Sana: Fan: Milliy istiqlol g`oyasi va ma`naviyat asoslari Sinf

2Tarbiyaviy: Bilimli, sog’lom, barkamol insonni voyaga yetkazish. O’z yurtiga sadoqatli, mard va fidoyi, komil insonlarni tarbiyalsh, yaxshi va yomonning farqiga borishga, hayotda to’g’ri yo’l tanlash, xalqimiz va Vatanimizga halol xizmat qilish, bunyodkor g’oyalarning hayotbaxsh kuchini to’g’ri anglab, vayronkor g’oyalarga vaqtida zarba berishga o’rgatish . Guruh bilan “ bir yoqadan bosh chiqarib” ishlashga, “ hamma bir kishi uchun, bir kishi hamma uchun”, “ birlashgan o’zar, birlashmagan to’zar “ maqolining hayotdagi isbotini ko’rsatish bilan o’quvchilarni birlashib, maslahatlashib, bir-birini fikrini hurmatlashga o’rgatish;

3 Rivojlantiruvchi: O’quvchilarga darsni tushuntirish vaqtida o’quvchilarni qiziqtirish uchun ularni guruhlarga bo’lib, guruhlar bilan ishlash , test savollari, boshqotirmalar orqali dars rivojlantiriladi. O`quvchilarning to`g`ri fikrlashini rivojlantirish.

DTS talablari: Bolalarga Vatan tuyg’usi fani haqida ma`lumot berish.O’quvchilar dars davomida o’rganishi kerak bo’lgan bilim, ko’nikma, va malakalar

Bilim: O’quvchilar Inson degan sharafli nomga munosib bo'lish uchun qanday fazilatlarga ega bo'lish kerakligini,Alisher Navoiyning odamiylik haqidagi she'riy satrlarini yoddan aytib, ma'nosini tushuntirib bera olishi,Insoniyatning umumiy ildizlari haqida nimalarni bilishi,Dunyodagi xalqlar va millatlar bir-biridan qanday farq qilishini,Sahroda yakka daraxt yoki buta o'sishi umkinmi?Dunyodagi xalqlar va millatlar o'zaro aloqa qilmasdan rivojlana oladimi?Xalq va millat so'zlarining ma'nosini tushuntirib bera olasizmi?«O'zbek xalqi» va «O'zbekiston xalqi» degan tushunchalar haqida O'zbek xalqi milliy tarkibiga ko'ra qanday xalq ekanligini,O'zbekiston xalqining milliy tarkibi haqida,Xalqning xohish-irodasi deganda nimani tushunishinji,O'zbekiston xalqi haqidagi she'rlar va fikrlarni bilishi.

Ko’nikma: O’quvchilar Vatan , mahalla , shahar , Vatanni anglashi haqida tushuncha hosil qilish

Malaka: O’quvchilar darslik matni bo’yicha mustaqil ishlashi,, darslik va hujjatlar asosida ayrim hodislarga tavsif berish , ularni baholash va munosabat bildirish

Dars turi: Amaliy, og`zaki

Dars jihozi: 1. 5 sinf “Vatan tuyg’usi ” darsligi

2.Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch

3. Mavzuga oid rasmlar, boshqotirma va test savollari

4. Doska , bo’r, daftar , ruchka

Dars jarayonining mazmuni :

1. O’zbekiston Vatanim manim

2. Vatanni anglash

3. Vatan tuyg’usi

Dars jarayoni

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism.

a) salomlashish.

b) davomatni aniqlash.

II .O’tilgan mavzuni takrorlash

1.«Mintaqa» degan so'zning ma'nosini tushuntirib bera olasizmi?

• 2. O'zbekiston qaysi mintaqada joylashgan?

3O'zbekiston qaysi mamlakatlar bilan chegaradosh?

4O'zbekiston deganda ko'z oldimizga awalo nimalar keladi?

5Vatanimizning moddiy va ma'naviy boyliklari haqida nimalarni bilasiz?

