Sudxo'rning o'limi

1
Xalqdan yig'ib, urushga jo^natilgan sarboz.

---

30
Sadriddin Ayniy
Men unga uzr aytib, uning hikoyasiga tamo- 
man ishonganimni isbot qilishga urindim. 
Shunday bolsa ham u menga bir necha vaqt- 
gacha sarguzasht va hikoyalardan gapirmadi.
Rahimi Qand umrining oxirlarida shayxga 
murid, eshonlarning jar va suhbatlariga yura- 
digan boldi. Shundan keyin hech yerda va 
hech bir kishiga munaqa hikoyalardan gapir- 
mas edi. Lekin bulaming o‘miga shayxlaming 
«karomatlari»dan gapirar, Azizulloning «qahra- 
monligi»ni qanday bezatib, ishonib va ishontirib 
gapirsa, firibgar shayxlaming «karomatlari»ni 
ham o'shanday bezatib, ishonib va ishontirib 
gapirar edi. Shayxlarga va ulaming «karomat- 
lari»ga ishonmaydigan odamlar bilan «shak- 
kok», «kofir» deb oshnalik qilmas edi.
V
Men saroy darvozasi oldidagi supachada 
o'tirib, Rahimi Qanddan ikki pulga oigan kon- 
fetni shimmoqda va «qanday qilib unga biron 
hikoya so'zlataman», deb o'ylamoqda edim- 
ki, uzoqdan Qori Ishkamba ko'rindi. Men ikki 
ko'zimni unga tikdim. U ham nazari men­
ga tushgandan keyin ko‘zini mendan uzma- 
di. Uning olikir va ma’nodor qarashlaridan 
«ana u kungi yolg'onchi» degan tovushni eshi- 
tayotganday bolar edim. Shuning uchun uya- 
lib undan ko'zimni uzdim... 
%
U tikka Rahimi Qand o‘tirgan supacha oldiga 
| 
keldi, u bilan salomlashgandan keyin lalidan 
I

---

Sudxo'rning o'limi
3
i
bir-ikki dona qand-qursni olib, og'ziga 
bir dona konfetdan ham olib, uning qog‘ozini 
ochayotib o‘z yoliga keta berdi va ketayotganda 
mening tomonimga yana bir qaradi. Undan yu- 
zimni o'girdim.
Rahimi Qand uning qand-qurs va konfetni 
yeb, ulaming pulini bermasdan ketayotganini 
ko‘rib, orqasidan tovush berdi:
- Qori amaki, hazil qilmang, men kambag‘al 
va ayolmand bir odamman, yegan narsalarin- 
gizning pulini berib keting!
Qori Ishkamba orqasiga qayrilib ham qara- 
may:
- Yuzsizlik qilma, ko'rnamak bolma, tunov 
kun yegan oshingni esingdan chiqarma! Yana 
biron vaqt senga manfaatim tegadi, men yegan 
narsalarning puli «bolasi, nabirasi va chevara- 
si» bilan senga qaytadi, - dedi va o‘z yoliga qa- 
rab ketdi.
Rahimi Qand o‘z-o‘zicha g\idunglab:
- Isqirt, olimsaxo‘r!.. - deb uni solcdi.
- Buning o‘zi 1dm? - deb soVadim Rahimi Qand- 
dan.
- Salla 
0
‘ragan hindi, o‘taketgan sudxo'r, is­
qirt, mumsik bir odam, - dedi.
- Siz uning tuzini qanday yegan edingizki, u 
sizga «...ko'rnamaklik qilma!» deydi.
- Uning tuzini men tugul o‘zi ham totgan 
emas, - dedi Rahimi Qand va minnat qilgan 
«tuz» va «osh» to‘g‘risida gapirib ketdi: - Tunov 
kun meni bir meshkobchi o‘z to'yiga chaqirib 
edi, men hovli yuzida so‘ri ustida o'tirib, tanbur
soldi va

---