Sh. Sh. Shodmonov, U. V. G'Ofurov iqtisodiyot nazariyasi o'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan Toshkent «iqtisod-moliya»

Moliyaviy munosabatlar va ularga xizmat qiluvchi maxsus muas- sasalar jamiyatning moliya tizimini tashkil qiladi. Bu tizim davlat va boshqa turli darajadagi budjedarni , ijdmoiy, mol-mulk va shaxsiy sug'urta fondlarini, davlatning valuta zaxiralarini, banklar, pul muomalasi, kredit va soliq tizimi, korxona va firmalar, tijorat va notijorat tuzilmalarining pul fondlarini, boshqa maxsus pul fondlarining harakatini o'z ichiga oladi.
Eng awalo, korxona (tarmoq)lar va umumdavlat moliyasini bir- biridan farqlash lozim. Korxona va tarmoqlar moliyasi ulardagi takror ishlab cliiqarish jarayonida hamda alohida fondlar yaratish yo'li bilan ularning mohyaviy ehtiyojlariga xizmat qiladi. Umumdavlat moliyasi davlat budjeti, ijtimoiy sug'urta fondi hamda davlat mol-mulk va shaxsiy sug'urtasi fondi, soliq tizimini o'z ichiga oladi. Davlat pul mablagiarining asosiy markazlashgan fondi bo'lmish davlat budjeti moliya tizimining muhim bo'g'ini bo'lib xizmat qiladi. Davlat budjeti — bu davlat daro­madlari va xarajatlar hamda ularni moliyaviy qoplash manbalarining yillik rejasidir. Davlat daromadlari va xarajatlarining asosiy qismi davlat budjeti orqali o'tadi. Uning asosiy vazifasi moliyaviy vositalar yorda- mida iqtisodiyotni samarah rivojlantirish va umumdavlat miqyosidagi ijtimoiy vazifalarni hal qilish uchun sharoit yaratishdir.
Davlat budjetining ikki tomoni bo'lib, bir tomonida budjetga kehb tushadigan daromadlar tarkibi va ularning manbalari, ikkinchi tomonida esa asosiy xarajatlarning tarkibi va miqdori o'z ifodasini topadi.
O'zbekistonda davlat budjetining tuzilishi, daromadlari va xarajat­larining tarkibi quyidagi ma'lumotlar bilan tavsiflanadi (21.1 va 21.2- jadvallar).
21.1-jadval