6Shoirlarimiz yurtimiz go'zalligini qanday kuylagan?

7O'zbekiston haqidagi she'rlar va fikrlarni daftaringizga yozib qo'ying.

III. Yangi mavzuning bayoni

Aziz o'quvchi, bu dunyoda har qanday joy ham odamlar bilan fayzli va tarovatlidir. Tasawur qilib ko'ring, maktabdan borga ningizda uyda hech kim bo'lmasa, qanday zerikarli tuyuladi. Ota onangiz yoki aka-ukalaringiz kelishi bilan uyingiz ham yashnah ketgandek bo'ladi. Xuddi shu kabi, yurtimizni aziz va mo'tabar etib turgan eng katta boylik mana shu muborak zaminimizda yashnb, uni obod qilib kelayotgan insonlardir. Prezidentimiz Islom Karimov bejiz «Bu muqaddas Vatanda azizdir inson» deb, barchamizni shu yurtning egasi bo'lgan insonlarni qadrlab yashashga da'vat etmagan. Chunki ana shu insonlarning barchasi birgalikda O'zbekiston xalqi degan ulkan oilani tashkil etadi. Biz ana shu xalqqa mansubmiz,

ya'ni uning farzandlarimiz.Buni yodda tuting. «O'zbekiston xalqini, millatidan qat'I nazar, O'zbekiston Respublikasining fuqarolari tashkil etadi»¹'.Shuni bilingizki, fuqaro va inson so'zlari ma'nosiga ko'ra bir-biiidan farq qiladi. Fuqaro deganda, biror-bir mamlakat hududida doimiy yashaydigan, davlat va jamiyat hayotining barcha sohalarida to'liq ishtirok etish huquqiga ega bo'lgan insonlarni tushunishimiz kcrak.Inson deganda esa, qaysi davlat ruqarosi bo'lishidan qat'i nazar,insoniyat avlodiga mansub bo'lgan hamma odamlarni tushunami/.Ya'ni, «inson» tushunchasi «fuqaro» tushunchasiga qaraganda kengroq ma'no anglatadi. Buni yaxshi tushunib olish uchun mana bun day qiyoslash o'rinli bo'ladi: O'zbekiston fuqarolarining barchasi insonlardir. Lekin dunyodagi insonlarning barchasi O'zbekiston fu-
qarolari emas.Bu jahonda inson degan nomga munosib bo'lib yashash eng ulug' sharaf hisoblanadi. Buning uchun awalo ota-onaga, el-yurtga mehr va sadoqat bilan xizmat qilish, hayotdagi sinovlar, mashaqqatlardan cho'chimasdan doimo ezgulikka intilib yashash lozim bo'ladi. Lekin, afsuski, amalda hamma ham bunga qodir bo'lolmaydi. Mustahkam iroda,qat'iy intilish, bilim va tajriba, aql-zakovatning yetishmasUgi tufayU ba'zi kimsalar yaxshilik yo'lidan og'ib, yomonlik dunyosiga kirib ketadi.Shuning uchun ham ularni inson emas, kimsalar deb ataymiz.Bu haqda Alisher Navoiy bobomiz ajoyib satrlarni yozgan:

Odamiy ersang, demagil odamiy —
Onikim, yo'q xalq g'amidin g'ami.

