Samarqand davlat universiteti fizika fakulteti umumiy fizika va magnetizm kafedrasi

O’quvchilarning darsliklar bilan mustaqil ishlashlarini
tashkil etish usullari.
Fizikani o’qitish jarayonida o’quvchilarni darslik bilan mustaqil ishlashini amalga oshirish o’quv jarayonining eng muhim elementi hisoblanadi. Darsliklar bilan o’quvchilarni shug’ullanishi didaktik jihatdan muhim ahamiyatga ega. O’quvchilarni dars paytida yangi o’quv mavzusini egallashi hamma o’quvchida ham bir tekis kechmaydi. Ba’zi o’quvchi mavzuni tez va puxta o’zlashtirsa, ba’zi o’quvchi sust va yuzaki o’zlashtiradi. Uyda esa vaqt yetarli, sust o’zlashtiradigan o’quvchi qayta-qayta mashq qilish, mutolaa orqali mavzuni to’la va puxta o’zlashtirishga erishishi mumkin bo’ladi.


Masala yechish bo’yicha o’quvchilarning mustaqil
ishlarbni uyushtirish.
O’quvchilarni mustaqil ravishda masala yechish malakasini shakllantirish uzoq va ko’p mehnat talab etadigan jarayon hisoblanadi. Bu jarayon o’qituvchidan puxta o’ylanib, sistematik tarzda ish olib borishni taqozo etadi. O’quvchilarni mustaqil tarzda masala yechishga o’rgatish ko’p jihatdan o’qituvchi mahoratiga bog’liq. Masala yechish bo’yicha o’quvchilarni mustaqil ishi oddiydan murakkabga qarab borishi tamoyili asosida tashkil etilishi lozim, aks holda o’quvchilar masalani yechishga qiynalib qolib ularda masalaga nisbatan qolaversa fizika faniga nisbatan ishonchsizlik va qiziqishni so’nishiga olib keladi.


O’quvchilarni mustaqil tarzda uyda bajaradigan
ishlari uslubiyati.
O’quvchilarni uyda bajaradigan mustaqil ishi o’quv jarayonining muhim elementi hisoblanadi. To’g’ri hal qilingan uydagi mustaqil ish o’quvchilarda darsliklar bilan ishlash, fizik jarayonlarni tahlil qilish, tajribalar o’tkazish ko’nikmalarini shakllantirishga erishiladi. Uy vazifalarini o’z vaqtida bajara borish orqali o’quvchilarda tartib, intizom, o’z majburiyatlariga javobgarlik hissini o’yg’otadi, vaqtdan umumli foydalanish kabi xislatlarni shakllantirish bilan tarbiyaviy vazifa ham amalga oshirila boriladi. Uy vazifalari u yoki bu qoida yoki qonunni yodlash yoki mexanik tarzda masala yechishga aylanmasligi lozim. Uy vazifalariga o’quvchilar ongli va ijodiy yondashuvini shakllantirish lozim. Umumta’lim maktablarida o’quvchilarni uy ishlarini tashkil etishda bir qator kamchiliklarga yo’l quyilishi mumkin.
1)Uy vazifasi o’quvchilar tomonidan mavzuni yodlash tarzida uyushtirilishi.
2) Mavzuga ijodiy yondashuv juda past darajada.
3) Ko’pchilik holda uy vazifasi dars oxirida yoki qo’ng’iroq chalingandan keyin beriladi, bu holda uy vazifasini bajarish bo’yicha ko’rsatma, yo’nalish ko’rsatilmay qoladi. Natijada o’quvchining juda ko’p vaqtini bekorga isrof qilishga olib keladi, bu hol o’quvchilarni o’ziga ishonchsizlikni, o’qishga qiziqishini susaytirishga olib keladi.
4) Ko’pchilik hollarda uy ishlarini bajarilishi nazoratsiz qoldiriladi, bu hol o’quvchilarda javobgarlik hissini susayishiga olib keladi.
5) Uy vazifalarini berishda o’quvchilarning individual qobiliyati hisobga olinmaydi.
Fizikadan uy ishlari turlari.
O’tilgan mavzuni takrorlash, darsliklar, qo’llanmalar bilan ishlash, masala yechish, o’tilgan qonunlarni tabiatda, turmushda, sanoatda qo’llanilishini kuzatish, chizmalar, grafiklar, turli shakllar yasash, turli tajribalar o’tkazish, hisoblashlar o’tkazish va h.k.
Uy ishl0Ҏri uslubiyati.
Uy ishlari o’quvchilar qobiliyatini hisobga olgan holda berilishi lozim. Yuqori va past o’zlashtiruvchi o’quvchilarga bir xil vazifa berish didaktik jihatdan noto’g’ri bo’lib o’quvchilarning mustaqil fikrlash qobiliyatini pasayishiga olib
keladi.
O’quv chilar tomonidan uy ishlarini qayd etilishi. Uy ishlarini tekshirish (nazorat)
uslubiyati. y ishlarini nazorat qilish to’g’ri sistemali tarzda tashkil etish didaktik
vatarbiyaviy ahamiyatga ega.