori  bilan  bog‘liqdir
.  Chunki  ishlab  chiqarilgan  tovar  (xizmat)ni  qaysi 
bozorga  sotishligi,  qanday  sotilishi,  qachon  va  qancha  sotishligi  ham  katta 
muammodir. Ushbu muammolar ikki guruhga bo‘linadi: 
- ichki bozorda sotish muammosi;
 
 
-tashqi bozorda sotish muammosi. 
Tashqi  bozorda  sotish  ham  ikki  yo‘nalishda  amalga  oshiriladi.  Tovar 
(xizmat)ni  sotish  faqat  xorijiy  davlatlargagina  emas,  balki  o‘z  mamlakatimizning 
ichida boshqa huddudlarda ham sotish tushuniladi. Shu tufayli buni ham ikki guruhga 
bo‘lib o‘rganish maqsadga muvofiqdir. Bularga: 
-  bir  davlat  ichida,  ammo  tovar  (xizmat)  ishlab  chiqarilgan  hududdan  boshqa 
hududda; 
- mazkur davlatdan tashqaridagi bozorda. Bu asosan tovar (xizmat)larni eksport 
qilish  yo‘li  bilan  amalga  oshiriladi.  Tashqi  bozordan  xaridorlarni  topish  ham  juda 
katta muammo. Ammo bugungi kunda ushbu masalaga keng yo‘l ochib berildi. Hozir 
tovar (xizmat)lar eksporti bilan har bir xorijiy mamlakatlarda joylashgan elchilarimiz 
ham shug‘ullanmoqda. Bu tovar (xizmat)larni ishlab chiqaruvchilar uchun  ham  katta 
imkoniyat  yaratilganligidan dalolatdir.  Bularning bog‘liqligini quyidagicha  ifodalash 
mumkin (4.3-rasm). 

---

 
93