Ya'ni, agarda sen odam farzandi bo'lsang, xalq g'amidan g'am chekmaydigan — bu haqda o'ylamaydigan odamni inson demagil, deb ta'kidlamoqda bobomiz. Demak, odam bo'lish uchun xalqqa yaqin bo'lish, uning dardi bilan nafas olish kerak.Bizning yurtimizda xizmat taqozosi bilan yoki boshqa hayotiy zarurat tufayli xorijiy davlatlardan kelib yashayotgan insonlar ko'p,
Televizordan turli mamlakatlarning elchilari, xalqaro tashkilol v;ivakolatxonalar xodimlari, tadbirkor va ishbilarmonlarning, jurnalist laming yurtirniz haqidagi fikrlarini ko'p eslutganmiz. Bu insonlar o'lkamizda anchadan buyon yashab kelayotgani uchun u haqda o'z taassurotlarini bildira oladi. Ammo ular diyorimizda doimiy yashash,Konstitutsiyamizda belgilab qo'yilgan fuqarolik imkoniyatlaridan xuddJbizlardek foydalanish huquqiga ega emas. Chunki ular boshqa dav-
latlarning fuqarolaridir.Demak, O'zbekiston xalqiga mansubligimiz tufayli biz o'z davla
timiz fuqarosi bo'lishdek baxtga musharrafmiz.I Buni bilib oting. «Xalq» arabcha so'z bo'lib, yaratilgan degan ma'noni anglatadi. Ya'ni, xalq — yaratilgan kishilar jamoasi, odamlarni bildiradi. Xalq so'zi o'rnida ba'zan millat, el, ulus, elat, aholi, xaloyiq kabi so'zlar ham ishlatilishini bilsangiz kerak. Masalan, odam la гko'pincha xalqimiz deyish o'rniga elimiz yoki n^athmz deb gapiradi.Xalq so'zi ayniqsa ko'proq millat so'zi bilan yonma-yon ishlatiladi.Chunki xalq biror-bir millat asosida shakllanishi mumkin.■ Buni bilib oling. Millat deb, til, din, makon, tarix, turmush• tarzi va ma'naviyat birligiga ega bo'lgan etnik guruhga aytiladi.Odamlar yuksak ma'naviyatga, aql-idrokka erishsagina ulardagivatan tuyg'usi, umumiy manfaat tuyg'usi boshqa hissiyotlarclanustunlik qihb, turli millat vakillari yagona xalq bo'lib birlashishimumkin. Demak, millat va xalqning shakllanishida ham vatan tuyg'usiasosiy omil bo'lib xizmat qiladi.Biz o'z xalqimizni yaxshi bilish uchun odamzod qanday yaralgauiva ko'payganini bilishimiz zarur. Dinimizning muqaddas kilobibo'lmish Qur'oni karimda butun odamzod o'zaro qon-qardosh ckani lyliladi: «Ey, insonlar! Darhaqiqat Biz sizlarni bir erkak (Odam) va)ir ayol (Hawo)dan yaratdik hamda bir-birlaringiz bilan tamsMshingizichiin sizlarni (turli-tuman) xalqlar va qabila (elatlar) qilib qo'ydik»¹.Vla'rifatparvar bobomiz Abdurauf Fitrat ana shu fikrga asoslanib,ihunday degan: «Hech shubha yo'qki, odamlar har xil din va maz-liabdan, har xil qabila va millatdan bo'lsalar ham, bir otaning vayagona jinsning farzandi. Boshqacha qilib aytganda, bir-birlariningaka-ukalaridir. Shunday ekan, ular bir-birlariga muhabbatli va shaf-qatli bo'lishlari shart, ya'ni o'zaro umumiy birodarlikni yuzaga kellirishlari kerak».Insoniyat ana shunday qon-qarindosh bo'lgani uchun uningo'tmishi va buguni, kelajagida mushtarak, ya'ni o'zaro bog'liq jihatlarко'p. Odamlar bir-biri bilan og'a-ini bo'lgani kabi, xalqlar va millatlar hain o'zaro yaqindir. Bundan tashqari, ularni ko'pgina hayotiymanfaatlar ham birlashtirib turadi. Siz dasht yoki cho'lning o'rtasidabittagina yantoq yoki yolg'iz buta o'sib turganini hech ko'rganmisiz?Aksincha, ularning to'p bo'lib o'sganini ko'rgan bo'lishingiz mumkin. Chunki ular yakka-yakka o'sadigan bo'lsa, cho'lning shamoli va jazirama issig'iga dosh berolmaydi. To'p bo'Ub o'sganda esa, shamolgaham, issiqqa ham bardosh bera oladi. Odamlar ham shunga o'xshaydi.Ular yakka-yolg'iz holda, alohida ajralib yasholmaydi. Xalqlar vamillatlar ham shunday — o'zlaricha rivojlana olmaydi.

IV darsni mustahkamlash. Savol va topshiriqlar:

1Inson degan sharafli nomga munosib bo'lish uchun qanday

fazilatlarga ega bo'lish kerak?

2. 
   Alisher Navoiyning odamiylik haqidagi she'riy satrlarini yoddan
   aytib, ma'nosini tushuntirib bera olasizmi?
   
3. 
   Insoniyatning umumiy ildizlari haqida nimalarni bilasiz?
   
4. 
   Dunyodagi xalqlar va millatlar bir-biridan qanday farq qiladi?
   
5. 
   Sahroda yakka daraxt yoki buta o'sishi mumkinmi?
   
6. 
   Dunyodagi xalqlar va millatlar o'zaro aloqa qilmasdan rivojlana
   oladimi?
   
7. 
   Xalq va millat so'zlarining ma'nosini tushuntirib bera olasizmi?
   
8. 
   «O'zbek xalqi» va «O'zbekiston xalqi» degan tushunchalar haqida
   gapirib bering.
   
9. 
   O'zbek xalqi milliy tarkibiga ko'ra qanday xalq?
   

10. 
    O'zbekiston xalqining milliy tarkibi haqida gapirib bering.
    
11. 
    Xalqning xohish-irodasi deganda nimani tushunasiz?
    
12. 
    O'zbekiston xalqi haqidagi she'rlar va fikrlarni daftaringizga yozib
    qo'ying.
    

V. Baholash Faol qatnashgan faol qatnashgan o’quvchilar baholanadi.

VI. Uyga vazifa berish. O`tilgan mavzuni konspektlab, o`qib kelish.

Sana:.

Fan: Milliy istiqlol g`oyasi va ma`naviyat asoslari

Sinf: __5 ^ABV __

Mavzu: O’zbekiston xalqi

Darsning maqsadi: O’quvchilarga Inson degan sharafli nomga munosib bo'lish uchun qanday fazilatlarga ega bo'lish kerakligini,Alisher Navoiyning odamiylik haqidagi she'riy satrlarini yoddan aytib, ma'nosini tushuntirib bera olishi,Insoniyatning umumiy ildizlari haqida nimalarni bilishi,Dunyodagi xalqlar va millatlar bir-biridan qanday farq qilishini,Sahroda yakka daraxt yoki buta o'sishi umkinmi?Dunyodagi xalqlar va millatlar o'zaro aloqa qilmasdan rivojlana oladimi?Xalq va millat so'zlarining ma'nosini tushuntirib bera olasizmi?«O'zbek xalqi» va «O'zbekiston xalqi» degan tushunchalar haqida O'zbek xalqi milliy tarkibiga ko'ra qanday xalq ekanligini,O'zbekiston xalqining milliy tarkibi haqida,Xalqning xohish-irodasi deganda nimani tushunishinji,O'zbekiston xalqi haqidagi she'rlar va fikrlarni tushuntirish.

1Ta`limiy: Bolalarga Vatan tuyg’usi fani haqida ma`lumot berish va darsni tushuntirish vaqtida ularga mavzuni ta’limiy ravishda yoritib berish: O’quvchilarga biz nima uchun istiqlolni buyuk ne’mat sifatida qadrlashimizni, Prezidentimiz Islom Karimovning eng ulug’ maqsadimiz, eng ulug’ g’oyamiz haqida aytgan fikrini sharxlashi, Yurt tinchligi , Vatan ravnaqi va Xalq farovonligi kabi ezgu maqsadlarni amalga oshirish uchun avvalo nima qilish kerakligi, Ulug’ maqsadlarga intilib yashagan odam nima uchun adashmasligi, Tabiatda , jamiyatda bo’shliq bo’lmagani kabi , insonning qalbi va ongida ham bo’shliq bo’lmasligini tushuntirish.

2Tarbiyaviy: Bilimli, sog’lom, barkamol insonni voyaga yetkazish. O’z yurtiga sadoqatli, mard va fidoyi, komil insonlarni tarbiyalsh, yaxshi va yomonning farqiga borishga, hayotda to’g’ri yo’l tanlash, xalqimiz va Vatanimizga halol xizmat qilish, bunyodkor g’oyalarning hayotbaxsh kuchini to’g’ri anglab, vayronkor g’oyalarga vaqtida zarba berishga o’rgatish . Guruh bilan “ bir yoqadan bosh chiqarib” ishlashga, “ hamma bir kishi uchun, bir kishi hamma uchun”, “ birlashgan o’zar, birlashmagan to’zar “ maqolining hayotdagi isbotini ko’rsatish bilan o’quvchilarni birlashib, maslahatlashib, bir-birini fikrini hurmatlashga o’rgatish;

3 Rivojlantiruvchi: O’quvchilarga darsni tushuntirish vaqtida o’quvchilarni qiziqtirish uchun ularni guruhlarga bo’lib, guruhlar bilan ishlash , test savollari, boshqotirmalar orqali dars rivojlantiriladi. O`quvchilarning to`g`ri fikrlashini rivojlantirish.

DTS talablari: Bolalarga Vatan tuyg’usi fani haqida ma`lumot berish.O’quvchilar dars davomida o’rganishi kerak bo’lgan bilim, ko’nikma, va malakalar

Bilim: O’quvchilar Inson degan sharafli nomga munosib bo'lish uchun qanday fazilatlarga ega bo'lish kerakligini,Alisher Navoiyning odamiylik haqidagi she'riy satrlarini yoddan aytib, ma'nosini tushuntirib bera olishi,Insoniyatning umumiy ildizlari haqida nimalarni bilishi,Dunyodagi xalqlar va millatlar bir-biridan qanday farq qilishini,Sahroda yakka daraxt yoki buta o'sishi umkinmi?Dunyodagi xalqlar va millatlar o'zaro aloqa qilmasdan rivojlana oladimi?Xalq va millat so'zlarining ma'nosini tushuntirib bera olasizmi?«O'zbek xalqi» va «O'zbekiston xalqi» degan tushunchalar haqida O'zbek xalqi milliy tarkibiga ko'ra qanday xalq ekanligini,O'zbekiston xalqining milliy tarkibi haqida,Xalqning xohish-irodasi deganda nimani tushunishinji,O'zbekiston xalqi haqidagi she'rlar va fikrlarni bilishi.

Ko’nikma: O’quvchilar Vatan , mahalla , shahar , Vatanni anglashi haqida tushuncha hosil qilish

Malaka: O’quvchilar darslik matni bo’yicha mustaqil ishlashi,, darslik va hujjatlar asosida ayrim hodislarga tavsif berish , ularni baholash va munosabat bildirish

Dars turi: Amaliy, og`zaki

Dars jihozi: 1. 5 sinf “Vatan tuyg’usi ” darsligi

2.Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch

3. Mavzuga oid rasmlar, boshqotirma va test savollari

4. Doska , bo’r, daftar , ruchka

Dars jarayonining mazmuni :

1. O’zbekiston Vatanim manim

2. Vatanni anglash

3. Vatan tuyg’usi

Dars jarayoni

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism.

a) salomlashish.

b) davomatni aniqlash.

II .O’tilgan mavzuni takrorlash

1.«Mintaqa» degan so'zning ma'nosini tushuntirib bera olasizmi?

• 2. O'zbekiston qaysi mintaqada joylashgan?

3O'zbekiston qaysi mamlakatlar bilan chegaradosh?

4O'zbekiston deganda ko'z oldimizga awalo nimalar keladi?

5Vatanimizning moddiy va ma'naviy boyliklari haqida nimalarni bilasiz?

6Shoirlarimiz yurtimiz go'zalligini qanday kuylagan?

7O'zbekiston haqidagi she'rlar va fikrlarni daftaringizga yozib qo'ying.

