Тадбиркорлик фаолияти. Тадбиркорлик капитали ва унинг айланиши 1


Ишлаб чиқариш вақти уч қисмдан иборат



Download 1,2 Mb.
bet11/11
Sana29.04.2022
Hajmi1,2 Mb.
#592477
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
2 5192903232262771710

Ишлаб чиқариш вақти уч қисмдан иборат:
Демак,
Иш даври
    • ишлаб чиқариш вақтининг асосий таркибий қисмидир.

Ишлаб чиқариш воситаларнинг захира ва эҳтиётлар сифатида бўлиш вақти
    • бу уларнинг ишлаб чиқариш жараёнининг узлуксизлигини таъминлаш учун зарур бўлган даврдир

Капиталнинг айланиш тезлиги(А) - муайян давр ичида қилинган айланишлар сони (n) ёки бир айланишнинг узун-қисқалиги (а) билан белгиланади:
n=А/a;
a=A/n.
Капиталнинг самарадорлик даражаси турли омиллар таъсирида шаклланади. Улар орасида қуйидагилар муҳим аҳамиятга эга.
3. Асосий капитални такрор ишлаб чиқариш ва ундан фойдаланиш самарадорлиги.
1
    • асосий капиталнинг таркиби (тармоқ таркиби, турлар бўйича таркиби);

2

3
    • эскирган меҳнат воситаларини янгилари билан амаштириш йўллари ва усуллари

Кўрсаткичлар

2002
йил

2003
йил

2004
йил

2005
йил

2006
йил

2006 йилда 2002 йилга нисбатан ўзгариши (+,-)

Асосий капитал

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

-

шу жумладан:

-бинолар

18,3

16,6

15,2

14,0

13,6

-4,7

-иншоотлар

15,7

15,3

15,7

17,6

19,3

+3,6

-узатиш қурилмалари

11,3

12,1

13,3

14,6

15,5

+4,2

-машина ва ускуналар

40,0

38,5

37,7

36,5

35,9

-4,1

-транспорт воситалари

10,3

14,0

14,6

14,4

13,7

+3,4

-иш қуроллари, ишлаб чиқариш ва хўжалик инвентарлари

1,6

1,4

1,4

1,2

1,0

-0,6

-бошқа асосий воситалар

2,8

2,2

2,1

1,7

1,0

-1,8

Айланма капитал

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

-

шу жумладан:

-товар-моддий захиралари

24,7

25,7

24,7

24,9

26,8

+2,1

-дебиторлик қарзлари

54,8

49,0

43,4

44,3

41,7

-13,1

-пул маблағлари

3,0

4,2

4,8

5,4

7,5

+4,5

-бошқа айланма маблағлар

17,5

21,1

27,0

25,5

24,0

+6,5

Ўзбекистон Республикасидаги корхоналарнинг асосий ва айланма капиталлари таркиби динамикаси, фоизда (бюджет ва суғурта ташкилотлари, банклар, кичик корхоналар ва микрофирмалар, деҳқон ва фермер хўжаликларидан ташқари)
Ўзбекистон Республикасида асосий капитални молиялаштириш манбалари таркибий тузилмаси, фоизда

Молиялаштириш манбалари

Йиллар

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Жами

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

Шу жумладан:

- бюджет маблағлари

30,3

21,5

25,0

17,7

14,9

12,8

10,7

9,0

9,0

- корхона ва аҳоли маблағлари

39,1

41,3

52,0

52,9

55,6

60,3

60,0

59,0

53,9

- банк кредитлари

7,5

8,1

1,6

1,9

2,3

2,9

3,4

3,1

5,0

- чет эл инвестиция-
лари ва кредитлари

21,7

28,0

20,4

26,3

24,5

19,2

19,0

22,8

25,9

- нобюджет фондлар ва бошқа қарз маблағлари

1,4

1,1

1,0

1,2

2,7

4,8

6,9

6,1

6,3

Жисмоний
маънавий
Меҳнат воситаларининг эскириши
    • Меҳнат воситалари жисмоний эскиришининг икки шакли;

1
    • ишлаб чиқариш жараёнида фойдаланиш натижасида

2
    • табиий кучларнинг таъсирида жисмоний эскириш.

1
    • ишлаб чиқариш технологияларини сотиб олиш, глобал илмларни эгаллаш, солиқларнинг тартибловчи ролини такомиллаштириш, уларнинг рағбатлантирувчилик ролини кучайтириш;

2
    • тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб этишни узоқ муддатли ҳудудий, мақсадли дастурларга мувофиқ олиб бориш;

3
    • импортга чекловларни иқтисодиётда импорт ўрнини босувчи ишлаб чиқариш тармоқларини ривожлантириш билан мутаносиб равишда киритиб бориш, мазкур тармоқларни асосан хорижий инвестициялар ҳисобидан молиялаштириш;

4
    • мамлакатга хорижий капитални кенг миқёсда жалб қилишда кредитлар ҳиссасини камайтириш ва бевосита хорижий инвестициялар ҳиссасини ўстиришга эришиш лозим.

Асосий капитални шакллантиришда чет эл инвестицияларининг иштирокини барқарорлаштириш ташқи иқтисодий фаолиятни эркинлаштириш, инвестиция муҳитини ривожлантириш ва инвестиция фаолиятини давлат томонидан тартибга солишда қуйидаги ўзгаришларни тақозо этади:
Хажиев Б.Д. Тадбиркорлик капитали ва унинг самарали амал қилиши. И.ф.н. илмий даражасини олиш учун тақдим этилган дисс. автореф. – Т., 2008, 17-20-б.
- меҳнат воситалари тайёрланадиган тармоқларда меҳнат унумдорлиги ошганлиги натижасида анча паст қийматга эга бўлган меҳнат воситаларининг кенг қўлланиши, илгари сотиб олинган меҳнат воситалари қийматининг бир қисми йўқолади..
- мукаммал, арзон ва унумли машиналарнинг ишлаб чиқаришга кириб келиши билан илгари ўрнатилган меҳнат воситаларидан фойдаланиш мақсадга мувофиқ бўлмай қолади ва улар янгилари билан алмаштирилади. Асосий капитални такрор ишлаб чиқариш учун қилинган харажатларнинг бир қисми амортизация фонди ёрдамида қопланади.
Меҳнат воситалари маънавий эскиришининг икки шакли;
АМОРТИЗАЦИЯ
    • асосий капитал эскириб боришига қараб, унинг қийматини аста-секин ишлаб чиқарилган маҳсулотга ўтказиш, асосий капитални кейинчалик қайта тиклаш мақсадларида маҳсулотнинг амортизация миқдорига тенг қисмини жамғариш жараёнидан иборат.

(Ан) - амортизация нормаси;
(Кас) - асосий капитал қиймати;
(Тк) - капитал таъмирлаш учун сарфлар;
(Мт) - эскирган меҳнат воситаларини тугатишдан олинган маблағ;
(Хд) - воситанинг хизмат даври .
Амортизация нормасини ҳисоблаш
Миллий иқтисодиёт миқёсида асосий капиталдан олинадиган самара даражаси
ёки
ёки
Айланма капиталдан фойдаланишнинг умумлашувчи кўрсаткичи
Корхона миқёсида асосий капиталдан олинадиган самара даражаси
Айланма капиталнингайланиш даври (а)
Айланма капиталнинг корхона миқёсидаги материал сиғими
Эътиборларингиз учун рахмат!!!
Download 1,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish