Сайланма. Шукур Холмирзаев. 1-жилд шукур холмирзаев



Download 5,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/124
Sana14.06.2022
Hajmi5,82 Mb.
#668123
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   124
Bog'liq
True

ХАЁТ АБАДИЙ
Совхознинг бош агрономи Нодир Рузикулов мажлисдан каттик танкид еб чикди. Уйга келиб, узи 
ёктирмайдиган кайнанасининг «х,емириси йук экспедитори хдм янги участка куриб оляпти, ер булса 
сизни кулингизда» деган гапини эшитиб: «Менинг булган турганим шу. Чидамасангиз кизингизни олиб 
кетаверинг!» — деди. Хотини хдм шуни кутиб тургандай кизчасини кутариб, онасига эргашди.
Нодир кучага чикиб, узини копмокчи булган кушнисининг итига кесак отган эди, итга каттик тегди 
шекилли, у шундай вангиллаб кочдики, энди кукнори ичиб, бошига чопонини тортаётган банги 
кушнигор кайфи учиб, дарров девордан каради. Нодирни куриб нима гаплигини суради. Нодир айбини 
буйнига олган эди, у: «Хдйф сизга-ей, хужайин, кучингиз шу тилсиз махлукка етдими! Кучингиз жуда 
ошиб, кулингиз кичиёттан булса, секин мени чакирмайсизми!» деб, Нодирнинг таъбини тиррик килди, 
буям етмагандай, итини айвонга чакириб, унга шундай бакирдики...
Нодир хувиллаб ётган уйга кириб, кизчасининг тушаб куйилган курпачасига кузи тушди, бориб 
унинг устига чункайган эди, боласининг она сутини эслатувчи иси димогига урилди-да, кунгли бузилиб 
кетди. Чопиб ташкарига чикди, юзига совук шамол тегиб, тухтаб колди. Бир нафас куксини очиб, айвон 
панжарасига утирди ва тусатдан шу кадар бушашиб кетдики, ерга гуппа йикилиб, улиб коладигандек 
булди. Х,акикатан хдм гуппа йикилди...
Шамол каттик эсиб, бужмайган ток баргларини унинг устига опкелиб сочди. Тонгга якин шивалаб 
ёмгир ёга бошлади. Бу илк куз ёмгири эди. Ковжирок кукатлару дарахтларнинг турфа хиди атрофга 
анкиб кетди. Сунг ёмгир тиниб, хаво очилди, унда оппок юлдузлар яркираб ёна бошлади. Атроф шу 
кадар сокин эдики, хатто япроклардан томган томчиларнинг чакиллаши хдм эшитиларди. Шабада эса 
бошлади. Атроф салкин, бирданига совук тушгандай булди.
Бу ажойиб узгаришларни Нодиргина курмади, чунки у тиришиб, улиб ётибди. Оёк-кулини ёзиб, 
кузларини юмиб, иягини кутариб боглаб куядиган биронта одам булмаганидан тиришиб, кулала булиб 
колади-да. Эсиз, ёмон улим топди-да, ит кавмида кетди, дейишадими буни? Васият хдм килмади, ёш 
кетди. Кизчасини хам куриб, дийдорига туёлмади, хотинидан хдм розилик ололмади. Совхоз 
ишчилари... Хар х,олда уни хурматлайдиган кишилар куп эди. Айникса, Ча-Чанинг онасини 
айтмайсизми. «Ёгоч топиб беринг, директор йук дедилар. Киш тушяпти, уйим босиб колади» деганида 
участка куриш ниятида бир кунлик йулдан олиб келиб, сим билан ураб куйган тахталарини унга бериб 
юборган эди. «Кам булманг, умрингиз узок булсин, улгунимча сизни дуо киламан», деган эди кампир 
боёкиш. У эшитса, албатта йиглайди, бумасам-чи?!
Тонг отди. Кучадан утиб кетаётган булим мудири узининг ишга эрта кетаётганини билдириш учун 
девордан муралаб каради-ю, одатдагидек, Нодирни айвон олдидаги косагуллар ёнида курмади. «Ухлаб 
коптиларми?» деб уйлаб, «Урток Рузикулов!» деб чакирди. Унга х,еч ким жавоб бермади. «Нима, булар 
кирилиб кетганми?» деб ичкарига кирган эди, айвонда гужанак булиб ётган бош агрономии куриб 
колди. «Нима бало, мастми? Бу куп ичса хдм х,еч мает булмасди-ку?» деб уйлаб, уни чакирди. Бир вакт 
агрономнинг улиб колганини куриб, додлаб юборди.
Тумонат одам йигилди... Албатта йигилади-да, кимсан совхознинг бир рах,бари оламдан утади-ю, 
одам йигилмайдими. Мархум купларга яхшилик килган эди...
Ханифанинг йиглашини курсангиз эди! «Во, турам! Мени кимларга ташлаб кетдингиз, о турам! 
Кизингиз: «Менинг дадам кани?» деса, нима дейман? Энамникига кетмай улай! Бундай булишингизни 
кайдан билибман? Ёнингизда утирсам булмасмиди? Во, турам!»
Ха, шундай! Кишининг яхшилиги кейин билинади. Хали бу хотин куп йиглайди. Кайнанаси-чи? Э, 
танг, куёвингни шунчалик севар экансан, хдётлигида нега уни тергайвердинг, лули! Ё бу самимий 
йиглаяптими? Балки йигиси самимийдир. Бир хдеобда маддох, кампир х,ам х,ак эди. Шулар бирон 
нарсага зор булмасин, дер экан-да. Тугри, Нодир оиласига куп бепарво эди. Холхужа милисанинг: «Сен 
гирт пролетарсан!» деганида жон бор.
Хаммаси утди-кетди, эндиги пушаймон узингга душман.
Директор хам йиглаяптими? Ха-а, йиглаяпти. Нодирбек, х,алол бир агроном дунёдан утса-ю, у кузига 
ёш олмайдими!..
Ахир, Нодир тузук ходим эди. Директор нима уйлаётганикин? Нодирнинг фавкулодда улими уни 
х,айрон колдираётган булса керак-а? Эхтимол кеча мажлисда танкид килгани учун афсус килаётгандир?


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
Чидолмаган, нохдк гапни кутара олмаган, деб албатта. Шундай булади. Билиб танкид килиш керак. Бу 
одам кобил, танкид га чидайди деб дуппослайверадими киши деганни.
Мана, кафанга уралган бош агрономии тобутга солдилар, кутар-кутар килиб, Кизилкоя кабристонига 
олиб кетдилар.
Хаммаси оркади колди. Хотин, бола, уй. Араз, диккатпазлик, гийбат... Иш. Совхоз. Ишчилар...
Кишлок хам оркада колиб кетди.
Халкимизнинг яхши одати бор-да. Эшакда кетаётган бир одам шартта пастга тушиб, чопиб келиб, 
тобут шотисини елкасига олди. Эллик кадамча кутариб борди-да, бошкага берди. Фотиха укиб, оркада 
колди. Ана бир шофёр хам машинасини тухтатиб, кабинадан туша солиб, тобутга караб чопди.
Кабристон. Негадир бу ернинг тупроги кизил. Нодир динга ишонмас эди. Аммо шу кабристон 
олдидан утаётганда, кунглига аллакандай вахима тушар эди. Кечаси утганда овозини чикармас, у ердан 
эшитилаётган бойкушнинг сайраши Нодирни кишлок йулига тушганча таъкиб этар эди: «Бу ерда 
уликлар куркмасдан кандай ётишаркин-а? И-е, улар ахир, хеч нарсани сезмайди-ку? Ахир, улик улик- 
да. Кесак нима-ю, улган одам нима?..»
Мана, мархум кабргаям куйилди. Мехрибон ота гурга биринчи булиб тупрок ташлади. Одамларга 
хдйронсан! Мунча шошишмаса? Бош агроном тезрок куздан йуколсин дегандай гурга тез-тез тупрок 
ташлашади-я.
Жимжитлик. Улик сукунат. Мозор, кизгиш уй, манави каккайган кари тут дарахти х,еч нарсани 
сезмагандай турибди. Унинг ковагига чумчуклар хар вактдагидек шошиб кириб чикяпи. Ана, намгина 
тупрок уюми устига бир карга кунди.
Инсон хаёти шу экан-да. Тугилди, усди, укиди, ишлади, одамлар билан уришди, ярашди. Рузгорни 
уйлади, ташвиш тортди. Севди... нихоят, улди.
Оилада бир неча кун йиги-сиги, расм-таомиллар. Кейин? Уни эслаб юриш...
Бу орада совхозга бошка киши, иккинчи булимнинг бошлиги бош агроном булди.
Ота хам, она хам аста-секин гам буккан каддини тиклашди. Ёш келинга совчи келди. Совчи учинчи 
келишида кайнана кунди.
Кейин?.. Ёшгина кизи, онасининг кейинги эрини отам дейишга ургатади уни кайнана. Ё?..
Нодир булса сезмас, эшитмас булиб кабрда ётибди.
Дарвоке, у кандай булиб улди?
Уша куни мажлисдан танкид еб келди, кайнанаси билан уй хусусида жанжаллашди, хотини кетиб 
колди, кучада итни уриб, эгасидан дакки эшитди...
Кейин эшикка чикканда кукрагига совук шамол урилди.
Бу куз шамоли шунчалик ёкимли, хузурбахш эдики, Нодирнинг хурлиги келди. Кейин... бу 
адолатсизликларга чидолмай, узини аччик устида улдириб куйди.
Бу кимга фойда булди? Ким уни мактади? Нима булди, кейин нима?
Уша кечаги серюлдуз осмон хам, оппок юлдузлар хдм уз урнида. Дарахтлар, ёмгир... Шабада.
Хаёт Нодирсиз хам давом этяпти.
...Айвон панжарасида бушашиб утириб колган Нодир чучиб бошини кутарди ва чукур хурсиниб 
урнидан кузгалди. Сигарета чекиб яна бир нафас турди-да, кучага чикди. Кушнининг кунгли юмшаб, 
итга ачинганини айтди ва «машойихлар айтибдики, Каъбага ут куйиб, бутга чукин, лекин мурчани 
огритмагил, ха, шунака булади-да», деди. Нодир болаларини олиб келгани кайнанасиникига йул олди. 
Йул буйи окшом эшитган танкидини эслаб, тахлил килиб, хатоларни бартараф килиш йулларини 
режалади.
Хали Нодир панжарада хаёл суриб утирганида, буйнига бир неча томчи ёмгир томган эди, энди 
шивалаб ёга бошлади. Ковжирок ут-уланлар, дарахтларнинг тахир ёзги хиди анкиб кетди.
1970


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
БАХ.ОР
Азимовнинг кизи сени велосипедда курипти. Йикилибсан. Онасига айтипти...
Онамнинг бу гапи менинг тинчимни йукотди: демак, Бибигул мени курипти, йук.. менга эътибор 
килипти. Иикилганимга ачинипти. Хатто онасига хдм айтипти!
— Эна, мен даштга кетаман! — дедим.
— Хозирми? Шу кундами! — хдйрон булди онам. — Ёгин-сочин махдли, болам. Даштда чакмок 
ёмон булади, бир чупонни уриб кетипти!
— Хечкиси йук. Мен ок кийим киймайман-ку!
— Ким билан борасан даштга?
— Узим. Уткинчилар билан. Чорбозорчилар бор. Ана, эшагим!
— Нимага... бирдан борадиган булиб колдинг?