III. Yangi mavzuning bayoni

Aziz o'quvchi, bu dunyoda har qanday joy ham odamlar bilan fayzli va tarovatlidir. Tasawur qilib ko'ring, maktabdan borga ningizda uyda hech kim bo'lmasa, qanday zerikarli tuyuladi. Ota onangiz yoki aka-ukalaringiz kelishi bilan uyingiz ham yashnah ketgandek bo'ladi. Xuddi shu kabi, yurtimizni aziz va mo'tabar etib turgan eng katta boylik mana shu muborak zaminimizda yashnb, uni obod qilib kelayotgan insonlardir. Prezidentimiz Islom Karimov bejiz «Bu muqaddas Vatanda azizdir inson» deb, barchamizni shu yurtning egasi bo'lgan insonlarni qadrlab yashashga da'vat etmagan. Chunki ana shu insonlarning barchasi birgalikda O'zbekiston xalqi degan ulkan oilani tashkil etadi. Biz ana shu xalqqa mansubmiz,

ya'ni uning farzandlarimiz.Buni yodda tuting. «O'zbekiston xalqini, millatidan qat'I nazar, O'zbekiston Respublikasining fuqarolari tashkil etadi»¹'.Shuni bilingizki, fuqaro va inson so'zlari ma'nosiga ko'ra bir-biiidan farq qiladi. Fuqaro deganda, biror-bir mamlakat hududida doimiy yashaydigan, davlat va jamiyat hayotining barcha sohalarida to'liq ishtirok etish huquqiga ega bo'lgan insonlarni tushunishimiz kcrak.Inson deganda esa, qaysi davlat ruqarosi bo'lishidan qat'i nazar,insoniyat avlodiga mansub bo'lgan hamma odamlarni tushunami/.Ya'ni, «inson» tushunchasi «fuqaro» tushunchasiga qaraganda kengroq ma'no anglatadi. Buni yaxshi tushunib olish uchun mana bun day qiyoslash o'rinli bo'ladi: O'zbekiston fuqarolarining barchasi insonlardir. Lekin dunyodagi insonlarning barchasi O'zbekiston fu-
qarolari emas.Bu jahonda inson degan nomga munosib bo'lib yashash eng ulug' sharaf hisoblanadi. Buning uchun awalo ota-onaga, el-yurtga mehr va sadoqat bilan xizmat qilish, hayotdagi sinovlar, mashaqqatlardan cho'chimasdan doimo ezgulikka intilib yashash lozim bo'ladi. Lekin, afsuski, amalda hamma ham bunga qodir bo'lolmaydi. Mustahkam iroda,qat'iy intilish, bilim va tajriba, aql-zakovatning yetishmasUgi tufayU ba'zi kimsalar yaxshilik yo'lidan og'ib, yomonlik dunyosiga kirib ketadi.Shuning uchun ham ularni inson emas, kimsalar deb ataymiz.Bu haqda Alisher Navoiy bobomiz ajoyib satrlarni yozgan:

Odamiy ersang, demagil odamiy —
Onikim, yo'q xalq g'amidin g'ami.

Ya'ni, agarda sen odam farzandi bo'lsang, xalq g'amidan g'am chekmaydigan — bu haqda o'ylamaydigan odamni inson demagil, deb ta'kidlamoqda bobomiz. Demak, odam bo'lish uchun xalqqa yaqin bo'lish, uning dardi bilan nafas olish kerak.Bizning yurtimizda xizmat taqozosi bilan yoki boshqa hayotiy zarurat tufayli xorijiy davlatlardan kelib yashayotgan insonlar ko'p,
Televizordan turli mamlakatlarning elchilari, xalqaro tashkilol v;ivakolatxonalar xodimlari, tadbirkor va ishbilarmonlarning, jurnalist laming yurtirniz haqidagi fikrlarini ko'p eslutganmiz. Bu insonlar o'lkamizda anchadan buyon yashab kelayotgani uchun u haqda o'z taassurotlarini bildira oladi. Ammo ular diyorimizda doimiy yashash,Konstitutsiyamizda belgilab qo'yilgan fuqarolik imkoniyatlaridan xuddJbizlardek foydalanish huquqiga ega emas. Chunki ular boshqa dav-
latlarning fuqarolaridir.Demak, O'zbekiston xalqiga mansubligimiz tufayli biz o'z davla
timiz fuqarosi bo'lishdek baxtga musharrafmiz.I Buni bilib oting. «Xalq» arabcha so'z bo'lib, yaratilgan degan ma'noni anglatadi. Ya'ni, xalq — yaratilgan kishilar jamoasi, odamlarni bildiradi. Xalq so'zi o'rnida ba'zan millat, el, ulus, elat, aholi, xaloyiq kabi so'zlar ham ishlatilishini bilsangiz kerak. Masalan, odam la гko'pincha xalqimiz deyish o'rniga elimiz yoki n^athmz deb gapiradi.Xalq so'zi ayniqsa ko'proq millat so'zi bilan yonma-yon ishlatiladi.Chunki xalq biror-bir millat asosida shakllanishi mumkin.■ Buni bilib oling. Millat deb, til, din, makon, tarix, turmush• tarzi va ma'naviyat birligiga ega bo'lgan etnik guruhga aytiladi.Odamlar yuksak ma'naviyatga, aql-idrokka erishsagina ulardagivatan tuyg'usi, umumiy manfaat tuyg'usi boshqa hissiyotlarclanustunlik qihb, turli millat vakillari yagona xalq bo'lib birlashishimumkin. Demak, millat va xalqning shakllanishida ham vatan tuyg'usiasosiy omil bo'lib xizmat qiladi.Biz o'z xalqimizni yaxshi bilish uchun odamzod qanday yaralgauiva ko'payganini bilishimiz zarur. Dinimizning muqaddas kilobibo'lmish Qur'oni karimda butun odamzod o'zaro qon-qardosh ckani lyliladi: «Ey, insonlar! Darhaqiqat Biz sizlarni bir erkak (Odam) va)ir ayol (Hawo)dan yaratdik hamda bir-birlaringiz bilan tamsMshingizichiin sizlarni (turli-tuman) xalqlar va qabila (elatlar) qilib qo'ydik»¹.Vla'rifatparvar bobomiz Abdurauf Fitrat ana shu fikrga asoslanib,ihunday degan: «Hech shubha yo'qki, odamlar har xil din va maz-liabdan, har xil qabila va millatdan bo'lsalar ham, bir otaning vayagona jinsning farzandi. Boshqacha qilib aytganda, bir-birlariningaka-ukalaridir. Shunday ekan, ular bir-birlariga muhabbatli va shaf-qatli bo'lishlari shart, ya'ni o'zaro umumiy birodarlikni yuzaga kellirishlari kerak».Insoniyat ana shunday qon-qarindosh bo'lgani uchun uningo'tmishi va buguni, kelajagida mushtarak, ya'ni o'zaro bog'liq jihatlarко'p. Odamlar bir-biri bilan og'a-ini bo'lgani kabi, xalqlar va millatlar hain o'zaro yaqindir. Bundan tashqari, ularni ko'pgina hayotiymanfaatlar ham birlashtirib turadi. Siz dasht yoki cho'lning o'rtasidabittagina yantoq yoki yolg'iz buta o'sib turganini hech ko'rganmisiz?Aksincha, ularning to'p bo'lib o'sganini ko'rgan bo'lishingiz mumkin. Chunki ular yakka-yakka o'sadigan bo'lsa, cho'lning shamoli va jazirama issig'iga dosh berolmaydi. To'p bo'Ub o'sganda esa, shamolgaham, issiqqa ham bardosh bera oladi. Odamlar ham shunga o'xshaydi.Ular yakka-yolg'iz holda, alohida ajralib yasholmaydi. Xalqlar vamillatlar ham shunday — o'zlaricha rivojlana olmaydi.