— Энажон, хддемай ёз бошланади. Велосипедимни опкеламан!
— Ахир, х,озир велосипед миниб буладими? Бари бир келтириб омборга кантариб куясан.
— Бари бир боргим келяпти. Даштниям согиняпман!
— Кутсанг буларди бир-икки кун. Айттириб юбораман. Аканг узи опкелади.
— Йук. Эрта шанба. Тушдан кейин жунайман. Бозор куни кайтиб келаман.
— Узингга эхтиёт бул-да.
Шанба куни тушдан кейин жунадим. Хаво илик. Бах,ор осмони тиник. Толлар куртак чикарган. 
Ховлимиздан чикдим. Район хдм оркада колди. Бийдай дашт. Сукмок... Бу сукмок менга купдан таниш. 
Эсимни таниганимдан буён юраман. Аввал даштда яшардик. Сунг районга кучиб келдик. Уёкда 
утовимиз, уйимиз колган. Акам доктор. Кузда мотоциклини сотиб, велосипедимни миниб кетган эди. 
Бориб опкелишимга вакт булмади. Укиш бошланиб колди... Э-х,е, бу даштлар менга таниш! Гули, 
кукати билан! Кушлари, кенглиги билан! Сукмоклари, урлари билан таниш!
— Эх-х,е, узлари-ку! — деб карши олди акам.
Акам Аликул урта буй, елкадор йигит. Шух, кузлари кийик. Мен онамга тортиб, киррабурун, чакнок 
куз булганман... Ана утовимиз! Ана ёлгиз кайрагоч. Ана пастликда... Горкамар! Нарида дарё, унинг гиш 
сох.иллари. Адирда куй-кузилар!
— Ха, келдим, — дедим. — Велосипедга келдим.
— Э, укам-э, овора бупсан-да. Обориб берардим.
— Узим келдим, согиндим даштни!
— Бу бошка гап. Юр утовга. Э, куйиб юбор эшакни, каерга кетади. Узум обкемадингми?
— Соб булди. Осма узумниям еб куйдик.
— Бизда катик, каймок, гуштдан булак нарса йук.
— Шу яхши-да. Бизда ана шулардан камчил!
— Велосипедни кандай килиб олиб кетасан? Эгнингга ортасанми, ё эшагингни унга ортасанми?
— Бир йулини килармиз-да, ака!
— Совкотмадингми? Хей, кампир! Мех,мон келди. Янгам билан хдм сурашдим. Утов... Утов. Ана 
силлик увуклар, шахматнусха керага. Ана саноч, думбира. Кигизлар, курок курпалар. Уртада учок. Бу 
учокда бозиллаган шувок чугида канча исинганман. Куйлар кузилаганда, ташкари совук булса, 
ичкарига киритардик. Тапир-тупур килиб, уйку беришмасди. окшомлари ташкаридаги супада ётардик. 
Отам думбира чертар эди. Унинг овози! Паст, кандайдир дагал ва хаста. Бирок уни эшитганда кунглинг 
кенгайиб кетади. Куз олдингда бехдд адирлар куринади... Утов! Каймок х,ам едим. Катик хдм ичдим, 
гуштга х,авм туйдим.
Акам билан Горкамарга тушиб чикдик. Уша камар, ичи кенг, юз бош куй соялаши мумкин. 
Бурчакда, коялар орасида бир туп тут усган. Унинг шохлари пастдаги серкамиш кулга тегиб турарди. 
Шу кулга тушган нарса кайтиб чикмайди дейишади: унинг таги йук эмиш. Бир туя чукиб кетиб, тукими 
юз чакирим наридаги бошка кулдан чикканмиш... Биз ёзда бу камарда хдм куп булардик. Чунки бах,орда 
ошковок экардик. Ичкарига кириб, кучмак уйнардик.
— Хайр, ака.
— Эшагинг булмаганда бир мошинга солиб юборардим.



Download 5,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish